سرفصل های درس روزنامه نگاری

در سرفصل های درس روزنامه نگاری میخوانیم:

نام بسته درسی : روزنامه نگاری

———————————————————

فهرست:

روزنامه­ نگاری خبری                                                                                                                              

بخش نخست : سازمان وسائل ارتباط جمعی                                                                                                 

سازمان تحریریه                                                                                                                                  

خبرنگار کیست؟                                                                                                                                  

بخش دوم : مفاهیم اساسی در خبرنویسی                                                                                                    

درستی خبر                                                                                                                                       

روشنی خبر                                                                                                                                        

جامعیت خبر                                                                                                                                      

ارزش­های خبری                                                                                                                                  

بخش سوم : عناصر خبر                                                                                                                         

بخش چهارم : فرایند خبر: از رویداد تا مخاطبان                                                                                            

معیارهای گزینش خبر                                                                                                                           

تعریف خبر                                                                                                                                        

تهیه و تنظیم خبر                                                                                                                                

بخش نخست : شروع خبر: «لید»                                                                                                             

استفاده از عناصر خبر و ارزش­های خبر در تهیه لید                                                                                        

بخش دوم : انواع لید: شکل های دیگر «لید نویسی»                                                                                       

بخش سوم : سبک­های خبر نویسی                                                                                                            

1ـ سبک هرم وارونه                                                                                                                             

2-سبک تاریخی                                                                                                                                  

3ـ سبک تاریخی همراه با لید                                                                                                                  

بخش چهارم : تیتر خبر                                                                                                                         

ملاحظاتی درباره خبر نویسی                                                                                                                   

بخش نخست : مقایسه با سایر سبک­ها                                                                                                       

بخش دوم : درست نویسی در روزنامه­نگاری                                                                                                  

شیوه نگارش ارقام و اعداد                                                                                                                       

تهیه و تنظیم مصاحبه                                                                                                                           

بخش نخست : شناخت مصاحبه                                                                                                               

انواع مصاحبه                                                                                                                                      

بخش دوم : مراحل تهیه یک مصاحبه                                                                                                         

استفاده از پرسش­های از قبل نوشته شده                                                                                                     

تهیه و تنظیم خبرهای گوناگون                                                                                                                

بخش نخست : تنظیم اطلاعیه­ها، اعلامیه­ها، بیانیه­ها، پیام­ها                                                                              

بخش دوم : تهیه و تنظیم سخنرانی­ها                                                                                                         

بخش سوم : تنظیم خبرهای حوادث و دادگاه­ها                                                                                              

بخش چهارم : تنظیم خبرهای ورزشی                                                                                                        

بخش پنجم : تنظیم خبرهای هنری، فرهنگی و علمی                                                                                     

بخش ششم : تنظیم خبرهای بزرگداشت                                                                                                     

بخش هفتم : خبرهای کوتاه و خلاصه خبر                                                                                                   

بخش هشتم : تنظیم خبر بر اساس اطلاعات آماری                                                                                         

بخش نهم : تنظیم خبر از مصوبات حقوقی                                                                                                   

گزارش نویسی در مطبوعات                                                                                                                    

بخش نخست : گزارش: مینیاتوری از کائنات                                                                                                 

بخش دوم  : سفرنامه                                                                                                                            

بخش سوم  : گزارش تحقیقی                                                                                                                   

بخش چهارم: گزارش مصور                                                                                                                     

ویراستاری و مدیریت خبر                                                                                                                       

بخش نخست : سردبیری: علم و تجربه                                                                                                       

بخش دوم : ویراستار(سردبیر) و وظایف فنی                                                                                                 

بخش سوم : اصول صفحه آرایی: صفحه آرایی روزنامه                                                                                      

جمع بندی                                                                                                                                        

آزمون خود سنجی                                                                                                                               

منابع                                           

بخش هایی از بسته درسی روزنامه نگاری

روزنامه­ نگاری خبری

بخش نخست : سازمان وسائل ارتباط جمعی

تشکیلات و سازمان وسایل ارتباط جمعی در هر کشور با توجه به نیاز­های فرهنگی اجتماعی آن به وجود آمده است و هرچند که تفاوت­هایی در ساختار سازمان­های خبری آمریکا، اروپا، آسیا و آفریقا وجود دارد، با این حال شباهت­های آن نیز کم نیستند. طبعاً سازمان خبری هر چند گسترده­تر و عظیم­تر باشند بی­شک به تعداد بیشتری از خبرنگاران و روزنامه­ نگاران نیازمند است و به همین دلیل از شعبه یا سرویس­های بیشتری بهره می­گیرد.

سازمان تحریریه

هر سازمان تحریریه در روزنامه­ها، مجله­ها، خبرگزاری­ها و رادیو تلویزیون­ها از عوامل زیر تشکیل یافته­اند که با توجه به نوع رسانه خبری و همچنین مخاطبین آن می­تواند تغییراتی را شامل شود.

