تاریخ بروزرسانی : 1397/12/16
نام بسته درسی : اکوفیزیولوژی علف های هرز
———————————————————————————————————-
فهرست:
فصل اول: گل دهی نمووتاثیر دوران رسیدن بذر برجوانه زنی علفهای هرز یکساله
مقدمه
گلدهی
الف-خرفه
ب-تاج خروس
ج-سلمک
د)نتایج
مراحل نمو ورسیدن بذر
تاثیرات عوامل مادری و محیطی طی رسیدن بذر بر جوانهزنی
الف-تاثیر طول روز
ب-تاثیر طول روزو کاربرد هورمونها
ج-تاثیر درجه حرارت
د-تاثیر نور قرمز و مادون قرمز
هـ -تاثیر شدت نور
و-تاثیر ارتفاع بر جوانهزنی بذر
ز-تاثیر پیری
ح-تاثیرمکان قرارگرفتن بذر در گیاه
ط-نتایج
خلاصه
فصل دوم:فیزیولوژی جوانه زنی وخواب بذر علفهای هرز
اهمیت رکود بذر علفهای هرز
ماهیت فیزیولوژیکی خواب و جوانهزنی بذر علفهای هرز
الف-رکود ناشی از پوسته بذر
ب-تنظیم درونی خواب و جوانهزنی بذر علف هرز
ج-تاثیر عوامل طبیعی محیط بر خواب و جوانه زنی بذر علف هرز
طول عمر بذور در علفهای هرز
دستکاری شیمیایی رکود و جوانه زنی بذر علفهای هرز
تفسیر نتایج
فصل سوم:تولیدمثل واکوفیزیولوژی علفهای هرز
مقدمه
الف-مفهوم علف هرز
ب-نقش تولید مثل غیرجنسی
راهبردهای توسعه و تکثیر رویشی
الف-مقدمه
ب-مورفولوژی و نقش آن در توسعه و تکثیر به وسیله اندامهای هوایی و ریشهها
ج-ارتباط داخل کلون : ارتباط موقت و دائم
د-جدا شدن بررسی تکاملی و فیزیولوژیکی
جنبههای محیطی و تکامل رشد رویشی
الف-مرحله آغاز گسترش و تداوم اندامها
ب-رشد اندام های توسعه یافته و بادوام
ج-انتقال از مرحله توسعه به مرحله تکثیر و استقرار گیاهان جدید
جنبههای فیزیولوژیک ترتیب فضایی ساختارهای ذخیل در توسعه و تکثیر رویشی
فصل چهارم: اکوفیولوژی تطبیقی علفهای هرز وگیاهان زراعی
مقدمه
روانشناسی برای تحقیقات اکوفیزیولوژیک
الف-کنترل محیطی
ب-تکنیک های آزمایشی
خصوصیات کلی علفهای هرز
الف-طبقهبندی
ب-خصوصیات کمک کننده به موفقیت علفهای هرز
اثرات محیط روی فیزیولوژی علف هرز و گیاه زراعی رشد و رقابت پذیری
الف-نور
ب-درجه حرارت
ج-آب
د-مواد غذایی
هـ دی اکسید کربن
چکیده
فصل پنجم: دگرآسیبی علف هرز
مقدمه
علت بروز دگرآسیبی
منابع ترکیبات شیمیایی دگر آسیب
الف-تبخیر
ب-ترشح ریشهای
ج-شستشو
د-تجزیه بقایای گیاهی
گونههای علف هرز دارای خاصیت دگراسیبی
تولیدات طبیعی شناخته شده به عنوان معرفهای دگرآسیب
الف-گازهای سمی
ب-اسیدهای آلی و آلدئیدها
ج-اسیدهای معطر (آروماتیک)
د-لاکتونهای ساده غیراشباع
هـ -کومارینها
و-کوئیننها
ح-تاننها
ط-آلکالوئیدها
روشهای ایزوله کردن، زی سنجی و تشخیص
عوامل موثر بر تولید مواد شیمیایی دگرآسیب
نحوه عمل بازدارندهها
اثر شدید مواددگر آسیب در اکوسیستمهای زراعی و طبیعی
استفاده از دگرآسیبی در مدیریت علف هرز
منابع و ماخذ
مقدمه
شرایط لازم برای بقای علفهای هرز یکساله از بسیاری جهات با گیاهان یکساله بیابانی مشابه است. بنابراین، مقایسه علفهای هرز یکساله با گیاهان یکساله بیابانی جالب و ارزنده میباشد. مکانیزمهای گلدهی که گیاه را قادر میسازد تا در دامنه وسیعی از طول روز گلدهی و تولید بذر نماید و چرخه زندگی خویش را براساس طول روز تطبیق دهد، تاثیرات مادری و محیطی بر تولید بذر و قدرت جوانهزنی آن، همه از مکانیزمهایی اند که باعث پراکنش جوانه زنی بذر در هر زمانی میشوند. حتی در شرایط مطلوب، فقط بخشی از بذور در یک مرحله جوانه میزنند. این امر خطر نابودی گیاه را کاهش میدهد.
