کد خبر: 2854

تاریخ بروزرسانی : 1402/10/16

سرفصل های درس ارزیابی محیط زیست

منابع آزمون دکتری

سرفصل های درس ارزیابی محیط زیست

نام بسته درسی : سرفصل های درس ارزیابی محیط زیست

——————————————————————————

فهرست:

🌏 مقدمه

🌏 ارزیابی محیط زیست (Environmental Assessment)

🌏 منابع طبیعی جاری دنیا و ایران

🌏 خاستگاه آمایش سرزمین

🌏 ارزیابی توان بوم شناختی سرزمین

🌏 نقش انسان در ارزیابی

🌏 نظم و بی­نظمی در سرزمین

🌏 ارزیابی

🌏 محیط

🌏 فرآیند ارزیابی توان بوم شناختی محیط زیست

🌏 روش­های شناسایی منابع

🌏 روش­های تجزیه و تحلیل و جمع ­بندی منابع

🌏 مدل­ها و رو شهای ارزیابی توان در ایران و جهان

🌏 گروه بندی روش­های ارزیابی توان بر اساس عوامل مورد استفاده

🌏 روش­های ارزیابی یک عامله

🌏 روش­های ارزیابی دو عامله

🌏 روش­های ارزیابی چند عامله

🌏 گروه بندی روش­های ارزیابی توان بر اساس ماهیت روش:

🌏 روش تناسب براساس محدودیت های خاک(FAO)

🌏 روش جستالت  

🌏 روش پارامتریک

🌏 روش سیستمیک

🌏 روش پارامتریک مبتنی بر تلفیق بهینه

🌏 روش سیمای سرزمین

🌏 ذخیره ­گاه زیست­ کره

🌏 تاریخچه زیست کره

🌏 اهداف ثبت یک منطقه به عنوان ذخیره ­گاه زیست کره

🌏 انتخاب، طراحی فنی- تکنیکی و ناحیه بندی ذخیره گاه زیست کره

🌏 ویژگیهای ناحیه هسته مرکزی یا حفاظت (Core Zone)

🌏 ویژگیهای ناحیه سپر(Buffer Zone)

🌏 ویژگیهای ناحیه انتقالی (Transition Zone)

🌏 نکات اساسی در مدیریت ذخیره­ گاه زیست کره

🌏 چه کسانی از تاسیس ذخیره ­گاه های زیست کره منتفع می شوند؟

🌏 طرح­ریزی حفاظت

🌏 مشکلات حفاظت در داخل مناطق حفاظت شده به صورت صرف

🌏 ذینفعان

🌏 روش­های تحلیل ذینفعان در مدیریت منابع طبیعی

🌏 شناسایی و گزینش ذینفعان

🌏 مشارکت ذینفعان

🌏 بوم­ شناسی سیمای سرزمین

🌏 پیوستگی سیمای سرزمین

🌏 سه دیدگاه از بوم­شناسی سیمای سرزمین

🌏 ساختار و عملکرد سیمای سرزمین

🌏 سلسه مراتب  و ارتباط اکولوژیکی سطوح مختلف اکوسیستم­ها

🌏 امکان­ سنجی اجرای حفاظت سیستماتیک در ایران

🌏 مناطق حفاظت شده ایران

🌏 اساس انتخاب شبکه حفاظت شده در ایران

🌏 حفاظت سیستماتیک در ایران

🌏 آزمون خودسنجی با پاسخ

برای دریافت نسخه کامل این بسته درسی

+ بانک تست کنکور دکتری ادوار گذشته + تست های تالیفی
به همراه پاسخ / به شماره 09306406058 پیام دهید.

 بخش هایی از بسته درسی سرفصل های درس ارزیابی محیط زیست

 مقدمه

امروزه صنعتی شدن فعالیتی است که ارتباط مستقیمی با توسعه کشورها و رفاه انسان­ها دارد، در این میان محیط زیست بشر، بستر انواع توسعه و قالبی در جهت پیشرفت در صنایع محسوب می­شود. محیط زیست از بخش­های مختلفی از جمله محیط فیزیکی، بیولوژیکی، اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی (انسانی) تشکیل می­شود، این بخش­ها از هم متاثر و در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگراند، به نحوی که شناخت دقیق محیط زیست بدون شناسایی این ارتباط میسر نیست به ویژه در بخش محیط زیست انسانی به علت توانایی نامحدود انسان در تغییر و تخریب محیط زیست طبیعی، نیاز به مدیریت صحیح در راستای استفاده بهینه و عقلانی از منابع طبیعی ضرورت پیدا می­کند. از آنجا که هر نوع توسعه، مستلزم صرف منابع طبیعی و تولید زایدات در محیط است، لذا در هر نوع توسعه توجه به ماهیت منابع و نحوه استفاده از آن­ها ضروری است.

