کد خبر: 2094

تاریخ بروزرسانی : 1401/08/13

سرفصل های درس زبان عربی

منابع آزمون دکتری

درس زبان عربی

نام بسته : درس زبان عربی

————————————————————–

فهرست درس زبان عربی

بخش نحو

فصل اول : باب الاسم

بخش اول : منصوبات

المفعول المطلق

 مفعول به

 تعدی الفعل الی اکثر من مفعول

 اسم الفعل

 اسم فاعل و صیغه های مبالغه

 اسم المفعول

 الصفت المشبهه

 المصدر

 افعل التعجّب

 التحذیر و الاغراء

 الاختصاص

 الاشتغال

التنازع

 المنادی

الاستغاثه

 الندبه

 الترخیم

 المفعول له ( لاجله )

المفعول فیه

 المفعول معه

الحال

 التمییز

 افعل التفضیل

 افعال المدح و الذم

 الاستثناء

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش دوم : مرفوعات

 الفاعل

 نائب الفاعل

 المبتدأ و الخبر

مرتبه المتبداء و الخبر

علاقات الخبر بالمبتدأ

 ملحقات المبتدأ و الخبر

المبتدا و الصفه

حذف المبتدأ و الخبر

ضمیر الفصل او العماد

اسم کان و اخواتها

اسم کاد و اخواتها

الاحرف المشبهه بـ « لیس »

 خبر انّ و اخواتها

لا النافیه للجنس

 ضمیر الشأن

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش سوم : مجرورات

حروف الجر

 الاضافه

الاضافه المعنویه

الاضافه اللفظیه

فی ما یضاف الی الجمله

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش چهارم : توابع

 النعت

 التوکید

 البدل

 العطف

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

فصل دوم : باب الفعل

مواضع رفع المضارع و نصبه

 مواضع جزم المضارع

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

فصل سوم : باب الحرف

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش صرف :

فصل اول : باب الفعل

الفعل ماضٍ و مضارع و امر

 الفعل المجرّد و المزید

مزید الثلاثی و مزید الرباعی

 الفعل الصحیح و المعتل

 الفعل اللازم و المتعدی

 المعلوم و المجهول

الاعلال

 المؤکد و غیر المؤکد

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

فصل دوم : باب الاسم

 اقسام الاسم

  المصدر

المصدر المیمی و اسم المصدر

 فی المرة و النوع

اسماء الفاعل و المفعول

 الصفة المشبهه

 أفعل  التفضیل

 أوزان المبالغه

 اسم المکان و الزمان و اسم الآلة

الاسم المقصور و الممدود و المنقوص

 احکام المثنی

جمع المذکر السالم

جمع المؤنث السالم

 جمع التکسیر ( مکسر)

 الموصوف و الصفة

 اسم الجنس و العلم

 المذکر و المؤنث

النسبة

 التصغیر

الأعراب

تقدیر علامات الأعراب

المعرب المنصرف و غیر المنصرف

 البناء

 الضمیر

 اسم الاشاره

 اسم الموصول

اسماء الشرط

اسماء الاستفهام

 الکنایات

الظروف

 الأعداد

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش هایی از بسته درس زبان عربی

فصل اول

بخش اول : منصوبات

*‌ اقسام مفعول مطلق

1- تأکیدی.

2- نوعی ( بیان نوع مبیَّن   )  که خود دو نوع است: 

الف )مضاف : جلس جلوسَ الاطفال .( ترجمه :همچون )

ب)موصوف: سرتُ سیراًحسناً .( در ترجمه حذف می شود.)

3- عددی : جلستُ جلستَینِ .

  • ترجمه مفعول مطلق تأکیدی : قطعاً

مفعول مطلق تأکیدی مثنی یا جمع نمی شود چون به منزله فعل است مانند :‌

رأیتک مجتهداً اجتهاداً

                  مفعول مطلق تأکیدی

شبه فعل

اما مصدری که به منزله نوع و عدد است جمع و مثنی می شود.

* عوامل مفعول مطلق

1) فعل ( قبل از مفعول مطلق در ابتدای جمله): فرحتُ فرحاً .

2) وصف ( شبه فعل ، وصف یا اسمای مشتق ) : رأیتُ مجتهداً اجتهاداً .

3) مصدر :سُرِرتُ بجدِّ کَ جدّاً فی طلب العلم .

                  مصدر ثلاثی مجرد     مفعول مطلق

أفعل تفصیل وصف مشبهه نمی توانند عامل مفعول مطلق باشند .

گاهی مصدری مترادف مفعول مطلق تأکیدی جانشین مفعول مطلق می شود مانند :

« قمتُ وقوفاً »  ،  « جلستُ قعوداً »‌

*‌نوّاب مفعول مطلق مبیّن ( نوعی و عددی ) :

1) کل و بعض مضاف به مصدر: فَرِح کلَّ الفرح .