گلدهی
الف)خرفه (portulacaceae ) portulaca oleracea
خرفه، یک علف هرز گوشتی یکساله در مزارع آبی به شمار میرود که به وسیله بذر تکثیر میشود و در دامنه وسیعی از آب و هوای معتدل و گرم دنیا نیز گسترش یافته است. خرفه یکی از 8 علف هرز مهم کره زمین است.
طبق بررسی انجام شده توسط کیجل و رابین خرفه یکی از گونههای کمپلکس پلی پلوئیدی است . زیر گونههای تتراپلوئید و هگزاپلوئید آن معمولاً علف هرز هستند، در حالی که گونه دیپلوئید آن عمدتاً گیاهی هالوفیت (نمک دوست) است که در مناطق ساحلی یافت میشود.
گیاه خرفه برای رشد و نمو طبیعی خود به درجه حرارت بالا و نور شدید نیاز داردو در شرایط سایه و یخبندان از بین میرود. بسته به شرایط آب و هوایی، چرخه کامل زندگی آن از 5 هفته تا 4 ماه طول میکشد. خرفه در آب و هوای گرم در تمام طول سال، گل میدهد. در خوشههای انتهایی آن، گلهای زرد قرار دارند که معمولاً خود گشتناند و کپسول خشک کروی تک خانه ای تولید میکنندو دارای تعداد زیادی بذور سیاه و ریز است.
خرفه در نور سفید و دامنه 24-4-ساعت طول روز، روز خنثی (day neutral ) میباشد، در حالی که در نور سفید و ضعیف مداوم، روز کوتاه اختیاری (facultative short day ) است.
ب)تاج خروس (Amaranthaceae ) Amaranthus
براساس بررسی کیجل تاج خروس گیاهی با منشا گرمسیری است که به طور وسیعی در سراسر جهان گسترش یافته ودارای حدود 75 گونها ست که به عنوان یکساله غالب در خاکهای تخریب شد (شخم خورده) مطرح هستند و بعضی از این گونه ها به عنوان علف هرز شناخته شدهاند. گونه A. retroflexus از نظر گل دهی یک گیاه روز کوتاه اختیاری با طول روز بحرانی 14-12 ساعت است. گیاهان این جنس قادرند در نور مداوم، گلدهی نمایند. قطع یک ساعته تاریکی شب با نور فلورسنت مانع گلدهی آنها میگردد. در حالی که تشعشع بیست دقیقهای نور مادونقرمز بعد از 16 ساعت تاریکی، باعث تحریک گل دهی میشود.
گیاهچههایی که تحت شرایط روزبلند، رشد کردندو سه روز بعد از جوانهزنی تحت تاثیر یک تابش روز کوتاه 8 ساعته قرار گرفتند زودتر از آنهایی که به طور مداوم 16 ساعت تحت روز بلند قرار داشتند گل دادند. دوره های نوری 8 ساعته با نور آبی سبب تاخیر گلدهی میگردند، در حالی که با اعمال توام نور آبی و نور مادون قرمز، گل دهی شدیداً تسریع و تحریک میشود.
