سرفصل های درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار

نام بسته درسی: سرفصل های درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار

————————————————————

فهرست:

🛡️ طاهریان

🛡️ صفاریان

🛡️ کشمکش میان صفاریان و خلافت بغداد

🛡️ فرمانروایان صفاری

🛡️ سامانیان

🛡️ زبان فارسی در دوره سامانیان

🛡️ وزرای نامی سلسله سامانی

🛡️ پادشاهان سلسله سامانی

🛡️ حضور دیلمیان در صحنه سیاست ایران و عراق

🛡️ زیاریان

🛡️ آل بویه

🛡️ تبار و خاستگاه بوییان

🛡️ تبار خاندان بویه

🛡️ سیاست مذهبی آل بویه

🛡️ پادشاهان آل بویه

🛡️ غزنویان

🛡️ اهمیت هندوستان برای غزنویان

🛡️ طغرل در بغداد

🛡️ فرمانروایی آلپ ارسلان

🛡️ فرمانروایی ملکشاه سلجوقی

🛡️ وزارت نظام الملک

🛡️ فرهنگ

🛡️ هنر در دوران سلجوقیان

🛡️ خوارزمشاهیان

🛡️ خاستگاه دولت پادشاهان خوارزم

🛡️ آغاز مناسبات سیاسی خوارزمشاهیان

🛡️ ایلخانان

🛡️ تموچین فرمانروای بی رقیب طوایف مغول

🛡️ فهرست اسامی ایلخانان ایران

🛡️ دین و مذهب‌ در عهد ایلخانان ایران

🛡️ توسعه علوم در عهد مغولان

🛡️ اندیشه اصلاحگری در زمان ایلخانان

🛡️ اتابکان فارس

🛡️ جلایریان

🛡️ تبارشناسی

🛡️ فرهنگ و هنر جلایری

🛡️ فرمانروایان آل جلایر

🛡️ چوپانیان

🛡️ سربداران

🛡️ تیموریان

🛡️ حکومت شاهرخ

🛡️ بازماندگان تیموریان

🛡️ گورکانیان هند

🛡️ مرعشیان

🛡️ حکومت‌های شیعی پس از علویان

🛡️ حکومت‌های شیعی پس از علویان

🛡️ چلاویان‎

🛡️ سید قوام‌الدین مرعشی

🛡️ قوام‌الدین و چلاویان

🛡️ کیاییان

🛡️ قراقویونلو

🛡️ هزاراسپیان

🛡️ سلسله اتابکان

🛡️ صفویان

🛡️ ساختار قضایی

🛡️ پادشاهان صفوی و دوره پادشاهی آنان

🛡️نامداران روزگار صفوی

🛡️ بن‌مایه‌های تاریخی برای شناخت صفویه

🛡️ ولایت‌های ایران در دوره صفوی

برای دریافت نسخه کامل بسته درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار

به  شماره 09306406058 پیام دهید.

بخش هایی از بسته درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار

تاریخ ایران پس از اسلام

اردشیر بابکان با پیروزی بر اشکانیان حکومت ساسانیان را (۲۲۴ میلادی) بنیان نهاد. در جنگ‌های ایران و روم ساسانیان به عنوان رقیب قدرتمند دولت روم، جنگ‌های متعددی را با آن دولت انجام داد و این کشمکش‌ها تا پایان حکومت آنها امتداد یافت و زمانی ایران و زمانی روم فاتح این جنگ‌ها بودند. ساسانیان با تصرف سرزمین‌های پهناور بر قلمرو خویش افزودند، به طوری که قلمرو ساسانیان در دوره حکومت خسروپرویز به قلمرو هخامنشیان در زمان اوج این حکومت نزدیک شده بود ولی این حکومت مقتدر و بزرگ در نهایت مقهور قدرت نوظهور اعراب مسلمان گردیدند و اعراب مسلمان با کمترین امکانات به ایران حمله کرده و موفق به انهدام (۶۵۱ میلادی) حکومت ساسانیان گردیدند.