1ـ  سردبیر: وظیفه سر دبیر که در رأس سازمان خبری یا تحریریه قرار می­گیرد هماهنگ کردن عوامل اجرایی و فعالیت­های آنان با خط­مشی رسانه، ایجاد ارتباط و هماهنگی بین گروه­ها، شعب یا سرویس­های گوناگون و اعمال مدیریت در کلیه بخش­های خبری، نظارت بر امور خبری و تعیین برنامه­های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای حسن اجرای کار است.

2ـ معاون سر دبیر: معاون سر دبیر در حکم جانشین و قائم مقام سر دبیر فعالیت می‌کند و در واقع همراه و همگام سر دبیر ناظر بر حسن اجرای کار است.

3ـ دبیر سرویس: سازمان­های خبری از سرویس­های گوناگونی تشکیل یافته­اند که با توجه به نیاز­های خبری مخاطبان تشکیل می­گیرد. هر سرویس خبری مرکب از خبرنگاران، گزارشگران، مصاحبه­گران، نویسندگان (ستون نویس­ها) است که در رأس آنان دبیر سرویس در محدوده­ای کوچکتر وظائف سر دبیر را در حوزه سرویس خود بر عهده دارد و اعمال مدیریت می­کند.

سرویس­های مختلف

ـ سرویس سیاسی

ـ سرویس اقتصادی

ـ سرویس خارجی

ـ سرویس اجتماعی و حوادث

ـ سرویس شهرستان­ها

ـ سرویس هنری و فرهنگی و آموزشی

ـ سرویس گزارش و نظرسنجی

ـ سرویس مقاله­ها و نامه­های وارده

4ـ دبیر فنی: دبیر فنی مسئولیت بخش صفحه­ آرایی، صفحه­بندی و بطور کلی امور فنی از لحظه حروف چینی تا مرحله چاپ و نظارت بر چاپ را بر عهده دارد که در رأس سرویس جداگانه­ای با عنوان سرویس فنی قرار می­گیرد. در این سرویس، صفحه آرا، گرافیست، طراح، خطاط، نقاش و کاریکاتوریست هر یک بنا به هنر خود، عضویت دارند.

5ـ ویراستاری یا هیئت ویراستاران: ویراستاران جایگاهی شاخص در تحریریه­ها دارند، آنان هستند که وظیفه تطبیق فعالیت خبرنگاران و روزنامه­نگاران را با مشی روزنامه ارزیابی و به عنوان کانال پالایش اخبار عمل می­کنند. تعداد ویراستاران نیز بستگی تام با حجم کار خبری و گستردگی تحریریه دارد.

6ـ سرویس عکس: در برخی از سازمان­های خبری که خبرنگاران آشنایی با عکاسی خبری ندارد، سرویس جداگانه­ای به نام سرویس عکس، تأمین قسمت­های تصویری را بر عهده می­گیرد.

7ـ آرشیو عکس و خبر: مخزن و گنجینه اطلاعاتی و تکمیل کننده اخبار و یاد آورنده آگاهی­ها و رویدادهای گذشته در هر سازمان خبری آرشیو است. سازمان­های موفق خبری پیش از هر اقدامی به ایجاد، گسترش و تکمیل آرشیو خود همت می­گمارند و به اهمیت آن به خوبی آگاهند. بانک اطلاعاتی یا آرشیو به اعضای تحریریه­ها برای غنا بخشیدن به مطالب تهیه شده، رفع بسیاری از ابهام­ها و تکمیل مطالب خبری کمک شایانی می­کند.

8ـ اتاق خبر:  اصطلاحی است که به مرکز دریافت و ارسال اخبار توسط دستگاه­های تلکس و نمابر (فاکس) گفته می شود. هر اتاق خبر مسئولان خبری و فنی دارد که مسئولان خبری وظیفه پخش اخبار دریافتی از تلکس و نمابر را به سرویس­ها دارند و مسئولان فنی به تعمیر و مراقبت از دستگاه­ها می­پردازند.

9ـ کتابخانه: در کنار تحریریه­ها به عنوان مرکز مطالعات آزاد و تخصصی وجود کتابخانه­ها نه تنها لازم بلکه حیاتی است. اعضای یک مرکز فرهنگی چون سازمان­های خبری بیش از هر مرکزی نیازمند مطالعه روزمره و کتابخوانی برای رشد دانش و بالا بردن بینش خود هستند.

خبرنگار کیست؟

اصول اخلاقی حرفه روزنامه­نگاری مقرر می­دارد که روزنامه­نگاران در هر مرحله و مقامی که باشند باید به خیر و مصلحت جامعه ایمان کامل داشته باشند. کوشش برای تأمین منافع شخصی و کوشش برای پیش بردن مقاصد خصوصی که با مصلحت جامعه سازگار نباشد، خلاف اصول و آئین اخلاقی روزنامه­نگاری است. تخطئه مردم و تهمت و افترا به اشخاص از جمله جرائم بزرگ حرفه روزنامه­نگاری است.

بر اساس قطعنامه­های سازمان ملل متحد، سرقت ادبی و انتساب اخبار و عقاید و تألیفات دیگران به خود نیز جرم مطبوعاتی محسوب می­شود. حسن نیت به جامعه اساس و پایه روزنامه­نگاری مطلوب است.