به طور کلی منابع طبیعی به سه دسته منابع پایدار، تجدید شونده و غیر قابل تجدید، دسته بندی  می­شوند و استفاده از آنها نیازمند شناخت دقیق ماهیت آنها ا ست. در استفاده از منابع طبیعی توجه به این ملاحظات ضروری است. با توجه به این که جایگزینی منابع تجدید شونده با سرعت خیلی پایین­تری نسبت به میزان استفاده آن­ها انجام می­شود و مصرف این منابع اغلب منجر به تولید زایدات و افزایش آلودگی­های محیط زیست می­گردد، لذا انجام هر نوع توسعه و استفاده از منابع باید با توجه به مفهوم پایداری صورت گیرد که جهت دستیابی به چنین مدیریتی ابزارهایی اساسی و کارآمد مورد نیاز است.

معرفی جامع و تخصصی رشته محیط زیست

ارزیابی محیط زیست ابزاری است که در جهت دستیابی به توسعه پایدار، کاربردی کلیدی و تعیین کننده دارد. این ابزار به چند طریق، اهداف مذکور را محقق می­سازد:

🟩 ارزیابی توان سرزمین یا ارزیابی توان اکولوژیکی – اقتصادی و اجتماعی

🟩 ارزیابی اثرات محیط زیستی یا ارزیابی اثرات توسعه

🟩 ارزیابی محیط زیستی استراتژیک

🟩 ارزیابی اثرات اجتماعی

 همه و همه شیوه ها یا ابزارهای سنجش و ارزیابی محیط زیست در ارتباط با نوع فعالیتهای توسعه ­ای انسان محسوب می­شوند.

ارزیابی محیط زیستی (Environmental Assessment)

ارزیابی محیط زیستی یا ارزیابی توان محیط زیست یا سرزمین (توان اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی) عبارت است از برآورد استفاده ممکن انسان از سرزمین برای کاربری­های کشاورزی، مرتع­داری، جنگل­داری، پارک­داری (حفاظت و توریسم)، آبزی­پروری، امور نظامی و مهندسی و توسعه شهری، صنعتی و روستایی در چارچوب استفاده ­های کشاورزی، صنعت، خدمات و بازرگانی. در فر آیند مطالعات آمایش سرزمین که ارزیابی توان محیط زیست بنیان و شالوده آن محسوب می­شود، کل سطح کشور از نظر کاربری­ها و فعالیت­های گوناگون توسعه، تعیین کاربری می­شود و سهم هر ناحیه از کشور بر اساس توان طبیعی و اقتصادی- اجتماعی با توجه به نوع توسعه تعیین و مکان­یابی می­شود. نمودار زیر رابطه انسان در تعادل فعالیت­های اقتصادی و صنعتی و حفظ محیط زیست را نمایش می­دهد.

بر این اساس فرایند تهیه و تدوین طرح­های توسعه، باید با رعایت اصول آمایش سرزمین و ضوابط محیط ­زیستی انجام گیرد. نمودار زیر جایگاه آمایش سرزمین در کشور را نشان می­دهد.

اجرای طرح­های توسعه بدون مطالعه آمایش سرزمین در کشور، بر خلاف اهداف توسعه پایدار بوده و تحقق این مهم را با مشکل مواجه می­سازد. نمودار سمت چپ فرآیند تهیه و تدوین طرح­ها با رعایت آمایش سرزمین و نمودار سمت راست این فرآیند را بدون رعایت اصول آمایش سرزمین نمایش می­دهد.

منابع طبیعی جاری دنیا و ایران

آیا بحران حال و آینده تنها به خاطر افزایش جمعیت است؟ آیا افزایش جمعیت در میان کشوری­های در حال توسعه که رشدی به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافته دارند به تنهایی می­تواند مسئول و جوابگوی مسائل و مشکلات آنها باشد؟ به طور کلی پاسخ منفی است و باید گفت که کاهش بیش از اندازه منابع طبیعی، افزایش آلودگی­های زیست محیطی، نارسایی توزیع متعادل منابع، رشد صنعتی و رشد اقتصادی می­توانند از جمله عواملی باشند که با رشد جمعیت و عدم برنامه­ ریزی صحیح و مدیریت سرزمین به معنای واقعی کلمه ریشه بسیاری از مشکلات و مسائل پیش روی بشر امروزی است. در نگاه اول با توجه به سرعت گسترش فناوری­های جدید در دهه ­های اخیر، چنین به نظر می­رسد که انسان قادر خواهد بود این نابسامانی­ها را مهار کند و از بروز بحران جلوگیری نماید. سرعت رشد ارتباطات و انسان تا 10 میلیون برابر و سرعت رشد حمل و نقل انسان به صد برابر و یا سرعت داده­ پردازی به یک میلیون برابر و سرعت رشد قدرت مهار بیماری­ها توسط انسان صد برابر، قدرت کشندگی سلاح انسان یک میلیون برابر در سده گذشته شده است ( کاهن 1995 ). لذا با داشتن چنین رشد فنی، اگر جلوگیری از بحران ممکن نگردد، کاهش آن دور از انتظار نخواهد بود.