یک گیاهچه تاج خروس (a.reltoflexus )قادر است در شدتهای نور کم چه در شرایط روز کوتاه (SD) و چه روز بلند (LD) در زمانی نسبتاً کوتاه گل دهی کند. حتی در 12% از شدت نور طبیعی خورشید، در شرایط روز کوتاه بعد از 28 روز، گلها ظاهر میشونددر شدت نور 60% گل دهی در مدت 15 روز تحت شرایط روز کوتاه و در مدت 41 روز تحت شرایط روز بلند انجام میشود. اگر شدت نور 27% از نور طبیعی باشد، گلها تقریباً بعد از مدت 61 روز تحت شرایط روز بلند ظاهر میشوند.
دو گونه A.hybridus , A.retroflexus که در شرایط طبیعی رشد و نمو کرده و تولید بذر نمودند، آنهایی که بذرشان از ناحیه عرضهای جغرافیایی شمالی جمع آوری شده بود زودتر از گیاهانیکه بذر آنها از عرضهای جغرافیایی جنوبی جمع آوری گردیدند به گل نشستند. این امر یک مکانیزم مهم حیاتی برای اطمینان بخشیدن به گیاهانی است که چرخه زندگی خود را زودتر کامل میکنند و تعدادی بذر قبل از شروع سرما تولید مینمایند. چنین پدیدهای در علف هرز چندساله قیاق (sorghum halepens) مشاهده شده است.
ج)سلمک (chenopodiaceae) chenopodium album
سلمک در هر شرایط طول روز گل میدهد ..در منطقه چاندیگر واقع در هندوستان، راماکریشنان و کاپور بر روی دو نژاد سیتولوژیکی از سلمک مطالعه کردند. این دو نژاد عبارتند از یک نژاد دیپلوئید (2n=18 ) و بهاره، که ا زفروردین تا شهریور رشد میکند و یک نژاد هگزاپلوئید (2n=54) پاییزه، که در طی ماههای آبان تا فروردین گل میدهد. گلهای جمعیتهای بهاره، در طول روزهای 5/13 تا 14 ساعته و درجه حرارتهای c 29 /31 شروع به رشد و نمو میکنند. هر یک از جمعیتهای فصلی فوق الذکر که بخوبی با شرایط تطابق یافتهاند، در قابلیت جوانه زنی و شرایط لازم برای رشد و نمو و گل دهی متفاوت میباشند. در گیاهان بهاره، درجه حرارتهای پایین و در گیاهان پاییزه، درجه حرارتهای بالا مانع گل دهی میشود. جمعیتهای فصلی در گونه توق نیز دیده شده است.
د)نتایج
براساس گزارش هولم و همکاران از میان ده گونه از مهمترین علفهای هرز یک ساله و سمج در جهان ، پنج ششم آنها (شامل سوروف Echionchloa crusgalli ، مرغ خوشه سرخ Eleusine indica ، خرفه p.oleracea ، سلمک c.album ، و rottboellia exaltata ) جزء گیاهان روز خنثی (DN) از نظر گل دهی می باشند و فقط یک گونه یعنی علف خرچنگ DIGITARIA (SANGUINALIS) از نظر گل دهی روز کوتاه است.
دو گیاه سلمک و توق دارای قابلیت انعطاف جهت ایجاد اکوتیپها و ژنوتیپهای جغرافیایی برای سازی در فصول مختلف یک ناحیه هستن. توانایی استثنایی تطابق چنین علفهای هرزی با محیطهای جدید، آنها را قادر میسازد تا در مکانهای متنوعی گسترش یابند. برخی ازگیاهان یکساله بیابانی مورد مطالعه در ارتفاعات منطقه نگو تحت شرایط غیرقابل پیشبینی از لحاظ مقادیر و توزیع بارندگی رشد کرده و قادرند در دامنه وسیعی از طول روز گلدهی نمایند. این گیاهان اکثراً روز کوتاه اختیاری هستند، اما در بعضی موارد گونههایی یافت شدهاند که از نظر گل دهی روز خنثی هستند.
مراحل نمو ورسیدن بذر
در طی رسیدن بذر در نهان دانگان، مواد ذخیرهای ازقبیل نشاستهها و پروتئینها در آندوسپرم و چنین تجمع مییابند. همچنین تغییرات عمدهای نیز در ترکیبات دیگر از قبیل هورمونها، آنزیمها، Mrna, tra. Dna و غیره صورت میگیرد.
