سرفصل های درس ارزیابی محیط زیست

نام بسته درسی : ارزیابی محیط زیست

———————————————————-

فهرست:

مقدمه

ارزيابي محيط زيستي (Environmental Assessment)

منابع طبیعی جاری دنیا و ایران

خاستگاه آمایش سرزمین

ارزیابی توان بوم شناختی سرزمین

نقش انسان در ارزیابی

نظم و بی­نظمی در سرزمین

ارزیابی محیط

فرآیند ارزیابی توان بوم شناختی محیط زیست

روش­هاي شناسایی منابع

روش­هاي تجزیه و تحلیل و جمع­بندي منابع

مدل­ها و رو شهای ارزیابی توان در ایران و جهان

گروه بندی روش­های ارزیابی توان بر اساس عوامل مورد استفاده

روش­هاي ارزیابی یک عامله

روش­هاي ارزیابی دو عامله

روش­هاي ارزیابی چند عامله

گروه بندی روش­های ارزیابی توان بر اساس ماهیت روش:

روش تناسب براساس محدودیت های خاک(FAO)

روش جستالت  

روش پارامتریک

روش سیستمیک

روش پارامتریک مبتنی بر تلفیق بهینه

روش سیمای سرزمین

ذخيره­ گاه زيست­كره

تاريخچه زیست کره

اهداف ثبت يك منطقه به عنوان ذخيره­گاه زيستكره

انتخاب، طراحي فني- تكنيكي و ناحيه بندي ذخيره گاه زيستكره

ويژگيهاي ناحيه هسته مرکزي يا حفاظت (Core Zone)

ويژگيهاي ناحيه سپر(Buffer Zone)

ويژگيهاي ناحيه انتقالي (Transition Zone)

نكات اساسي در مديريت ذخيره­گاه زيستكره

چه كساني از تاسيس ذخيره­گاههاي زيستكره منتفع مي شوند؟

طرح­ریزی حفاظت

مشکلات حفاظت در داخل مناطق حفاظت شده به صورت صرف

ذینفعان

روش­های تحلیل ذینفعان در مدیریت منابع طبیعی

شناسایی و گزینش ذینفعان

مشارکت ذینفعان

بوم­شناسی سیمای سرزمین

پیوستگی سیمای سرزمین

سه دیدگاه از بوم­شناسی سیمای سرزمین

ساختار و عملکرد سیمای سرزمین

سلسه مراتب  و ارتباط اکولوژیکی سطوح مختلف اکوسیستم­ها

امکان­ سنجی اجرای حفاظت سیستماتیک در ایران

مناطق حفاظت شده ایران

اساس انتخاب شبکه حفاظت شده در ایران

حفاظت سیستماتیک در ایران

آزمون خودسنجی با پاسخ

 منابع این بسته درسی

بخش هایی از بسته درسی ارزیابی محیط زیست

مقدمه

امروزه صنعتي شدن فعاليتي است كه ارتباط مستقيمي با توسعه كشورها و رفاه انسان­ها دارد، در اين ميان محيط زيست بشر، بستر انواع توسعه و قالبي در جهت پيشرفت در صنايع محسوب مي­شود. محيط زيست از بخش­هاي مختلفي از جمله محيط فيزيكي، بيولوژيكي، اجتماعي – اقتصادي و فرهنگي (انساني) تشكيل مي­شود، اين بخش­ها از هم متاثر و در ارتباط تنگاتنگ با يكديگرهستند، به نحوي كه شناخت دقيق محيط زيست بدون شناسايي اين ارتباط ميسر نيست به ويژه در بخش محيط زيست انساني به علت توانايي نامحدود انسان در تغيير و تخريب محيط زيست طبيعي، نياز به مديريت صحيح در راستاي استفاده بهينه و عقلاني از منابع طبيعي ضرورت پيدا مي­كند. از آنجا كه هر نوع توسعه، مستلزم صرف منابع طبيعي و توليد ضايعات در محيط است، لذا در هر نوع توسعه توجه به ماهيت منابع و نحوه استفاده از آن­ها ضروري است.

به طور كلي منابع طبيعي به سه دسته منابع پايدار، تجديد شونده و غير قابل تجديد، دسته بندي  مي­شوند و استفاده از آنها نيازمند شناخت دقيق ماهيت آنها است. در استفاده از منابع طبيعي توجه به اين ملاحظات ضروري است. با توجه به اين كه جايگزيني منابع تجديد شونده با سرعت خيلي پايين­تري نسبت به ميزان استفاده آن­ها انجام مي­شود و مصرف اين منابع اغلب منجر به توليد زايدات و افزايش آلودگي­هاي محيط زيست مي­گردد، لذا انجام هر نوع توسعه و استفاده از منابع بايد با توجه به مفهوم پايداري صورت گيرد كه جهت دستيابي به چنين مديريتي ابزارهايي اساسي و كارآمد مورد نياز است.

ارزيابي محيط زيست ابزاري است كه در جهت دستيابي به توسعه پايدار، كاربردي كليدي و تعيين كننده دارد. اين ابزار به چند طريق، اهداف مذكور را محقق مي­سازد:

• ارزيابي توان سرزمين يا ارزيابي توان اكولوژيكي – اقتصادي و اجتماعي
• ارزيابي اثرات محيط زيستي يا ارزيابي اثرات توسعه
• ارزيابي محيط زيستي استراتژيك
• ارزيابي اثرات اجتماعي

 همه و همه شيوه ها يا ابزارهاي سنجش و ارزيابي محيط زيست در ارتباط با نوع فعاليتهاي توسعه­اي انسان محسوب مي­شوند.

ارزيابي محيط زيستي (Environmental Assessment)

ارزيابي محيط زيستي يا ارزيابي توان محيط زيست يا سرزمين (توان اكولوژيكي، اقتصادي و اجتماعي) عبارت است از برآورد استفاده ممكن انسان از سرزمين براي كاربري­هاي كشاورزي، مرتع­داري، جنگل­داري، پارك­داري (حفاظت و توريسم)، آبزي­پروري، امور نظامي و مهندسي و توسعه شهري، صنعتي و روستايي در چارچوب استفاده­هاي كشاورزي، صنعت، خدمات و بازرگاني. در فر آيند مطالعات آمايش سرزمين كه ارزيابي توان محيط زيست بنيان و شالوده آن محسوب مي­شود، كل سطح كشور از نظر كاربري­ها و فعاليت­هاي گوناگون توسعه، تعيين كاربري مي­شود و سهم هر ناحيه از كشور بر اساس توان طبيعي و اقتصادي- اجتماعي با توجه به نوع توسعه تعيين و مكان­يابي مي­شود. نمودار زیر رابطه انسان در تعادل فعاليت­هاي اقتصادي و صنعتي و حفظ محيط زيست را نمايش مي­دهد.

بر اين اساس فرايند تهيه و تدوين طرح­هاي توسعه، بايد با رعايت اصول آمايش سرزمين و ضوابط محيط­زيستي انجام گيرد. نمودار زیر جايگاه آمايش سرزمين در كشور را نشان مي­دهد.

اجراي طرح­هاي توسعه بدون مطالعه آمايش سرزمين در كشور، بر خلاف اهداف توسعه پايدار بوده و تحقق اين مهم را با مشكل مواجه مي­سازد. نمودار سمت چپ فرآيند تهيه و تدوين طرح­ها با رعايت آمايش سرزمين و نمودار سمت راست اين فرآيند را بدون رعايت اصول آمايش سرزمين نمايش مي­دهد.

برای مشاوره اینجا بزنید