سرفصل های درس آمایش سرزمین

نام بسته درسی : درس آمایش سرزمین

——————————————————————————————————————

فهرست:

تعریف لغوی آمایش سرزمین

تعریف علمی آمایش

تعریف پوتی اوژن کلودیوس از آمایش (یکی از متخصصان برنامه ­ریزی ناحیه­ای فرانسه)

تعریف مهندسین مشاور ستیران (1355) از آمایش

چگونگی پیدایش آمایش سرزمین

تفاوتهای برنامه ­ریزی فضایی در جهان

مکاتب آمایش سرزمین

مکتب اروپایی (فرانسوی)

مکتب انگلوساکسون

پیشگامان آمایش سرزمین در جهان با مکتب انگلو ساکسون

پیشگامان آمایش سرزمین در جهان با مکتب اروپایی

اکولوژی سیمای سرزمین در مکتب اروپایی

اکولوژی سیمای سرزمین در مکتب آنگلوساکسن

جمع‌آوري داده و روش­هاي انجام تحقيق  در  مکتب اروپایی

جمع‌آوري داده و روش­هاي انجام تحقيق  در  مکتب آنگلوساکسن

آناليز، ترکيب داده‌ها و واحدهاي جغرافيايي در سیمای سرزمین

اکولوژيست‌هاي سيماي سرزمين

اهداف آمایش سرزمین در جهان

اهداف آمایش سرزمین در ایران

تاریخچه آمایش سرزمین در ایران

فرایند آمایش سرزمین در ایران

ضرورت برنامه­ ریزی آمایش سرزمین

آمایش و برنامه ­ریزی فضایی

برنامه ­ريزي Planning

سطوح برنامه­ ريزي زيست محيطي سرزمين

برنامه ­ريزي كلان در سرزمين (Land Planning)

انواع برنامه ­ريزي

برنامه­ ریزی کالبدی

برنامه ­ريزي فضايي

برنامه ­ريزي آمايش سرزمين

سطوح مديريت

مدیریت استراتژیک

اصول استراتژيك مديريت سرزمین

مديريت استراتژيك

ويژگي‏هاي برنامه ‏ريزي استراتژيك

چشم‏ انداز

انواع اهدف

استراتژی

SWOT

اجرای SWOT

جایگاه SWOT در مدیریت محیط زیست

SWOT  -عوامل درونی و بیرونی External & Internal Factors

نقاط قوت (S:Strengths)

نقاط ضعف (W:Weakness)

فرصت­ها (O:Opportunities)

تهدیدات (T:Threats)

ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE)

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)

استراتژيهاي مطرح در مدل SWOT

ارزیابی استراتژیک کمی- QSPM

تعاریف مديريت سرزمين

مديريت- برخي مفاهيم

نشانه­ هاي مديريت ضعيف

وظايف پنجگانه مديريت

رابطه انسان با سرزمين

اهداف مديريت در اكوسيستم هاي مختلف

ارتباط اهداف مديريت سرزمين

سطوح و روش­هاي برقراي رابطه انسان با سرزمين

آمایش سرزمین: تعیین اولویت کاربری­ها

روش کیفی تعیین اولویت

روش کمی تعیین اولویت

استفاده چند جانبه

کاربری­های سازگار

مدلسازی

مدلهای اکولوژیکی ایران

تعاریف انواع ظرفیت برد

مشکلات اندازه­گیری ظرفیت برد تفرجی

انتخاب مناطق حفاظتی

Genetic Algorithm 

C- PLAN  

Biorap

Gap

CAPS

ضـــوابط ملـــي آمايــش سرزمــــين

آزمون خودسنجی با پاسخ

 بخش هایی از بسته درسی درس آمایش سرزمین

 معنی لغوی آمایش سرزمین

آمایش که اسم مصدر آمودن یا آماییدن است، بنابر فرهنگهاي مختلف لغات، معانی گوناگونی دارد که آراسته کردن در این رابطه مصداق پیدا میکند.

 تعریف علمی آمایش

🔰 تعیین توان بالقوه و شایستگی اراضی یا به عبارت دیگر(تعیین مطلوبترین نوع بهروری ازآنها).