تقسیم سلولی لپههای جنینی قبل از اینکه غلاف به اندازه نهایی خود برسد شروع میشود. نزدیک به اواخر مرحله تقسیم سلولی، آندوسپرم در بذور در حال نمو، تخلیه میشود و افزایشی در تعداد سلولها در مرحله بزرگ شدن بذر صورت میپذیرد. در مراحل نمو مابین مرحله حداکثر تقسیم سلولی و حداکثر بزرگ شدن سلول، یعنی هنگامی که جنین کیسه جنینی را پر میکند، یک فاز تاخیر وجود دارد. هنگامی که وزن تازه غلاف به حداکثر رسید، مرحله بزرگ شدن سلولی نیز به حداکثر خود میرسد.در طی مراحل بزرگ شدن سلول، تجمع ماده خشک موادی مانند RNA، پروتئینها و نشاسته صورت میگیرد هنگامی که غلافها خشک میشوند وزن تر بذر تجمع RNA، پروتئینها و نشاسته کاهش مییابد.
در طی مراحل اولیه نمو یک همبستگی بین رشد غلافها و محتوای هورمونی بذور گیاه نخودفرنگی رقم آلاسکا مشاهده شد با توجه به این موضوع، به نظر میرسد که انتقال مواد خشک از قبیل کربوهیدراتها، ترکیبات نیتروژندار و غیره به داخل بذر ممکن است از طریق هورمونهایی که در درون بذر تجمع یافتهاند، تنظیم گردد.
هنگامی که در زمان ظهور جوانه گل هورمونها بر ری گل آذین کاهوی وحشی (Lactuca scariola) اعمال شدند، افزایش یک ماده رشد در گیاه مادری باعث تجمع یک تنظیم کننده رشد متفاوت در بذور گردید. بین بذوری که تحت شرایط روز بلند رسیدند و آنهایی که تحت شرایط روز کوتاه رسیدند نیز تفاوت وجود داشت کاهش میزان جیبرلین توسط بتاکلرو اتیل تری متیل آمونیوم کلراید (ccc) در بذور گیاهان pharbitis و تاثیر بعدی آن بر نتایج (فرزندان)، توسط زیورآرت مطالعه شد.
در طی مراحل نمو و رسیدن بذر، گیاه یک اندام مستقل شامل یک جنین، مواد ذخیرهای بافت محافظ و بعضی اوقات بافتهای آوندی را ایجاد میکند.
تشکیل بذر، تنها راهی است که بقا و تداوم نسل گیاهان یکساله را تضمین میکند. بذور اکثر علفهای هرز بعد از اینکه سالهای متمادی در بانک بذر خاک باقی ماندند، قادرند در زمان و مکان مناسب جوانه بزنند و تولید مثل نمایند. همچنین این بذور میتوانند در شرایط بسیار نامطلوب از قبیل گرما، سرما و فصول خشک بدون از دست دادن حیات خود دوام داشته باشندو بعداً هنگامی که شرایط مناسب شد، جوانه زده، نسل جدیدی را به وجود آورند.
در طی مدت نمو گیاه و رسیدن بذر، عوامل مادری و محیطی میتوانند باعث تغییر در قابلیت جوانهزنی و قوه نامیه بذر شوند. این امر یکی از مهمترین فاکتورهای حیاتی گیاه است.
تاثیرات عوامل مادری و محیطی طی رسیدن بذر بر جوانهزنی
یکی ازمهمترین مکانیزمها ی بقا، جهت رشد گیاهان در شرایط غیرقابل پیشبینی این است که جمعیت انبوهی از بذور با قدرتهای جوانه زنی متفاوت (هتروبلاستی) تولید کنند. این مکانیزم باعث میشود که حتی در شرایط مطلوب فقط قسمتی از جمعیت بذر در یک زمان جوانه بزند. عواملی از قبیل طول روز، درجه حرارت، کیفیت نور و شدت آن، ارتفاع،سن گیاه مادری و موقعیت بذر در میوه، گل آذین و موقعیت بذر در گل آذینهای مختلف میتوانند در طول رسیدن بر روی هتروبلاستی موثر واقع شوند.
