سرفصل های درس بیومکانیک ورزشی

 نام بسته درسی: درس بیومکانیک ورزشی

————————–

فهرست:

موضوعات مهم مباحث بیومکانیک

انواع حرکت

حرکت دورانی

حرکت ترکیبی

انواع مفاصل

1ـ مفصل کروی

2ـ مفصل لقمه‌ای

3ـ مفصل زینی

4ـ مفصل قرقره‌ای

5ـ مفصل استوانه‌ای

6ـ مفصل مسطح

انعطاف‌پذیری

تکنیک تک‌بعدی

تکنیک‌های دوبعدی

عکس‌برداری

شیب‌سنج

اندازه‌گیری لوردوز

شتاب و سرعت

منحنی حرکت

منحنی شتاب

مرکز ثقل و جرم

روش‌های تعیین مرکز جرم (ثقل) جسم

گشتاور

انقباض ایزومتریک

انقباض ایزوتونیک

اینرسی

پیدا کردن مرکز چرخش

پدیده هم انقباضی

راه رفتن (Gaint)

درک حرکات همزمان دو پا در حین راه رفتن

بخش هایی از بسته درسی بیومکانیک ورزشی:

موضوعات مهم مباحث بیومکانیک

1ـ ارتقاء مهارت‌های حرکتی 2ـ روش صحیح اجرای تکنیک 3ـ فعالیت‌های بدن

فیزیک و مکانیک از پایه‌های علم بیومکانیک هستند، و به کار بردن قوانین فیزیک و مکانیک برای مطالعه حرکت و نیرو در موجود زنده بیومکانیک است. مثلاً وقتی دو کشتی‌گیر بخواهند همدیگر را بگیرند، وقتی به سمت هم حرکت می‌کنند، نیرویی که در اثر برخورد آن‌ها بهم بوجود می‌آيد در حیطه بیومکانیک تعریف می‌شود. اگر بخواهیم تکنیک فتیله‌پیچ را اجرا کنیم تفاوت این‌که دست را از کدام قسمت بیاورید (زانو، پائین‌تر، بالاتر و …) بوسیله گشتاور در بیومکانیک تعریف می‌شود. علم بیومکانیک و حرکت‌شناسی طرز انجام صحیح و بهینه حرکات را بوسیله قوانین فیزیک بیان می‌کند.

اگر بخواهیم بیشترین نیرو را در یک جهت وارد کنیم، جهت کشش عضله باید از آن جهت و منطبق بر آن باشد، با توجه به جهت کشش مولفه‌های آن را تجزیه می‌کنیم.

مثلاً اگر بخواهیم در بدن‌سازی و پرورش اندام برنامه تمرینی را ارائه دهیم (با توجه به جهت نیرو، حرکت را باید طوری انتخاب کنیم که از نظر ما مطلوب است یعنی کشش ایجاد کند یا فشار) در حیطه بیومکانیک است.

حرکات روزمره ما مثل غذا خوردن، راه رفتن و … بسیار پیچیده‌اند، 80درصد از افراد بالای 60 سال به طور ناگهانی یک بار در سال زمین می‌خورند، و 35 درصد آن‌ها در اثر زمین خوردن می‌میرند! علت این مسئله در علم بیومکانیک قابل بررسی است.

برای کودک فلج مغزی که قشر حرکتی مغزش از کار افتاده است کاربرد دارد. یکی از متخصصان علم بیومکانیک روی دختر بچه 13 ساله تحقیقات بعمل آورد، و با الکترومیوگرافی فهمید که چون از عضله خیاطه پیام به مغز می‌رسد، زانو همیشه در حال Out ward Rotation, flexion است و هم‌چنین پی بردند که اگر عضله خیاطه نباشد، اتفاق خاصی نمی‌افتد، بنابراین با جراحی این عضله را نصف کردند و باعث شد که زانو صاف شود و توانایی راه رفتن بوجود آمد.

در بیماری پارکینسون (لرزش بدن): اگر فکر فرد را مشغول چیز دیگری کنیم، می‌تواند به راحتی با حفظ تعادل و بدون لرزش اندام تحتانی راه برود.

ما در این درس مقدمات بیومکانیک، در مورد حرکت، دامنه حرکتی، تعاریف مربوط به انعطاف‌پذیری Passive، active، راه رفتن، برآیند نیروهای عضلانی در راه رفتن، تجزیه و تحلیل راه رفتن، تعادل بدن، کنترل قامت را یاد می‌گیریم.