🔰 آمایش فرایندی است که زیبندگی هر نوع استفاده ای را برای هر بخشی از سرزمین با توجه به قابلیتهای آن نشان می­دهد.

تعریف پوتی اوژن کلودیوس از آمایش (یکی از متخصصان برنامه­ ریزی ناحیه­ ای فرانسه)

آمایش سرزمین، هدف توزیع بهتر جمعیت در ارتباط با منابع طبیعی و فعالیتهای اقتصادی را دنبال می­کند. این تلاش به منظور اهداف کاملاٌ اقتصادی نیست و رفاه و توسعه کامل ظرفیتهای بالقوه جمعیت را در نظر دارد.

تعریف مهندسین مشاور ستیران (1355) از آمایش

آمایش سزمین عبارت است از برنامه ریزی و سازمان دادن نحوه اشغال فضا و تعیین محل سکونت انسانها و محل فعالیتها و تجهیزات و همچنین کنشهای بین عوامل گوناگون نظام اجتماعی – اقتصادی.

چگونگی پیدایش آمایش سرزمین

پس از ظهور انسان بر روی زمین با توجه و تکیه بر نیروی عقل و تفکر خود به عنوان اشرف مخلوقات شروع به یاد گیری و استفاده از طبیعت کرد. کم­کم کشاورزی را آموخت و پس از آن صنعت را و بدین ترتیب استفاده بی حد و حصرش با توجه به طبع  سیری ناپذیرش از طبیعت و منابع طبیعی رو به ازدیاد نهاد تا جائیکه خیلی از جنگلها نابود، خاک تخریب، آلودگیها افزایش،گرسنگی جهانی و … شد و اینچنین انسان با مشکلات بسیاری مواجه شد.

خوشبختانه انسان متمدن به فکر چاره­ جویی افتاده است. از اواخر قرن میلادي گذشته انسان به این نکته پی برد که براي آنکه بخواهد بهره برداري با صرفه اقتصادي و مستمر از سرزمین داشته باشد، بهتر است که روند بهره­برداري را در یک چارچوب برنامه ­ریزي شده به نام طرح مدیریت به اجرا گذارد. از آن زمان بتدریج طرحهاي جنگلداري، مرتعداري، شهرسازي و مدیریت شهر و شهرك، مدیریت کشاورزي، دامداري، دامپروري، مدیریت شیلات و آبزي پروري، پارکداري و مدیریت توسعه در جهان پا گرفت. تا شروع جنگ دوم جهانی، با وجود گذشت شصت سال از تهیه، تدوین و اجراي طرحهاي مدیریت سرزمین، در درس آمایش سرزمین باز هم دیده شد که آن طور که شایسته است مشکل برطرف نشده است.

پس از جنگ دوم جهانی، ادامه داشتن فقر کشاورزان، هدر رفتگی منابع طبیعی و ضایع شدن محیط زیست دلیلی شد برای چاره جویی جهت رفع مشکلات. انسان پی برد براي آنکه بتواند جلوي فقر و ضایع شدن سرزمین را بگیرد باید به همراه طبیعت حرکت و از سرزمین به اندازه توان یا پتانسیل تولیدي آن بهره ­وري نماید. چنین فکري مقدمه ­اي شد براي آمایش سرزمین یا برنامه­ ریزي منطقه­ اي و اینگونه شد که آمایش سرزمین در جهان شکل گرفت.

معرفی جامع و تخصصی رشته محیط زیست

 نکته:

 برنامه ­ریزی فضایی، یعنی برنامه­ ریزی که سروکار آنها با سرزمین- فضا یا جغرافیا است، در سراسر جهان عمومیت دارد. اما این عمومیت به معنای شکل و محتوای یکسان نیست.

ویژگی مشترک برنامه­ های فضایی در جهان  فضایی بودن آن است.

تفاوتهای برنامه ­ریزی فضایی در جهان

1 – تجربه های تاریخی متفاوت

2 – نوع حکومت

3 – میزان توسعه یافتگی

4 – دیدگاه های سیاسی

5 – تفاوتهای جغرافیایی

دلایل فوق باعث شده­اند که آمایش سرزمین به شکلهای مختلفی در کشورها انجام شود.