منابع طبیعی معمولا به سه گروه زیر قابل تقسیم بندی است:

🔵 – منابع پایدار: انرژی خورشیدی

🔵 – منابع با توان تجدید پذیری: جنگلها، مراتع و تالاب­ها

🔵 – غیر قابل تجدید: سوخت فسیلی، کانی­ها

جایگاه یا محل پیدایش منابع طبیعی­، خشکی­ها و آبهای ترازهای زبرین و زیرین کره زمین است. منابع طبیعی تمامی خشکی­ها و آبهای کره زمین قابل استفاده برای انسان نیستند.

به لحاظ موجودی منابع در کره زمین فقط 2 درصد آن به شهرها، معادن، مناطق صنعتی، جاده و فرودگاه اختصاص یافته است و تنها 30 درصد از این سطح یعنی 13 میلیارد هکتار می­تواند به عنوان جایگاه منابع طبیعی خشکی برای بهره ­وری انسان به حساب آید. این مقدار سطح نیز بر حسب توان تولیدی خود به چهار دسته قابل تقسیم بندی است.

🔴 – توان تولیدی زیاد = 700 میلیون هکتار

🔴 – توان تولیدی متوسط = 1100 میلیون هکتار

🔴 – توان تولیدی کم = 1500 میلیون هکتار

🔴 – توان تولیدی صفر = 9700 میلیون هکتار

مجموعه کشتزارها، مراتع و جنگلهای موجود جهان که توان تولیدی قابل حساب دارند در سه دسته اول ( 3300 میلون هکتار ) جای گرفته­اند. 5200 میلیون هکتار از این سطح با توان تولیدی صفر، کم و بیش پوشیده از علفزار و درختزار است که توان تولیدی قابل توجه ای ندارد و 4500 میلیون هکتار باقیمانده از این سطح به هیچ وجه توان تولیدی ندارد. سطح کشتزارهای فعلی جهان به  5/1 میلیارد هکتار بالغ می­شود و سطح جنگلهای جهان به حدود 5 میلیارد هکتار و سطح مراتع به 5/4 میلیارد هکتار برآورد شده است (فائو 1995 ). در ایران سطح جنگلها حدود 12 تا 18 میلیون هکتار، مراتع بین 50 تا 90 میلیون هکتار، سطح کشتزار ها 18 تا 20 میلیون هکتار ( 5 تا 6 میلیون هکتار آبی، 6 تا 7 میلیون هکتار دیم، 5 تا 6 میلیون هکتار آیش، 1 تا 2 میلیون هکتار باغ) است.

نکته:

با توجه به این ارقام آنچه به عنوان زمین یا جایگاه منابع طبیعی تولید کننده در خشکی در اختیار انسان قرار گرفته است محدود به همین 33 میلیون کیلومتر مربع است

 از طرف دیگر این محدودیت برای  آبهای موجود کره خاکی ( 1400 میلیون کیلومتر مکعب، 97 درصد شور و 3 درصد شیرین) نیز وجود دارد.

در ایران از مجموع ریزش­های جوی ( 240 تا 250 میلیمتر متوسط بارندگی سالانه ) حداکثر 413 میلیارد متر مکعب پتانسیل آب قابل استحصال است که 71 درصد به شکل تبخیر و تعرق ( 295 میلیارد متر مکعب) از دسترس خارج می گردد. از بقیه آن 93 میلیارد متر مکعب به صورت آب جاری در کشور روان می­شود. و 25 میلیارد به آبخوان­های آبرفتی کشور نفوذ می­کند. با در نظر گرفتن حجم آب سطحی ورودی به کشور از طریق مرزها و رودخانه ­های مشترک 12 میلیارد متر مکعب، حجم جریانهای سطحی کشور تا 105 میلیارد متر مکعب افزایش می­یابد . آبهای زیرزمینی کشور (چاه قنات و چشمه­ های آبرفتی) 50 میلیارد متر مکعب است. توان منابع آب کشور برای توسعه با توجه به شناختی که از مجموع توانایی­های منابع آب کشور شامل تغذیه، تبادلات آبی، حجم ریزش­های جوی، جریان­های سطحی و میزان مصارف آب وجود دارد به شرح زیر برآورد شده است:

🔴 آب سطحی 30 تا 35 میلیارد متر مکعب

🔴 آب زیر زمینی 2 تا 4 میلیارد متر مکعب

برای دریافت نسخه کامل این بسته درسی

+ بانک تست کنکور دکتری ادوار گذشته + تست های تالیفی
به همراه پاسخ / به شماره 09306406058 پیام دهید.

 

سرفصلهای آزمون دکتری

سرفصل های آزمون دکتری گروه علوم انسانی

سرفصلهای آزمون دکتری مجموعه فنی و مهندسی

سرفصلهای آزمون دکتری علوم پایه

سرفصلهای آزمون دکتری کشاورزی و منابع طبیعی

سرفصلهای آزمون دکتری زبان

سرفصلهای آزمون دکتری هنر


مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x