                                                نایب مفعول مطلق

اذهب الی الکلیه بعض الایام.

                       نایب ظرف                                                                     

نکته : اگر مضاف الیه، مصدر باشد « کل » و « بعض » مفعول مطلق و اگر مضاف الیه، ظرف باشد، نایب ظرف هستند.

2) عدد ؛ مانند : جُلِدَ المجرمُ خمسین جلدهً .

3) آلت : مانند قرعتُهُ سوطاً .

4) صفت :‌مانند : « غَنّی اجملَ غناء »‌

5) کلمه ای که بر نوع خاصی دلالت دارد. مانند : « رجع القهقری » قهقری نوع خاصی از رجوع است .

6) هیئت : عاش عیشهً راضیه .

7) اسم اشاره : احسنتُ الیه ذلک الاحسان .

گاهی « أیّ » و « ما »‌هم می توانند جانشین مفعول مطلق شوند :« أیّ عیشٍ تعیشُ» «ایَّ سیرٍ تَسِر، أسِر»«‌أیاً تُعاشِر اُعاشِر» .

گاهی عامل مفعول مطلق حذق می شود : شکراً ، حمداً ، سمعاً و طاعةً ، عجباً ، أیضاً ، سبحانَ.

گاهی ضمیر نایب مفعول مطلق می شود :

 

علمتک تعلیماً لا اعلمه احداً .

                    نایب مفعول مطلق

*مفعول به :

* جایگاه مفعول به در درس زبان عربی : اصل آن است که بعد از فاعل واقع شود اما گاهی برای افاده حصر بر فعل و فاعل هم مقدم می شود.

* موارد حذف مفعول به : 1) در صورتی که نشانه و قرینه روشنی بر مفعول به دلالت کند . مانند : «‌شرب زیدٌ فارتوی » . « ارتوی » به معنی سیراب شدن قرینه ای است که بیانگر «‌ماء » است .

2) در صورتی که مفعول به معروف باشد .  مانند :

« یغفرالله لمن یشاء‌» که « ذنوب»مفعول به بوده که به خاطر معروف بودن حذف شده است.

  • گاهی مفعول به جمله است خصوصاً بعد از قال و مشتقات آن :

« قل هو الله احد »

          مفعول به

  • أنّ چون حرف مصدری است و جمله بعدش صله حرف مصدری،لذا

به همراه جمله بعدش یک نقش می پذیرند مانند : «علمتُ انّک نحجتَ فی الامتحان .»                                                                                                                                                                            مفعول به

* عامل مفعول به‌: در اکثر مواقع فعل متعدی است اما در مواردی عامل مفعول به از جمله حذف می شود.

حذف عامل مفعول به به دو صورت اتفاق می افتد:

سماعی : اَتَیتَ قوماً اهلاً و مکاناً سهلاً .

              مفعول به          مفعول به  

قیاسی ؛ که خود دو حالت دارد:

وجوبی : منادی ، اختصاصی ، اشتغال ، تحذیر ، اغراء .

جوازی : و آن در صورتی است که استفهام یا قرینه ای ذکر شده باشد که پی به عامل مفعول به می بریم . مانند : « مَن رأیتَ ؟ »

                    مفعول به

  • در مثال حذف سماعی قوماً و مکاناً، مفعول به؛ و اهلاً و سهلاً جانشین مفعول به هستند که در صورت حذف فعل ، خود مفعول به می شوند .

*تعدی الفعل الی اکثر من مفعول ؛

 اقسام افعال متعدی :

  • متعدی به یک مفعول به .
  • متعدی به دو مفعول به که در اصل مبتدا و خبر بوده اند (افعال قلوب).

3-متعدی به دو مفعول به که در اصل مبتدا و خبر نبوده اند.

4-متعدی به سه مفعول که دو تای آخر در اصل مبتدا و خبر بوده اند.

  • افعال قلوب : بریقین یا تردید یا رجحان که از امور قلبی و درونی هستنددلالت دارند .
  • افعال یقین : رأی ، عَلِمَ ، وَجَدَ ، تعلّم ، ألفی .
  • افعال رجحان : ظنّ ، حال ، حَسِبَ ، زَعَمَ ، هَب .
  • افعال تحویل و تصییر که ملحق به افعال قلوب هستند : صَیَّرَ ، ترک ، غادر، اتّخذ ، جَعَلَ ، رَدَّ.

مثال : وجدتُ العلمَ نافعاً .       دو مفعول به در اصل مبتدا و خبر بوده اند : العلمُ نافعٌ .         

                     مفعول به                                                   

  – ظننتُ الجبلَ قریباً.           این دو مفعول به در اصل مبتدا وخبر بوده اند : الجبلُ قریبٌ .

           – صَیَّرتُ الطیّنَ خزفاً .