مکاتب آمایش سرزمین

🔷 مکتب اروپایی (فرانسوی)

🔷 مکتب انگلوساکسون

 مکتب اروپایی (فرانسوی)

اصطلاح آمایش سرزمین برای اولین بار در سال 1949 میلادی بوسیله فرانسوی­ها برای حل مشکلات اقتصادی مانند تعدیل تمرکز (تمرکز­زدایی از پاریس) و توزیع بهینه فعالیتها متناسب با قابلیت نواحی بکار رفت. اساس مکتب اروپایی بر حسب اطلاعات اقتصادی و اجتماعی استوار است. برنامه­ ریزی در درس آمایش سرزمین در مکتب اروپایی به معنای برنامه ریزی توسعه اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی است. به عبارت دیگر برنامه، چهارچوب سیاستهای اقتصادی و بودجه­ای آن کشور را برای چند سال آینده رقم می زند.

در این مکتب آمایش سرزمین نوعی سیاست برای اصلاح ناهم­ترازی­های اقتصادی سرزمین است، که از طریق دخالت در توزیع جغرافیایی منابع و تجهیزات تحقق می­یابد و آمایش سرزمین مجموعه­ای از اقدام های مقامات دولتی و عمومی است که برای ایجاد تحول در سامان اقتصادی سرزمین، در جهتی که مطلوب شناخته شده، به اجرا گذاشته می­شود.

نکته:

در مکتب اروپایی قالب اصلی آمایش سرزمین منطقه است که البته بیشتر در جهت حمایت از توسعه اقتصادی آنها است و برنامه ­های کالبدی اساسا محدود به طرحهای شهرسازی محلی است.

مکتب انگلوساکسون

به دلیل ناکارآمدی مکتب اروپایی در اجرای برنامه­ های همه جانبه آمایش در جهان و اینکه همه پارامترها را در نظر نمی­گرفت در اواخر دهه 1950و اوایل دهه 1960 مکتب جدیدی بنام مکتب انگلوساکسون بوجود آمد که به ارزیابی همه جانبه سرزمین با هماهنگی چهار پارامتر توان اکولوژیکی، تکنولوژی، نیروی انسانی و منابع مالی می­پردازد.

در این مکتب از اسناد ترسیمی و نقشه ­های فراوان استفاده می­شود. این روش به مساله چگونگی کاربری زمین­ها و منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست می­پردازد. در مکتب انگلو­ساکسون برنامه ­ریزی در معنای عام، نظم دادن به اقدامهایی است که قرار است در آینده انجام گیرد. برنامه ­ریزی همان برنامه ­ریزی کالبدی یا فیزیکی برای استفاده از فضا یا در نقشه جای دادن کاربری­های گوناگون است.

پیشگامان آمایش سرزمین در جهان با مکتب انگلو ساکسون

 پیشگامان اجراي برنامه همه جانبه و تمرکز یافته آمایش سرزمین در جهان (باهماهنگی چهار پارامتر توان اکولوژیکی، تکنولوژي، نیروي انسانی و منابع مالی) استرالیا و کانادا و در رده بعدي هلند هستند که در اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 اقدام به تأسیس دفتر آمایش سرزمین کرده و اینک تمامی مراحل آن را گذرانده اند. یعنی به طور دقیق میدانند که توان سرزمینهاي آنها براي استفاده مختلف انسان و توسعه چگونه است. جمع آوري اطلاعات موجود از سرزمین و برنامه ریزي براي اجراي پروژه­ هاي بهره­وري سرزمین در این کشورها تا حد جمع آوري، جمع­بندي و تجزیه و تحلیل، اندوختن اطلاعات و نقشه­ ها به پیش رفته است، یعنی هر گونه اطلاعات در مورد اجراي پروژه ­هاي بهره وري را در هر نقطه کشور سریعا میتوانند در اختیار استفاده کنندگان قرار دهند.

 پیشگامان آمایش سرزمین در جهان با مکتب اروپایی

فرانسه بنیانگذار این مکتب است و امروزه این روش در کشورهای نظیر، ایتالیا، اسپانیا ، پرتغال، هند و چین  نیز اجرا می­گردد.

برای مشاوره اینجا بزنید