پس از استقرار دین اسلام در سرزمین ایران که در نتیجه پیروزی اعراب مسلمان بر ساسانیان و فتح ایران توسط آنها روی داد، تحولات بسیاری در عرصه‌های اجتماعی، مذهبی و سیاسی ایران به وجود آمد. ایرانیان که از تبعیض طبقاتی موجود در کشورشان ناراضی بودند اسلام را پذیرفتند و در اشاعه آن کوشیدند ولی با این حال هرگز مخالفت خویش را با سلطه امویان و عباسیان بر خاک ایران پنهان نکردند و جنبش‌های استقلال‌طلبانه‌ای را به پا ساختند که تشکیل حکومت‌هایی چون طاهریان (۸۸۱-۸۲۶ م) و صفاریان (۹۰۳-۸۶۶ م) را می‌توان از نتایج آنها برشمرد.

طاهریان برای اولین بار پس از ظهور اسلام نواحی شرقی ایران همچون خراسان را به استقلال رسانیدند و صفاریان نیز برای اولین بار از زبان خارجی به جای زبان عربی استفاده کردند. از دوره سامانیان (۹۹۹- ۸۱۹ م) نیز خط فارسی نوین پدید آمد و الفبای عربی با زبان فارسی رواج یافت.

معرفی جامع و تخصصی رشته تاریخ ایران بعد از اسلام

حکام آل بویه (۱۰۵۵-۹۴۵ م) پس از فتح شیراز و تأسیس حکومت خویش راهی بغداد شده آن را تصرف نمودند و مقام خلافت را به آلت دست خویش تبدیل نمودند و قدرت واقعی را در دستان خویش گرفتند.

غزنویان (۱۱۸۶-۹۷۷ م) خود را به عنوان غازیان یا جنگجویان مسلمان مطرح ساختند و سرزمین‌هایی همچون هندوستان را مورد تهاجم خویش قرار دادند.

سلجوقیان (۱۱۹۴- ۱۰۳۸ م) با پیروزی بر غزنویان حکومت خویش را تأسیس نمودند و سراسر ایران را تحت سیطره خویش درآوردند و به یاری وزرای بزرگ و دانشمند ایرانی قدرت خود را تثبیت نمودند ولی در نهایت توسط خوارزمشاهیان از میان رفتند.

در دوره حکومت خوارزمشاهیان (۱۲۳۱-۱۰۷۷ م) تهاجم مغول‌ها به خاک ایران آغاز گردید. نتیجه این تهاجم انقراض حکومت خوارزمشاهیان و غارت شهرها و قتل عام مردم ایران بود که با نابودی اقتصاد و کشاورزی ایران همراه گردید.

مغول‌ها به سرعت خاک ایران را تصرف نمودند و ضمن لشکرکشی به بغداد و به قتل رساندن خلیفه عباسی خلافت اسلامی را از میان بردند (۱۲۲۸ م)

پس از مغول‌ها، تیموریان (۱۵۰۶-۱۳۷۰ م) به خاک ایران هجوم آوردند و بار دیگر سرزمین ایران را عرصه تاخت و تاز و غارت قرار دادند.

از دوره صفوی (۱۷۳۲-۱۵۰۱ م) مذهب تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران معرفی گردید. مذهب تشیع با ویژگی‌های سیاسی و اجتماعی خویش باعث اتحاد و استقلال ایران گردید و هویت ملی آن را در برابر تهاجمات و ضربات مهلک امپراتوری عثمانی حفظ نمود و ایران توانست بار دیگر به عنوان یک قدرت بزرگ سیاسی و مذهبی قد علم کند.
در دوره شاه عباس کبیر شهر اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب گردید و به اوج عظمت و شکوه دست یافت به طوری که یادگارهای بسیاری از آن دوران تا عصر حاضر نیز بر جای مانده‌اند. صفویان در نتیجه تهاجم افغان‌ها و تصرف اصفهان توسط آنها از میان رفتند.

نادرشاه افشار افغان‌ها را شکست داد و ضمن تسلط بر تمامی خاک ایران، سلسله افشاریان را تأسیس نمود (۱۷۳۴ م). پس از افشاریان، زندیان (۱۷۹۶-۱۷۵۰ م) بر اریکه قدرت تکیه زدند و در دوره حکومت آنها شهر شیراز به پایتختی انتخاب گردید و به شهری باشکوه و بزرگ تبدیل شد.