                    مفعول به

  • همه افعال قلوب متصرف تام هستند یعنی ماضی ، مضارع و امر دارند وحکم مشتقات و ساختارهای دیگر افعال قلوب همانند حکم ماضی آن است . به استثنای « هَب » و« تَعَلَّم » که فقط کاربرد امری دارد.
  • هرگاه میان افعال قلوب وجمله پس از آن الفاظ صدارت طلب بیاید از عمل ملغی می شوند . برخی الفاظ صدارت طلب عبارتند از : « ها ، لا ، اِن ، لَ » . مانند :

ظننتُ لِـسعیدٌ افضلُ مِن احمدَ .

غیر عامل  ابتدا   مبتدا    خبر

 * افعال متعدی به دو مفعول به که در اصل مبتدا و خبر نبوده اند : در واقع این افعال به اعتبار معنا دو مفعولی هستند ولی مفعول ها قابلیت مبتدا شدن را ندارند . این افعال عبارتند از : کسا ، رَزَقَ ، أطعم ، سقی ، زَوَّدَ ، اسکن ، اعطی . مثال :  إنّا اعطینـاک الکوثر .

                                                                    مفعول به

  • در این افعال ، کلمه ای که به معنای فاعلی نزدیک است و در واقع اسم شخص ( موجود زنده ) است ، مفعول اول و کلمه ای که به معنای مفعولی ( شئ ) نزدیک است ، مفعول به دوم قرار می گیرد؛ مانند : کسا اخوک الفقیرَ ثوباً .

اما اگر تقدیم چنین مفعولی ( در معنای فاعلی ) اشکالی در عبارت به وجود آورد ، جایز است آن را مؤخّر ذکر کرد ؛ مانند :  أعطیتُ  الکتابَ   صاحِبَهُ .

                            مفعول به در معنای مفعول   مفعول به در معنای فاعل

در مثال اخیر، مرجع ضمیر « ه » در صاحبه ، کتاب است و اگر مقدم ذکر شود تقدّم در ضمیر برای مرجع مؤخّر ، پیش می آید .

* افعال متعدی سه مفعولی : أری ، أعلم ، حَدَّثَ ، خَبَّرَ ، أخبَرَ ، أنبَأَ ، نَبَّأَ .

مثال :   یریهم اللهُ اعمالَهم حسراتٍ علیهم. 

       مفعول به 1      مفعول به 2        مفعول به 3

در این مثال مفعول به اول اسم یا ضمیر است و مفعول به دوم و سوم در اصل مبتدا و خبر بوده است .

  • از « حَدَّثَ » و « نَبَّأَ » طبق درس زبان عربی تنها در صورتی که مجهول باشند متعدی به سه مفعول ساخته می شود .  مانند :  اُنبِئتُ   زیداً    فاضلاً .

                نائب فاعل    مفعول به1    مفعول به 2

در این مثال چون انبأ مجهول است و طبق درس زبان عربی لذا مفعول به اول ، نایب فاعل قرار می گیرد .

* اسم الفعل : اسم مبنی شبیه فعل که در تحلیل نحوی باید به اسم فعل بودن آنها و بنای آنها اشاره شود و در حالت فعلی آنها باید به فاعل و مفعولٌ به آ‌نها اشاره شود.

اقسام اسم فعل به لحاظ زمان:  ماضی، مضارع  ،امر

* اسم فعل های ماضی : هیهات (: بَعُدَت جدّاً ) ، شتّان ( افترق جدّاً ) ، سُرَعان ( أسرع جدّاً ) ، بطآن ( أبطاً )‌.

*‌اسم فعل های مضارع  :‌ بخٍ بخٍ (أستحسنُ ) ، آه (أتوجّع ) ، قطّ (یکفی ) ، وَی ( أتعّجبَ‌) ، واهاً (أتعجّب ) ، أفٍّ (أتضجَّرَ ) .

* اسم فعل های امر : حیٍّ ، صَه (اُسکُت ) ، آمین ، هَیتَ (أسرَعَ ) ، هیّا (أسرع ) ، هَلُّمَ ، [ الیک ، ها ، هاء ، دونَکَ ، عِندَک : به معنی خُذ ] ، علیکَ ، أمامَکَ (تقدّم ) ، وراء ک (تأخّر ) ، مَه (اِنکَفِف ) ، مکانک (قِف ) ، أیه (أدِم کلامَک ) ، بَلهَ (اُترک )‌، رُوَیدَ (تَمهَّل ، أمهِل ) .

                                       : تعال

                        هَلُّمَ    + مفعول به             أحضر

                                  

                                     + ب                الزم

                    عَلیک    + مفعول به              إحفظ       

  • « بَلهَ »‌و «‌رویدَ » اگر تنوین بگیرند یا مضاف واقع شوند اسم فعل نیستند بلکه مفعول مطلق برای فعل محذوف هستند :‌

بلهأ الشرّ .             بَلهَ الشرّ .

رویداً اخاک .          رویدَ اخیک .

 

 

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x