کد خبر: 3208

تاریخ بروزرسانی : 1397/05/20

سرفصل های درس اصلاح گیاهان باغبانی

منابع آزمون دکتری

نام بسته درسی : اصلاح گیاهان باغبانی

————————————————————————-

فهرست:

فصل اول : تاریخچه اصلاح نباتات

فصل دوم : خود ناسازگاری (self incompatability)

فصل سوم : روشهای اصلاحی گیاهان خودگشن

فصل چهارم : روشهای اصلاح گیاهان دگرگشن هتروزیس و هیبرید

فصل  پنجم : اصلاح خصوصی گیاهان باغبانی

آزمون خودسنجی با پاسخ

منابع این بسته درسی

 بخش هایی از بسته درسی اصلاح گیاهان باغبانی

 فصل اول

تاریخچه اصلاح نباتات

تاریخچه دقیق علم اصلاح نباتات به درستی روشن نیست ولی از روی شواهد و قرائن می توان ان را به 4 دوره کاملا متمایز تقسیم کرد. در دوره اول انسان بدون آگاهی کامل به سیستم تولید مثل گیاهان، اقدام به انتخاب می کرد( زیرا زارعین برای کشت سال بعد خود مجبور به ذخیره تعدادی از بذور بوده اند و طبیعتاً از گیاهان قوی و دلخواه برای این منظور استفاده کرده اند). در دوره دوم انسان به سیستم تولید مثل گیاهان پی برد و اهمیت دانه گرده در فرایند لقاح را مشخص کرد و شمار زیادی از ورایته های جدید در اثر دورگ گیری به وجود آمدند. دوره سوم با قوانین مندل در سال 1900 شروع شد. بعد از مندل، تحقیقات متعددی روی وراثت صفات مختلف در گیاهان صورت گرفت( در سال 1903 جانسن نتایج گزینش در جمعیتهای خود بارور لوبیا را به طور صحیح تفسیر کرد و فرق بین گزینش از میان یک لینه هموزیگوس و گزینش از میان ژنوتیپ را روشن ساخت). در حال حاضر، اکثر روشهای اصلاح نباتات با توجه به قوانین ژنتیکی برنامه ریزی می شوند پیشرفتهای چشمگیر و سریع در به نژادی گیاهان مختلف مدیون این قوانین می باشد. البته دوره چهارم از روشهای اصلاحی جدید مثل مهندسی ژنتیکی مولکولی یا بیوتکنولوژی آغاز شده است .در طی 50 تا 70 سال گذشته پیشرفتهای ژنتیکی قابل ملاحظه ای در بسیاری از محصولات توسط همین روشهای کلاسیک حاصل شده است.

اهداف اصلاح نباتات

اصلاح نباتات هنر، علم و تکنولوژی تغییر در ساختمان ژنتیکی گیاه به منظور اهداف خاص می باشد که این اهداف خاص عبارتند:

1-افزایش عملکرد: یکی از مهمترین هدفها در اصلاح نباتات، افزایش عملکرد در واحد سطح است. معمولاً مفهوم افزایش عملکرد این است که کارایی فیزیولوژیکی خود گیاه افزایش یابد و عملکرد بیشتری داشته باشد. واحد عملکرد کاملاً به گونه گیاه مورد نظر بستگی دارد. عملکرد ممکن است تحت اصطلاح تن در هکتار، در محصولات غذائی و یا تعداد شکوفه، در گیاهان زینتی بیان شود.

2-توسعه حوزه کشت: با تغییر بعضی از صفات گیاهان می توان حوزه کشت و سازگاری آنها را گسترش داد.

الف) زودرسی. با زودرس کردن گیاهان امکان استفاده از چند کشت در سال میسر می شود.

ب) مقاومت به سرما. ایجاد ورایته های مقاوم به سرما توانسته است حوزه کشت را به مناطق دارای زمستان سرد توسعه دهد.( اصلاح گیاهان پاییزه)

ج) مقاومت به خشکی. با اصلاح واریته های مقاوم به خشکی و شرایط دیم کاری و کم ابی می توانیم حوزه کشت را افزایش دهیم( آب مهمترین منبع محدودیت است.)

د) شوری. اگر پتانسیل اسمزی سلولهای گیاه را تغییر دهیم تا بتواند EC خاک و اب بالا را تحمل کند.

3- تولید نباتات جدید

4-ماشینی کردن برداشت

5- بهبود کیفیت: از مهمترین اهداف اصلاح نباتات است.

6- استفاده بهتر از فصل رشد: به تژادگر می تواند کاری کند که طول دوره زایشی افزایش پیدا کند که صفر فیزیولوژیک گیاه را پایین می اورد  و می توانیم زودتر انرا بکاریم.

نکته: مهمترین هدف اصلاحی پایداری عملکرد Yield stability (گیاهی که واریانس کمتری داشته باشد) است.

علوم وابسته به اصلاح نبات

1-گیاهشناسی. اصلاحگر نبات باید از سیستم تولید مثل گیاه مورد نظر، مورفولوژی و آناتومی گیاه مطلع باشد.

2-ژنتیک و سیتوژنتیک. چون روشهای جدید اصلاح نباتات بر اساس اصول ژنتیکی استوار است، می بایست به مکانیسم وراثت در گیاهان آشنائی کامل پیدا کرد.

