سرفصل های درس رده بندی و ارزیابی خاک

نام بسته درسی : رده بندی و ارزیابی خاک

———————————————————————

فهرست:

فصل اول : تشکیل و تکامل خاک

خاک

تخریب فیزیکی

تخریب شیمیایی

تخریب بیولوژیکی

فرایندهای تشکیل و تکامل خاک

فاکتورهای بیرونی خاکسازی

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

فصل دوم : تاریخچه و رده بندی خاک

تاریخچه

افق­های اصلی

افق­های حد واسط یا ترکیبی

پسوندها

رژیم رطوبتی خاک

رژیم حرارتی خاک

افق­های مشخصه سطح الارضی

افق­های مشخصه تحت الارضی

خواص مشخصه

سطوح مختلف طبقه ­بندی در سیستم تاکسونومی

عناصر سازنده در نامگذاری رده، زیر رده و گروه بزرگ

رده­های خاک در سیستم تاکسونومی

سیستم فائو

نکات مهم این فصل

تستهای پایانی این فصل

بخش هایی از بسته درسی رده بندی و ارزیابی خاک

 فصل اول: تشکیل و تکامل خاک

• خاک:

خاک در علوم مختلف، تعاریف متفاوتی دارد. در یک تعریف، خاک به مواد خرد شده در قشر خارجی پوسته زمین گفته می­شود که قادر به رشد و حمایت از گیاه می­باشد. خاک دارای خصوصیاتی است که از اثرات آب و هوا و موجودات زنده روی مواد مادری به وجود آمده و این خصوصیات تحت تاثیر پستی و بلندی در طول زمان، تعدیل و تعیین شده است.

• علم خاک:

به دو شاخه تقسیم می­شود:

• پدولوژی: علم مطالعه چگونگی تشکیل، تکامل و طبقه­بندی خاک از لحاظ غیر زراعی است بدون در نظر گرفتن استعداد اراضی. در واقع این شاخه به پیدایش خاک می­پردازد.
• ادافولوژی: علم مطالعه خاک از لحاظ استفاده زراعی و استعداد زراعی بدون توجه به پیدایش و طبقه­بندی آن می­باشد.
• مراحل تشکیل خاک:
• مرحله Geogenesis: تشکیل مواد مادری در نتیجه تخریب سنگ مادر.
• مرحله Pedogenesis: تشکیل و تکامل خاک از مواد مادری.
• تخریب:

به تغییر حالت فیزیکی و شیمیایی سنگها و کانی ها در سطح زمین یا در نزدیکی سطح زمین گفته می شود و علت، آن است که وقتی سنگها و کانیها در مرکز زمین قرار دارند با درجه حرارت و فشار متفاوتی مواجه هستند نسبت به وقتی که در سطح زمین قرار می­گیرند.

تخریب بر سه نوع است:

• تخریب فیزیکی
• تخریب شیمیایی
• تخریب بیولوژیکی
  • تخریب فیزیکی:

در تخریب فیزیکی بدون آنکه ترکیب شیمیایی و مینرالوژی سنگها و کانیها دستخوش تغییر و تحول شود به قطعات کوچکتری شکسته می شود که علت آن فشار ناشی از تغییر درجه حرارت در شب و روز، فشار ناشی از یخ زدن آب در شکاف سنگها، فشار ناشی از رشد کریستالهای نمک در شکاف سنگها و فشار ناشی از رشد ریشه های گیاهان در حال رشد است. در طی پروسه هوادیدگی و تشکیل خاک حتی در ابتدائی­ترین حالت و شروع، هوادیدگی فیزیکی غالب است.

تخریب فیزیکی مستقیما در تشکیل خاکها نقش ندارد ولی به خاطر اینکه با خرد کردن سنگها سطح بیشتری را در معرض تخریب شیمیایی قرار می دهد می تواند به طور غیر مستقیم در تشکیل خاکها نقش داشته باشد.

• عوامل موثر در هوادیدگی فیزیکی:
• درجه حرارت: یک سنگ دارای کانی­های مختلفی است و هر کانی دارای ضریب انبساط حرارتی مربوط به خود است که در نتیجه گرم و سرد شدن متناوب به علت انقباض و انبساط متفاوت کانی­ها و تغییر حجم متفاوت آن­ها سنگ­ها متلاشی می­شوند که پوسته پوسته شدن (تورق)به همین علت است. هم چنین نفوذ آب به داخل شکاف سنگها و یخ زدن آن باعث ایجاد فشار در سنگ شده و موجب متلاشی شدن سنگ می­شود.
• تاثیر آب، باد و یخ: این سه عامل باعث انتقال مواد خرد شده از محل خود به محل جدید شده و قسمت زیرین در تماس با هوا واقع شده و راحت­تر هوازده می­شود. همچنین ذرات هنگام حمل به یکدیگر برخورد کرده و خرد و متلاشی می­شوند.

نکته:

یخچال­ها نیز طی حرکت در مسیر خود باعث متلاشی شدن سنگ­های بستر خود و سائیده شدن آن­ها می­شوند.

• املاح: آبگیری و هیدراته شدن املاح و رشد بلور آن­ها در شکاف سنگ­ها باعث افزایش فشار و خرد شدن سنگ­ها می­شود. به عنوان مثال سولفات کلسیم در شکاف سنگها، در اثر جذب دو ملکول آب (آبگیری) به بلور گچ تبدیل شده و فشار حاصله باعث تخریب سنگ می­شود.
• تناوب خشکی و رطوبت: کانی­هایی که خاصیت هیدراته دارند در اثر آبگیری، منبسط و در اثر از دست دادن آب منقبض می­شوند و باعث تخریب سنگ­هایی که حاوی این قبیل کانی­ها هستند می­شوند.

آزمون خودسنجی فصل اول :

1- گزینه صحیح در رابطه با فراوانی گچ در خاک­های مناطق گرم و مرطوب کدام است؟

1) معمولا متداول است.                                                                   2) معمولا نادر است.

3) همیشه فراوان است.                                                                    4) هرگز وجود ندارد.

2- رنگ قرمز در تحت­الارض خاک­ها معرف چیست؟

1) وجود آهن سه ظرفیتی و شرایط تهویه خوب

2) وجود آهن سه ظرفیتی و تهویه نامطلوب

3) وجود آهن دو ظرفیتی و تهویه خوب

4) وجود آهن دو ظرفیتی و تهویه نامطلوب

پاسخ تشریحی :

1- گزینه 2 صحیح است.

در مناطق گرم و مرطوب گچ موجود در خاک شسته شده و به قسمت­های پایین نفوذ می­کند یا از خاک خارج می­شود. میزان گچ در خاکهای مناطق خشک فراوان است.

2- گزینه 1 صحیح است.

برای مشاوره اینجا بزنید