الف-تاثیر طول روز
بذور خرفه که تحت شرایط روز کوتاه رسیده بودند سریعتر و با درصد بالاتری نسبت به بذوری که تحت شرایط روز بلند رسیده بودند، جوانه زدند. دوره بحرانی 8 روز آخر رسیدن بر روی گیاه مادری را در بر میگیرد. این بدان معنی است که بر روی یک گیاه و حتی در طول یک شاخه، بذور دارای قدرت جوانهزنی متفاوت براساس طول روز مراحل نهایی رسیدن (8 روز آخر) تولید خواهند شد.
چنین پدیدهای در علف (ploypogon monspeliensis ) نیز مشاهده گردید. گیاهان در دورههای نوری 15.13.12.11.9و 18ساعت در هر روز، در شرایط فضای آزاد و شرایط گلخانهای قرار گرفتند تا اینکه بذور آنها رسید. این گیاهان، بذوری تولید نمودند که با افزایش طول روز به میزان بیشتر و نیز سریعتر جوانه زدند (اثر طول روز اختیاری بر جوانه زنی).
بذوری که از گیاهان پرورش یافته در شرایط فضای آزاد جمعآوری شدند، بهتر از آنهایی که در شرایط گلخانهای رشد کرده بودند، جوانه زدند اثر اختیاری مشابهی در گیاه یکساله بیابانی شب بوییان carrichtera annua مشاهده شده است.
این نکته قابل توجه است که طول روزها به طور مستقیم بر روی بذر یا بر روی غلاف گیاه شنبلیله (t.arabica) تاثیر نمیگذارد. دوره زمانی بحرانی برای اثر فتوپریودی بر قابلیت جوانهزنی، هفته آخر رسیدگی بذر در روی گیاه مادری میباشد. بذوری که تحت شرایط روز کوتاه در طول 8 روز آخر رسیدگی ، رسیدند، چه دارای غلافهای سبز کاملاً رشد کرده بدون پوشش و چه دارای غلافهای سبز کاملاً رشد کرده با پوشش –همگی دارای قدرت جوانه زنی 100% بودند. اما در شرایط روز بلند، قدرت جوانهزنی درهر دو مورد بین 30-10% بود .. چنین پدیدهای در گیاه یکساله بیابانی carrichtera annua نیز مشاهده شده است.
اثرات طول روز بر جوانهزنی بذر در گیاهان زراعی نیز مشاهده شده است. میوههای پوشش دار و یا بدون پوشش گیاه گوجه فرنگی (lycopersicum esculentum )که در شرایط روز کوتاه (6 ساعت) قرار داشتند منجر به تولید بذوری با 50-34% جوانه زنی شدند. در حالی که آنهایی که د رشرایط روز بلند (20 ساعت) قرار داشتند 11-8% جوانه زدند، اثر فتوپریودی بر جوانهزنی میوه های برداشت شده خیار (cucumis sativus )که در معرض تیمار روز کوتاه (8ساعته) به مدت 5 روز و یا روز بلند (20 ساعته) به مدت 5 روز قرار گرفته است سلمک، گیاه دیگری است که در آن طول روز بر روی تکامل و نمو پوسته بذر و قابلیت جوانه زنی تاثیر میگذارد.
گیاهانی که در مرحله گلدهی کامل از شرایط روزهای بلند، به روزهای کوتاه (LLs) منتقل میشوند؛ بذوری با میانگین ضخامت29 میکرومتر و وزن صددانه 6/75 میلیگرم و قدرت جوانهزنی 78% درنور و 15% در تاریکی تولید میکنند. گیاهانی که در مرحله جوانه گل به مدت یک ماه از شرایط روز بلند به روز کوتاه انتقال داده میشوند و سپس در مرحله گل دهی کامل LSL)) به شرایط روز بلندبرگردانده میشوند یا گیاهانی که از مرحله جوانه گل تا رسیدن کامل (LSS) به شرایط روز کوتاه باقی میمانند، به ترتیب بذوری با ضخامت پوسته um 4/24 و
(um) 15 و وزن صد دانه 97 میلیگرم و 3/112 میلیگرم و درصد جوانهزنی 85% و 98% در نور و 72% و 89% در تاریکی تولید نمینمایند. بذوری که در شرایط نور و چه در شرایط تاریکی نازکترین پوسته بذر را دارا میباشند. در مقابل، بذوری که در شرایط روز بلند رشد و نمو مییابند کمترین درصد جوانه زنی، کمترین وزن و بیشترین ضخامت پوسته بذر را دارند. اثر فتوپریود بر جوانه زنی بذر سلمک قبلاً توسط ونتلند تشخیص داده شده بود . گیاه c.amaranto-color توسط لونا و گونههای مختلف سلمک توسط کومینگ مورد مطالعه قرار گرفتند.
