کد خبر: 2262

تاریخ بروزرسانی : 1401/08/04

سرفصل های درس حفاظت آب

منابع آزمون دکتری

درس حفاظت آب

نام بسته درسی : درس حفاظت آب

———————————————-

فهرست:

فصل اول: اقدامات بیولوژیکی در حوزه های آبخیز

فصل دوم: اقدامات مکانیکی در حوزه های آبخیز

فصل سوم: سدهای خاکی

فصل چهارم: نیروهای وارد بر سد

فصل پنجم: مطالعات پایداری سد و عوامل فرعی تخریب سد

فصل ششم: تعیین حجم مناسب برای مخزن سد

فصل هفتم: اقداماتی که جهت اصلاح رودخانه ها انجام می شود

فصل هشتم: انواع سرریزهای مورد استفاده در سد سازی

فصل نهم: تعيين فاكتورهاي مكانيكي خاك

فصل دهم: انواع فرسایش آبی

آزمون خودسنجی با پاسخ

منابع و مآخذ

 بخش هایی از بسته درسی حفاظت اب

 فصل اول: اقدامات بیولوژیکی در حوزه های آبخیز

اقدامات بیولوژیکی در آبراهه ها در دو مکان می تواند انجام شود:

  • در بستر آبراهه
  • در کناره آبراهه

از آنجایی که استفاده از گیاهان احتیاج به شرایط استقرار همانند رطوبت کافی، عناصر غذایی، درجه حرارت و… دارند. انتخاب گونه و نحوه تکثیر آنها از جمله موارد قابل توجه در کارهای بیولوژیکی می باشد.

تثبیت کناره ها

برای تثبیت کناره ها خصوصاً در آبراهه های درجه 1 و 2 بایستی ابتدا شیب کناره را تا حد شیب طبیعی خاک تعدیل کرد و سپس اقدام به کشت گیاه روی شیب تعدیل شده نمود. کشت گیاهان در کناره ها معمولاً از طریق بذر یا قلمه صورت می گیرد. بیشترین توصیه بر کشت گیاهان علفی یک یا چند ساله است.

نکته: بدیهی است در تثبیت کناره های آبراهه های درجه 1 و 2 سطح لازم برای عبور آب باید حفظ شود. کشت گیاهان با تراکم بالا و شاخ و برگ زیاد توانایی آبراهه را برای عبور سیلاب کاهش می دهد که این امر ممکن است خود باعث تخریب شود. بهترین گیاهان برای تثبیت این نوع آبراهه ها گیاهانی با ریشه های متراکم و تاج پوشش کوتاه است که ضمن حفظ خاک، مقطع آبراهه را هم در حداقل امکان اشغال کند.

تثبیت بستر

  • نهال کاری بدون موانع ساختمانی:

 این اقدام نیز تنها در آبراهه های کم اهمیت (درجه 1 و 2) که سرعت آب در آنها کمتر از دو متر در ثانیه است، انجام می شود. گاهی اوقات به دلیل ضخامت کم خاک در کف آبراهه ممکن است مشکلاتی به وجود آید، اما به دلیل هزینه پایین (هزینه کارگر و نهال) توجیه پذیر است.

  • نهال کاری با کمک موانع ساختمانی:

این روش حد واسط کارهای ساختمانی و بیولوژیکی است. و موانع ساختمانی نقش موقتی تا استقرار گیاه دارند. هدف از این موانع ساختمانی کم کردن سرعت آب با تثبیت پروفیل طولی و شرایط مناسب جهت رشد و نمو گیاهان (خاک و رطوبت) است.

بهترین نوع این موانع سد های سبک فلزی است. این سدها معمولاً با ارتفاع یک تا یک و نیم متر احداث شده و به صورت پلکانی مکان های مناسبی جهت کشت نهال را در اختیار قرار می دهد.

نکته: در مکان هایی که هم کف و هم کناره مشکل فرسایش دارند. تثبیت کف در اولویت است. و با تصحیح و تثبیت پروفیل طولی آبراهه کناره های آبراهه نیز تا حدود زیادی تثبیت می شود.

روش کشت نهال

 در آبراهه هایی که فقط به وسیله گیاهان حفظ می شود بهتر است از سدهای زنده در فواصل معین استفاده نمود. در این سدها از نهال یا قلمه به صورت 3 یا 4 ردیف به صورت لوزی شکل استفاده می شود.

این گیاهان عمود بر جهت جریان و به فاصله 15 سانتی متر از یکدیگر به گونه ای کشت می شوند که کل کف بستر و مقداری از کناره ها را نیز بپوشاند (البته فاصله 15 سانتی متر مربوط به کشت قلمه است و برای کشت نهال ریشه دار این فاصله بایستی بیشتر شود). فاصله بین دو سد زنده معمولاً 20 متر است. بین دو سد زنده در وسط آبراهه معمولاً از نهال های ریشه دار قطور تر استفاده می شود.

به چند دلیل در برخی مواقع قلمه (بدون ریشه یا ریشه دار)  بر نهال ریشه دار برتری دارد:

اول: تهیه قلمه هزینه کمتری دارد.

دوم: تهیه قلمه در زمان کشت (قلمه بدون ریشه) و یا چند ماه قبل از کشت (قلمه ریشه دار) امکان پذیر است.

سوم: قلمه ها مقاومت بیشتری نسبت به غرقاب و خشکی دارند.

چهارم: کشت قلمه ساده تر است.