در دوره قاجاریان (۱۹۲۴-۱۷۷۹ م) نفوذ قدرت‌های استعماری همچون انگلیس و روسیه تزاری در ایران توسعه یافت و این قدرت‌ها با تحمیل عهدنامه‌هایی همچون ترکمانچای، گلستان و پاریس بر دولت ایران سرزمین‌های وسیعی در آذربایجان، گرجستان، ارمنستان و خراسان را از خاک ایران جدا کردند. نتیجه این تحولات وقوع جنبش‌هایی چون قیام تنباکو، مشروطیت، جنبش جنگل و قیام محمد خیابانی در ایران بود.

در سال ۱۹۲۴ میلادی رضاخان به حکومت دست یافت و تاسیس سلسله پهلوی را اعلام نمود. در دوره پهلوی صنعت نفت ایران به رهبری دکتر محمد مصدق ملی شد و همین مسأله زمینه‌ساز قیام‌های استقلال‌خواهانه گردید که در نهایت به انقلاب ایران در سال 1357 منجر گردید.

طاهریان

طاهریان‌ اولین حکومت مستقل ایران بعد از حمله اعراب بودند. طاهریان اصلا ایرانی و از مردم(پوشنگ-فوشنج-بوشنج) یعنی غوریان‌ امروز در نزدیکی هرات بودند.پدر طاهر سرسلسه این دودمان‌”حسین‌”پسر “مصعب‌”و او پسر”رزیق‌”بود و از این جهت طاهریان را خزاعی نوشته‌اند که در دوره فتح عرب تحت ولایت قبیله عرب خزاعه آمده بود و گرنه اعراب‌ آنها را به طعنه‌”ابن بیت النار”یعنی زادهء آتشکده می‌خوانده‌اند. به موجب روایات مشهور”طاهر”در سال 159 هـ.ق در پوشنگ بدنیا آمد در کودکی به همراه پدر به عراق رفت و یکچند در آنجا پرورش یافت.با اینحال‌ گویند در اوان جوانی چندی در خراسان می‌ریست.از خود وی نقل کرده‌اند که‌ می‌گفت‌”در جوانی راهزن بودم و در روستائی بودم که آرزو داشتم خداوند آن‌ باشم‌”

برای دریافت نسخه کامل این بسته درسی به 

شماره 09306406058 پیام دهید.

در دوره هارون که علی بن عیسی والی خراسان بود طاهر که بیست و دو ساله‌ بود،بعد از فوت پدرش از طرف والی خراسان به حکمرانی پوشنگ برگزیده شد.