ب-تاثیر طول روزو کاربرد هورمونها
از نتایج حاصل از کاربرد هورمونها بر روی جوانههای گل کاهوی وحشی (l.scariola) و شواهد دیگر دال بر اثرات عوامل محیطی و مادری (طول روز و غیره) بر روی اندازه بذر و جوانه زنی، این گونه استنتاج میشود که عملکرد گیاه به وسیله میزان مواد تنظیمکننده رشد موجود در داخل گیاه تنظیم می گردد. علاوه براین، رفتار بذور و حتی زمان گلدهی نسل بعدی میتواند در شرایط مادری از طریق تجمع مقادیر مختلف برخی عوامل رشد در بذور رسیده، تنظیم گردد.
در گیاه زراعی خیار (c.sativus) طول روزهای متفاوت، بر قدرت جوانهزنی بذور میوههای رسیده بعد از 5 روز ذخیرهسازی در شرایط روز کوتاه (8 ساعت) یا روز بلند (20 ساعت) تاثیر میگذارند. این تاثیر طول روز حتی 270 روز بعد از ذخیرهسازی بذر نیز وجود داشت. جوانه زنی زیاد (84% ) در تیمارهای تحت شرایط روز کوتاه به دست آمد و در مورد تیمارهای تحت شرایط روز بلند، درصد جوانه زنی فقط 5/12% بود.
ج)تاثیر درجه حرارت
تاثیر درجه حرارت در گیاهان سلمک که در دورههای نوری مداوم با شرایط روز بلند (LLL: 18 ساعت) رشد کردند یا گیاهانی که بعد از تشکیل جوانه مولد گل، به شرایط روز کوتاه (8 ساعت) منتقل شدند (Lss) مشاهده شده است. بذوری که بر روی گیاهان پرورش یافته در درجه حرارتهای 12c/22 رسیدند، چه در تاریکی و چه در روشنایی نسبت به بذور گیاهان پرورش یافته در دماهای مداوم 22c بهتر جوانه زدند.
د)تاثیر نور قرمز و مادون قرمز
درگیاه خرفه بعضی از تیمارهای نور قرمز و مادون قرمز با شدت کم در طول مدت نمو و رسیدن بذر، در طی سالها بر روی قدرت جوانهزنی بذر تاثیر گذاشته است. مشخصترین تاثیر بر جوانهزنی در نور سفید یا نور قرمز مداوم بر روی بذور گیاهانی که 2 ساعت نور قرمز یا مادون قرمز را پس از 8 ساعت روشنایی و 14 ساعت تاریکی دریافت کردند مشاهده شده است هنگامی که به دنبال 8 ساعت روشنایی، 8 ساعت نور قرمز یا مادون قرمز در طول مرحله رسیدن اعمال شود، هیچ گونه تفاوتی در جوانه زنی بذر در شرایط نور سفید وجود نخواهد داشت. در حالی که تحت شرایط نور قرمز اختلافی در جوانه زنی ظاهر میشود که ممکن است در طول مدت رسیدن القا شده باشد.
در گیاهان خرفه، هیچ کدام از تیمارهای فتوپریودیک یا تیمارهای نور قرمز و مادون قرمز در طول مدت رسیدن بذور بر روی گیاهان مادری، از جمله تیمار نور قرمز مداوم در طول 8 روز نهایی رسیدن بذر، باعث جوانهزنی بذور در تاریکی مداوم نمیشوند.
هـ -تاثیر شدت نور
در گیاه تاج خروس (a.retroflexus) جوانه زنی بذر تحت تاثیر شدت نوری قرار میگیرد که گیاه مادری در آن رشد و نمو کرده و به بلوغ رسیده است جوانهزنی بذوری که در تاریکی و تحت شرایط روز کوتاه و سایه به بلوغ رسیده بودند بیشتر از بذوری بود که تحت شرایط روز بلند و شدت نور کامل به بلوغ رسیده بودند. در اکثر مواردبذور جمعآوری شده از گیاهان رویش یافته در شرایط روز بلند و با شدت نور کامل در مقایسه با بذور جمع آوری شده از گیاهان رویش یافته در شرایط روز بلند اما تحت سایه، بهتر جوانه میزنند.