انواع حرکت

به طور کلی حرکت یا انتقالی یا دورانی و یا ترکیبی از این دو است:

حرکت انتقالی: وقتی صورت می‌گیرد که جسم طوری حرکت کند که کلیه اجزای آن دقیقاً مسافت یکسانی را در جهت و زمان مشابه طی کرده باشند.

مثلاً روی یک جسم متحرک خطی مستقیم و فرضی می‌کشیم، اگر در طی مسافت خط ثابت بماند و موازی با وضعیت اولیه‌اش باشد، حرکت انتقالی است.

نکته: در این نوع حرکت مرکز ثقل درست روی یک خط جابجا می‌شود.

حرکت انتقالی:

مستقیم: مسیر حرکت روی یک خط مستقیم است.

منحنی‌الخط: مسیر حرکت منحنی است.

حرکت دورانی:

موقعی صورت می‌گیرد که جسم در مسیر دایره‌ای حول محوری در فضا حرکت کند‌، طوری‌که تمام قسمت‌های آن در محدوده‌ی یک زاویه مشخص، در جهت و زمان مشابهی حرکت کند. خط محوری که جسم حول آن می‌چرخد ممکن است جزئی از جسم باشد (داخلی) یا نباشد (خارجی).

نکته: خط محوری که جسم دور آن می‌چرخد همیشه عمود بر صفحه‌ای است که حرکت در آن صورت می‌گیرد.

90 درصد حرکات دورانی هستند و بیشتر حرکاتی هم که در بیومکانیک تجزیه می‌شوند زاویه‌ای (دورانی) هستند.

حرکت ترکیبی

حرکتی که هم خطی باشد و هم دورانی (هم انتقالی و هم زاویه‌ای)

مثل دوچرخه‌سوار در حال حرکت، بالاتنه‌اش حرکت انتقالی و پاهایش حرکت دورانی دارد.

بعد دیگری از انواع حرکت

1ـ Kinematic: بدون توجه به نیروی مولد حرکت (دامنه حرکت، سرعت، شتاب)

2ـ Kinetic: با توجه به نیروی مولد حرکت (عضله و میزان نیرو)

انواع مفاصل

مفاصل را با توجه به میزان حرکتشان در دو گروه ثابت و متحرک دسته‌بندی می‌کنند.

مفاصل ثابت: همان‌طور که از اسمش پیداست حرکتی ندارد و ثابت است. مثل مفاصل جمجمه و استخوان خاجی.

مفاصل متحرک: براساس محوری که می‌تواند در آن حرکت کند دسته‌بندی می‌شود.

یک محوره: بند انگشتان.

دو محوره: مچ دست (که هم flection و extension دارد و هم Abduction و Adduction)

سه محوره: شانه، ستون فقرات و ران. منظور از محور همان درجه آزادی است. مفاصل نیمه‌ متحرک، نه جزء ثابت‌ها است و نه جزء متحرک‌ها. این مفاصل حرکات خطی کوچکی بین دو استخوان دارند.

عضروف و دیسک در این حیطه نیستند. چون در غضروف حرکت نسبت به خودش است و                 مفصل نیمه متحرک حرکت وقتی اتفاق می‌افتد که یک استخوان نسبت به استخوان دیگر حرکت کند.

هم‌چنین دیسک بافتی مثل گوش، ابرو و … دارد، نمی‌توان آن را جزء مفاصل دسته‌بندی کرد.

نکات:

1ـ مفاصل ثابت                 Fibrous joint

2ـ متحرک                      cartilaginous joint

3ـ نیمه متحرک                Synovial joint

مفاصل متحرک براساس چگونگی شکل سطح مفصل به شش دسته تقسیم می‌شوند.

1ـ مفصل کروی     Bolland Soket Joint

2ـ مفصل لقمه‌ای   Condy loid joint

3ـ مفصل زینی                 Saddle joint

4ـ مفصل قرقره‌ای  Hing joint

5ـ مفصل استوانه‌ای            Pivot joint

6ـ مفصل مسطح                Gliding joint

نشانه‌ی مهم مفاصل متحرک: بین استخوان‌ها فاصله است و حفره مفصلی دارند.

برای مشاوره اینجا بزنید