در اوایل قرن سوم، طاهر بن حسین، یکی از سرداران مأمون عباسی شد که درجریان نبرد بین امین و مامون منشاء خدمات زیادی برای مامون گردید و سرانجام توانست مامون را به خلافت برساند. مامون نیز به پاس این خدمت ، او را امیر خراسان نمود  با گذشت زمان بین طاهر و مامون خلیفه عباسی اختلافات بروز نمود و روابط بشدت تیره شد سردی روابط سبب شد تا طاهرعدم اطاعت خود را از مأمون اعلام کند. براساس درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار ، طاهر به محض ورود به نیشابور، در یکی از روزهای جمعه (سال 207 ه)نام خلیفه را از خطبه افکند و با این عمل مطابق مراسم آن زمان، خود را مستقل اعلام نمود و به این ترتیب اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام در ایران تشکیل شود و حکومت او به طاهریان معروف شد. هر چند خود او بلا فاصله پس از آن درگذشت، لیکن امارت خراسان را مأمون به پسرش طلحه واگذاشت. در زمان طاهریان نیشابور به پایتختی برگزیده شد. علی رغم اقدام طاهر در حذف نام خلیفه مأمون از خطبه نماز جمعه، اخلاف او، ارتباطشان را با دستگاه خلافت حفظ کردند.«عبد الله بن طاهر»در عهد معتصم در دفع مخالفان خلیفه اهتمام کرد و این امر از اسباب جلب اعتماد معتصم در حق او بود.از جمله خدمات طاهریان به خلیفه بغداد، مخالفت آنها با طالبیان و علویان بود.از جمله در سال 219 ه.لشکری به جنگ یکی از علویان به نام«محمد بن قاسم»که در طالقان خروج کرده بود فرستاد و او را گرفته نزد خلیفه فرستاد. اقدام عبد الله در دفع این علوی، مورد توجه معتصم واقع گشت.قیام«یحیی بن عمر»، نواده«زید بن علی»در کوفه نیز توسط محمد بن عبد الله طاهر فرو نشانده شد و سر بریده او را به بغداد فرستاد. قیام«مازیار»اصفهبد طبرستان در سال 224 ه.ق.نیز بیشتر به سعی عبد الله بن طاهر فرو نشست. بعد از معتصم، در عهد خلیفه واثق نیز عبد الله همچنان امارت خراسان را داشت.تفویض حکومت خراسان به فرزند طاهر مبدأ حق وراثت خاندان طاهریان در سرزمینهای شرقی خلافت گشت.به گواهی تاریخ، طاهریان با مقام خلافت ترک رابطه نکردند و سرزمینشان رسما جزو قلمرو خلفا باقی ماند.هر جمعه، نام خلیفه را در خطبه می‌آوردند و اسم وی را در مسکوکات نقره(درهم)در مقام اوّل ذکر می‌کردند و سهم معینی از خراج و دیگر مالیاتها را به خزانه خلافت پرداخت می‌کردند ولی اجازه هم ندادند که خلیفه در امور داخلی خراسان مداخله کند.بدین ترتیب، طاهریان دولت مقتدری تشکیل دادند که گرچه تابع خلیفه بود ولی زندگی سیاسی مستقلی را در سرزمین خراسان و سپس‌طبرستان و دیگر نواحی ایران پدید آورد.

طاهریان به قسمت پهناوری از ایران حکومتی استوار بخشیدند.به حقوق قانونی خلافت احترام می‌گذاشتند و تا آنجا که انتظار می‌رفت، کمتر مزاحمت خلفا را فراهم می‌آوردند.بسیاری از مردان این خاندان، در دستگاه خلافت متولی مناصب مهم بودند.علاوه بر امارت خراسان، حکمرانی شهر بغداد و عنوان شرطه آن غالبا به آنها تعلق داشت و گاه فرماندهی بعضی لشکر کشیها را نیز خلیفه به آنها وا می‌گذاشت. حکومت طاهریان در خراسان نزدیک نیم قرن بیش به درازا نکشید و در این مدت آنها در واقع تابع و مطیع خلفای وقت بودند.

 در آن زمان خوارج به رهبری حمزه آذرک بسیاری از شهر های خراسان را مورد حمله قرار میدادند و باعث ناامنی این مناطق می شدند. طاهریان در جنگ با خوارج در شرق ایران به پیروزی دست یافتند و سرزمینهای دیگری مانند سیستان و قسمتی از ماوراءالنهر را به تصرف در آوردند و نظم و امنیت را در مرزها بر قرار کردند. گفته می‌شود که در زمان حکومت طاهریان، به جهت اهمیت دادن آنان به کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان به آسودگی زندگی می‌کردند.

طبق درس تاریخ از آغاز ورود اسلام تا ابتدای قاجار ، در زمان طاهریان قیامهای بابک و مازیار که به ترتیب در اذربایجان و طبرستان(مازندران)رخ داد باعث شد که انها از توجه به شرق ایران باز دارد.به همین دلیل خوارج دست به شورش زدند.اخرین امیر طاهری محمد بن طاهر نیز فردی مقتدر نبود. در نتیجه حکومت طاهریان رو به ضعف نهاد و سرانجام در میانه‌های سده سوم هجری به دست یعقوب لیث سرنگون شد.

معرفی جامع و تخصصی رشته تاریخ ایران قبل از اسلام

برای مشاوره اینجا بزنید