در گیاه datrua ferox (یک علف هرز بهاره) شدت نور کم همانند تنش آب در طول مدت رسیدن بذر، باعث افزایش درصد جوانه زنی و کاهش میزان بازدارندههای جوانهزنی بذر میگردد.
و-تاثیر ارتفاع بر جوانهزنی بذر
بذور گیاهان سلمک اسفناجی (c.bonus-henricus ) که از ارتفاعات 600 تا 2600 متری از سطح دریا جمعآوری شده بودند در درصدجوانه زنی، اختلافات چشمگیری داشتند. هر چه بر ارتفاع افزوده میشود؛ مقدار جوانهزنی کاهش یافته، پوسته بذر ضخیمتر شده و بر مقدار پلی فنولهای بذر افزوده میگردد. در موردبذور (نتاج) گیاهانی که از ارتفاع بالا به پایین و یا پایین به بالا انتقال داده شدند؛ محیط جدید بر ممانعت پوسته بذر از جوانهزنی تاثیر مستقیم داشت. پلی فنولهایی که در اثر انتقال گیاهان به ارتفاعات بالا در پوسته ضخیم بذر تجمع مییابند مانع جوانهزنی میگردند. افزایش مقدار پلی فنول ممکن است به علت افزایش تشعشع قابل رویت به هنگام افزایش ارتفاع باشد.
ز-تاثیر پیری
شنبلیله (t.arabica) به عنوان نمونهای از بذور رسیده در شرایط روز کوتاه، همانند بذور رسیده در شرایط روز بلند و برداشت شده از گیاهانی که در انتهای فصل رشد شروع به خشک شدن نمودند، دارای بذور با پوسته ناقص بودند. در این مرحله غلافها به اندازه نهایی خودرسیده بودند در حالیکه هنوز سبز بودند. چنین پدیدهای در گیاه ononis siculata نیز مشاهده شد.
ح-تاثیرمکان قرارگرفتن بذر در گیاه
بذوری که در گل آذینهای متفاوت، درمحلهای متفاوت در یک گل آذین و یا حتی در قسمتهای مختلف همان میوه میرسند، ممکن است قابلیت و توانایی جوانهزنی یکسانی نداشته باشند. اثرات موقعیت بذر بر جوانهزنی، پدیده هتروبلاستی را تحقق میبخشد و برای بقای علفهای هرزه دارای اهمیت است.
در گیاه زراعی کرفس (apium graveolens ) گل آذینهای مختلف (شامل چترهای طبقه اول، طبقه دوم، طبقه سوم و طبقه چهارم) تولید بذوری با وزنهای متفاوت و با قدرتهای جوانهزنی مختلف مینمایند . در مقایسه انجام شده بین جوانهزنی بذور هم اندازه از چترهای طبقات مختلف در هویج (daucus carota) مشخص گردید که بذور حاصل از چترهای نوع اول درصد جوانهزنی بالاتری از بذور هم اندازه حاصل از طبقات چتری نوع دوم و نوع سوم دارند. در این مورد اثر موقعیت بذر، بوضوح قابل درک است. نمونهای از اثر موقعیت بذر بر جوانهزنی در یک سنبله باز (گل آذین) در گیاه aegilops ovate مشاهده شد.
سنبله از دو تا چهار سنبلچه تشکیل شده است (a,b,c,d ) سنبلچههای پایینی شامل دو گندمه میباشند (یکی دارای بذرهای a1 ، a2 و دیگری دارای بذرهای b1 و b2 .سنبلچههای بالایی هر کدام یک بذر میباشند (c,d) بذرهای پایینی در هر سنبلچه (a1, و ) بزرگترند نسبت به و بزرگترند در حالی که کوچکترین بذرها، در سنبلچههای c,d وجود دارند. در شرایط طبیعی فقط بذر a1 از کل واحد گل آذین در طول اولین سال جوانه میزند. جمعیت بذور ناهمگن از یک واحد پراکنش هم دارای هتروبلاستی است.
نوشتههای تازه
آخرین دیدگاه ها