3-زراعت باغبانی. آشنائی با نحوه زراعت یا کاشت و داشت و برداشت گیاه تحت اصلاح و شناخت مسائل و مشکلات مربوط به آن نیز برای طراحی یک برنامه اصلاحی با کارایی بیشتر لازم می باشد.

4-فیزیولوژیکی. چون گیاهان مورد نظر در مقابل عوامل محیطی مانند گرما، سرما، خشکی، شوری و عناصر موجود در خاک عکس العمل نشان میدهند باید انها را شناخت.

5-بیوشیمی گیاهی. تعیین کیفیت محصول معمولاً با انجام یک یا تعدادی آزمایش های فیزیکی و شیمیایی همراه است.

6-حشره شناسی و بیمارشناسی گیاهی. در تولید واریته های مقاوم که موثرترین راه مبارزه است باید آفات و بیماریهای گیاهی را شناخت.

7-آمار. برای مقایسه عملکرد ارقام مختلف، آشنایی با علم آمار و کاربرد روشهای تجزیه آماری و طرح آزمایش مناسب، بسیار ضروری است.

تکامل گیاهان

وقتی جمعیتی از یک گونه زراعی به محیط جدید وارد می شود معمولا در مقایسه با محیط قبلی خودش سازش کمتری دارد اما گاهاً بعد از چند نسل، سازش و تولید مثل خواهد یافت که به این توانایی خوگرفتن و سازش به آب و هوای جدید، Acclimatization گویند. وسعت این فرآیند تحت تاثیر عوامل زیر است:

1-دامنه تنوع ژنتیکی داخل جمعیت گیاه: جمعیت های هتروژن به علت تنوع ژنتیکی بیشتر شایستگی بهتری برای سازش با محیط دارند.

2-نحوه گرده افشانی گونه ها: گیاهان دگرگشن به علت داشتن فرکانسی بیشتر از نوترکیبات ژنی این فرآیند را با سرعت بیشتری انجام می دهند.

3-طول عمر گونه ها:گیاهان یک ساله یا چند ساله های کوتاه عمر که نسل های بیشتری در یک دوره زمانی مشخص دارند به علت داشتن فرکانس بیشتری از نوترکیبات ژنی این پروسه را انجام می دهند.

4-تنش های محیطی: هر چه بیشتر باشد سرعت این پروسه کمتر است.

نکته: به عمل انتقال یا وارد کردن گیاه از یک منطقه به منطقه دیگر معرفی یا introduction گویند که شامل موارد زیر است .

  • وارد کردن گیاهان جدید برای اولین بار به یک منطقه که به آن معرفی اولیه گویند.
  • وارد کردن واریته جدید از گیاهان موجود که به آن معرفی ثانویه گویند.
  • انتقال صفاق یا ژنهای جدید که به آن معرفی ثانویه گویند.

اصول ژنتیکی تکامل گیاهان

به سه طریق عمده ممکن است گیاهان اهلی از گیاهان وحشی به وجود آمده باشند.

  • تنوع مندلی: تجمع جهش های ژنی مطلوب در یک گونه ممکن است باعث به وجود آمدن گیاهان جدید شود.
  • هیبریداسیون بین گونه ای : هیبریداسیون بین جنسی و برخی هیبریداسیون های بین گونه ای به علت عدم همولوژی کروموزومی نقشی در روند تکامل ندارند ولی برخی هیبریداسیون های بین گونه ای به علت وجود همولوژی کروموزومی بین گونه ها در روند تکاملی نقش اصلی داشته اند برای مثال توت فرنگی که در ابتدا وجود داشت بزرگتر بود ولی طعم خوبی نداشت اما در اثر تلاقی با گونه ای که ریزتر اما خوش طعم تر بود گونه ای به وجود آمد که خصوصیات مطلوب هر دو گونه را داشت.

نکته: اینتروگرسیون شامل انتقال قسمتی از ژرم پلاسم یک گونه به گونه دیگر است. در این مورد دو گونه با هم تلاقی می یابند و سپس نتاج به دست آمده برای چندین نسل با یکی از گونه های اصلی تلاقی می یابد.

آزمون خودسنجی :

فصل اول

  • در تکامل گیاهان زراعی که به صورت رویشی تکثیر می شوند کدام موثرتر بوده است.

1-آتوپلوئیدی                     2- آلوپلوئیدی          3- اینتروگرسیون      4 -تنوع مندلی

  • CIP….. است
  • انستیتو بین المللی کشاورزی گرمسیری در نیجریه
  • انستیتو بین المللی سیب زمینی در لیما ،پرو
  • مرکز بین المللی کشاورزی گرمسیری در کالی،کلمبیا
  • مرکز تحقیقات کشاورزی در نواحی خشک
  • کدام دسته از گل های زیر کامل هستند.

1-گندم،توتون                                              2- گندم، سیب زمینی

 3- گوجه فرنگی  و توتون                                4- سیب زمینی و گوجه فرنگی

پاسخنامه

1-4) در گیاهان رویشی تولید مثل جنسی صورت نمی گیرد و تنوع ژنتیکی حاصل نمی شود و تنها راه تکامل از طریق جهش یا تنوع مندلی است

2-2

3-4

 

 

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x