مجموعه مقررات یونسکو و سازمان ملل متحد مقرر می­دارد که شهرت، شأن و حثیت افراد باید مورد احترام قرار گیرد و از مطالبی که راجع به زندگی خصوصی افراد است و نشر آن­ها ممکن است، زیان و ضرری برای آنان ایجاد کند، پرهیز شود.

با چنین نگرشی است که مسئولیت اجتماعی روزنامه­نگاران شکل می­گیرد، در عین حالی که اگر از قریحه و استعداد ذاتی نام برده می­شود، اما ذوق و علاقه شخصی نسبت به این حرفه و آموزش تخصصی برای شکوفایی خلاقیت­ها از ملزومات روی آوری به حرفه خبرنگاری و روزنامه­نگاری است.

خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی، پس از گذرانیدن دوره آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این حرفه بر عهده او می­گذارد، وظیفه کسب، تهیه، جمع آوری و تنظیم «اخبار» و انتقال آن­ها را از طریق وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری) به مخاطبان بر عهده دارد. تطبیق با چنین شرایط است که آموزش تخصصی و آگاهی از مفاهیم علمی به عنوان یک ضرورت اساسی، رخ می­نماید.

بخش دوم : مفاهیم اساسی در خبرنویسی

درستی خبر

یکی از مسئولیت­های مهم رسانه­های خبری، ارائه اطلاعات درست به مخاطبان است. اطمینان از درستی مطالب از ضروریات حرفه روزنامه­نگاری است. خبرنگار باید رویداد را آن طور که اتفاق افتاده است، نه آن طور که مایل است اتفاق افتاده باشد، به اطلاع مخاطبان برساند.

انتشار مطالب نادرست یا اشتباه سبب سلب اعتماد مردم از روزنامه، مجله یا هر رسانه خبری دیگر می­شود و آنان را به سوی سایر منابع خبری هدایت می کند. بنابراین، باید درباره یک رویداد کاملاً تحقیق کرد و اطلاعات به دست آمده را با منابع دیگر تطبیق داد.

روشنی خبر

نوشته خبری باید با صراحت و روشنی تنظیم شود. خبرنگاری که از یک رویداد خبر تهیه می­کند، اگر نتواند اطلاعات خود را به زبان ساده، رسا، روشن و بدون ابهام بنویسد، نمی­تواند در کار خود موفق باشد.

عوامل متعددی منجر به ابهام خبری می­شود که تعدادی از آن­ها از اختیار خبرنگار خارج است. در تحریریه­ها، سرعت گذشت زمان، همیشه روزنامه­نگاران را تحت فشار قرار می­دهد. هنر خبرنگار در این است که بتواند اطلاعات صحیح را در زمانی کم به دست آورد و آن را به بهترین صورت تنظیم کند. اگر برای نوشتن یک رویداد خبری دو روز یا بیشتر وقت صرف شود، مسلم است اشکال­های کمتری را در بر خواهد داشت. مهمترین دلیلی که باعث ابهام خبری می­شود، درست درک نکردن موضوع خبر توسط خبرنگار است.

جامعیت خبر

خبر باید جامع و کامل باشد و به پرسش­هایی که برای مخاطبان خبر بوجود می­آید، پاسخ گوید. بدین منظور باید کوشش کرد به پرسش­های مربوط به «عناصر خبر» به طور کامل پاسخ داده شود. («عناصر خبر» در صفحات بعد شرح داده شده است.)

خبرنگار برای کامل کردن خبر علاوه بر یافتن «عناصر خبر» باید به پرسش­های جانبی نیز پاسخ دهد. بدین منظور خبرنگار خود را به جای مخاطبان باید بگذارد و پس از تنظیم خبر مجدداً آن را مورد ارزیابی قرار دهد و به پرسش­هایی که برای خودش مطرح می­شود، پاسخ مناسب بیابد.

شناخت خبر: خبر چیست؟

تعاریف گوناگونی با ابعاد مختلفی از خبر ارائه شده است:

ـ خبر گزارشی از واقعیت­هاست، ولی هر واقعیتی را نمی­توان خبر نامید.

ـ خبر پیامی است که احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.

ـ خبر الزاماً گزارش رویدادهای جاری (تازه­ها) نیست. ممکن است واقعه­ای که سال­ها قبل رخ داده، با نمایان شدن اطلاعات تازه ارزش خبری پیدا کند. (اخبار مربوط به اکتشافات باستان شناسی، عملیات جاسوسی و …)

ـ خبر رویدادی است که قرار است اتفاق بیفتد، اما هنوز رخ نداده است. (خبر مربوط به مسافرت­ها، ملاقات­ها، کنفرانس­ها و …)

ـ رویدادی که برای یک نفر یا گروهی «ارزش خبری» دارد، برای دیگری یا گروهی دیگر ممکن است بی­ اهمیت باشد.

برای مشاوره اینجا بزنید