برای دریافت بانک تست کنکور دکتری ادوار گذشته + تست های تالیفی
به همراه پاسخ / به شماره 09306406058 پیام دهید.

انتخاب گونه

گونه های انتخاب شده باید دارای شرایط ذیل باشند:

1- با شرایط آب و هوایی منطقه تطبیق داشته باشد.

2- با شرایط خاک سازش داشته باشد.

3- نسبت به خاک شویی پای بوته ها و غرقاب شدن مقاومت داشته باشد. (به طور کلی گیاهانی که پاجوش تولید می کنند مقاومت بیشتری به خفگی داشته و خراش های روی پوسته را بهتر ترمیم می کنند.)

4- ریشه ها باید متراکم و عمیق بوده تا نسبت به کنده شدن به هنگام سیلاب مقاوم باشند.

5-  گونه های انتخاب شده باید دارای روش تکثیر سریع و ارزان باشند.

6- اندام هایی هوایی گیاهان بایستی با توجه به مکان استفاده دارای تراکم مناسب باشند.

فصل دوم: اقدامات مکانیکی در حوزه های آبخیز

هدف اصلی از کارهای سازه ای

 معمولاً هدف اصلی از ساخت سازه های مکانیکی گرفتن فرصتی از طبیعت برای استقرار پوشش گیاهی است.

از اهداف دیگر سازه های مکانیکی تنظیم جریان آب، تغییر در زمان تمرکز، جلوگیری از خارج شدن رسوبات از حوزه و تجمع آن در پشت سدها یا کانال های  آبیاری و … است. اما توجه به این نکته ضروری است که احداث این سازه ها نباید سبب افزایش قابل توجه تبخیر شود.

انواع سدهای اصلاحی مورد استفاده در آبخیزداری

1- سدهای سبک فلزی

دراین سدها پایداری به کمک سیم های مهار کننده تامین می شود. برخی خصوصیات این سدها به قرار ذیل است:

  • عمر این سدها خصوصاً در خاک های شور کم است.
  • این سدها تنها به منظور ایجاد فرصتی جهت استقرار گیاهان توصیه شده بنابراین ارتفاع مفید آنها از یک متر تجاوز نمی کند.
  • این سدها به دلیل نفوذپذیری بالا، فشار وارده از سوی سیال را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.

اجزاء این نوع سدها شامل:

1- پایه اصلی از آهن یا نبشی

2- میخ های فلزی (به عنوان پایه های مهاری)

3- سیم های گالوانیزه به قطر3 میلیمتر که به صورت دوبل پایه های اصلی را به پایه های مهاری متصل می کند.

4- صفحات توری مشبک از سیم هایی به قطر سه میلیمتر و ابعاد 10×12 سانتی متر، این توری ها معمولاً به صورت دولا استفاده می شود که علاوه بر افزایش مقاومت بدنه سد سبب کوچک تر شدن منافذ سد می شود.

5- میله های رابط T شکل که برای افزایش پایداری در عمق 25 سانتی متری از کف آبراهه برای اتصال پایه های مهاری به صورت افقی قرار می گیرد. عرض این میله ها معمولاً سه سانتی متر است.

روش احداث سدهای سبک فلزی

ابتدا دو شیار در جهت عمود بر جریان به عمق 25 سانتی متر و برای قرار دادن پایه های اصلی و مهاری حفر می شود. پایه های اصلی معمولاً به فاصله 60 سانتی متر از یکدیگر و مستقیماً در کف آبراهه کوبیده
می شوند. معمولاً جهت پایداری بیشتر، پایه های اصلی با زاویه 10 درجه نسبت به خط عمود و به سمت سراب کوبیده می شوند.

در قسمت پایه های مهاری ابتدا سپر T  شکل در کف آبراهه قرار می گیرد و سپس میخ های مهاری نیز با زاویه 10 درجه نسبت به سراب کوبیده می شود. بین هر دو پایه اصلی یک پایه مهاری کوبیده می شود. فاصله بین پایه های اصلی و مهاری باتوجه به شیب آبراهه و ارتفاع سازه و شیب حد بدست می آید که این فاصله هیچگاه از ارتفاع سد کمتر نمی باشد.

پس از نصب پایه های اصلی شبکه توری روی آن قرار می گیرد و به فواصل 30 سانتی متری (از پایین به بالا) به کمک سیم های گالوانیزه به پایه اصلی وصل می شود. معمولاً در جایی که دو قطعه توری به هم وصل می شوند اولاً باید 15 سانتی متر هم پوشانی داشته باشند و ثانیاً محل اتصال باید روی یکی از پایه های اصلی باشد.

درنهایت سیم های مهاری گالوانیزه به صورت دوبل پایه های اصلی را به پایه های مهاری وصل می کند. معمولاً یک سیم از وسط و یک سیم از نوک پایه های اصلی به پایه های مهاری وصل می شود. سیم های متصل کننده نباید خیلی کشیده شوند.

نکته: دیواره یا بدنه اصلی سدهای سبک فلزی معمولاً از دو جداره تشکیل شده است که عبارتند از:

1- جدار اصلی: همانگونه که قبلاً نیز گفته شد دو پوشش از تورهای مشبک است که مقاومت خوبی دارند.

2- جدار دوم یا نگهدارنده رسوب که می تواند از شاخ و برگ گیاهان، تورهایی با قطر کمتر (گران) یا فیلتر های سنتتیک (خیلی گران) استفاده شود.

 

 

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x