کد خبر: 4025

تاریخ بروزرسانی : 1397/10/03

سرفصل های درس سنگ شناسی(آذرین و دگرگونی)

منابع آزمون دکتری

نام بسته : سنگ شناسی

————————————————————–

فهرست 

مقدمه

ماگما

مراحل انجماد ماگما

توده های نفوذی

توده های آتش فشانی

ساخت و بافت سنگهای آذرین

بافت

انواع بافتهای هم بعد

طبقه بندی سنگهای آذرین

دسته های مهم سنگهای آذرین

گرانیت

دیوریت و اندزیت

گابرو و بازالت

اهمیت ژئوتکنیکی بازالتها

سنگهای اذرین اولترامافیک

ایگنمبریت

تحولات ماگمایی

اختلاط ماگمایی

سریهای ماگمایی

پترولوژی تجربی

سیستمهای تکی

انواع سیستمهای دوتایی

سیستمهای سه تایی

اصول و تعاريف

اقسام دگرگوني

مجموعه ي كاني ها يا پاراژنز

درجات دگرگوني، زونهاي دگرگوني، ايزوگراد، رخساره ها و تيپ هاي دگرگوني

اقسام سنگهاي دگرگوني

  • آزمون خودسنجی با پاسخ
  • منابع این بسته درسی

بخش هایی از بسته درسی سنگ شناسی 

مقدمه

تعريف: سنگ عبارتند از اجسام طبيعي همگن كه از يك يا مجموعه اي از چند كاني (Mineral) تشكيل شده باشد. به سنگهايي كه از چند نوع كاني مختلف تشكيل شده باشد سنگهاي چندكاني (Polymineralic) گويند و اگر فقط از يك كاني بوجود آمده باشد به آن سنگهاي تك كاني يا (Monomineralic) گويند مانند سنگ نمك طعام، دولوميت، كلسيت و مانند اينها.

سنگ شناسي به معناي اعم قسمتي از علم زمين شناسي است كه در آن راجع به طرز تشكيل، منشا و همچنين توصيف و طبقه بندي و تركيب سنگها صحبت مي شود.

سنگ شناسي توصيفي (petrography or descriptive petrology) قسمتي از سنگ شناسي است كه در آن راجع به تركيب، مشخصات و طبقه بندي سنگها صحبت ميشود در سنگ شناسي توصيفي بسته بدقت موردنظر از چشم غيرمسلح (يا حداكثر با ذره بين دستي)، ميكروسكپ تجزيه شيميايي، ديفراكسيدن اشعه (Diffraction) X و … استفاده بعمل ميآيد.

بايد توجه داشت كه اگرچه سنگها مجموعه طبيعي كانيها مي باشند ولي اين تجمع طبيعي كانيها اتفاقي نيست و تابع شرايط و محيط تشكيل سنگ و مواد موجود است. مثلا وقتی نمونه یک گرانیت (granite) معمولی را که یک سنگ آذرین نفوذی است درنظر بگیریم ملاحظه می کنیم که کانیهای زیر در آن وجود دارند:

کوارتز، اورتوز، میکروکلین، اولیگوگلاز، بیونیت، هورنیلند و احتمالا آپاتیت و اسفن. ملاحظه می کنیم که اولا دانه بندی و اندازه دانه های این کانیها تابع سرعت انجماد سیالی می باشد که گرانیت از آن بدست آمده است و بعلاوه ملاحظه میشود که بعضی از کانیها زودتر و برخی دیرتر متبلور شده اند. مثلا آپاتیت و زیرکن در مرحله اول، هورنیلند و بیوتیت در مرحله دوم، فلدسپاتها در مرحله سوم و کوارتز در مرحله آخر متبلور شده است. نکته دیگری که در اینجا به چشم میخورد آن است که این کانیها نسبت به Sio2 اشباع هستند. بنابراین چنانکه ملاحظه شد و بعدا به تفضیل مورد بحث قرار خواهد گرفت در یک سنگ آذرین اولا کانیهای موجود دارای وجوه مشترک مختلفی هستند و بعلاوه نوع ماگمایی (Magma) که این سنگ از آن نتیجه شده است در نوع و مجموعه این کانیها موثر می باشد.

تفکیک و دسته بندی سنگها:

در طبیعت معمولا سنگها دارای سه دسته تقسیم بندی ذیل را دارا می باشند.

  • سنگهای آذرین (Igneour Rocks)
  • سنگهای رسوبی (Sedimentar) Rocks)
  • سنگهای دگرگونی (Metamorphic Rocks)

سنگهای آذرین به آن دسته از سنگها گفته میشود که مستقیما از سرد شدن و انجماد ماگما یا یک سیال داغ نتیجه شده باشد بنابراین تحت شرایط endogentic حاصل میشوند که اگر انجماد در درون زمین و با سرعت کم صورت بگیرد مجموعه سنگهای plutonite یا سنگهای آذرین درونی (Intrusive Rocks) را بوجود می آورند و اگر انجماد در بیرون یا در سطح زمین و با سرعت زیاد صورت بگیرد مجموعه سنگهای Volcanite یا سنگهای آذرین بیرونی (Entrusive Rocks) حاصل میشوند.

سنگهای رسوبی در اثر تخریب و اعمال پدیده های فیزیکی و شیمیایی بر روی سنگها و تاثیر عملکرد دیاژنز تشکیل میشوند بنابراین اینگونه سنگها تحت شرایط عوامل بیرونی یا Enogentic بوجود می آیند.

سنگهای دگرگونی در اثر دگرگون شدن سنگها (آذرین و یا رسوبی) در طی شرایط فشار، دما، اثر سیالها و جانشینی کانیها تبلور مجدد یافته یا از فرم اولیه خارج شده و ساخت و بافت خاصی را در شرایط صعودی ایجاد می شوند.

اگر حجم پوسته زمین را تا عمق 16 کیلومتری درنظر بگیریم 95% سنگهای آذرین و دگرگونی و 5% بقیه سنگهای رسوبی را دربر می گیرد در حالیکه در سطح زمین (پوسته زمین) حدود 75% کل سنگها به سنگهای رسوبی و بقیه (25%) به سنگهای آذرین و دگرگونی اختصاص داده میشود.

ازنظر ترکیب سنگها ملاحظه می کنیم که از بین کلیه عناصر موجود در زمین ده عنصر بیشتر از همه در پوسته زمین یافت میشود. این 10 عنصر عبارتست از:

اکسیژن، سیلیسیم، آلومینیم، آهن، کلسیم، سدیم، منیزیم، پتاسیم، تیتانیم و هیدروژن که بیش از 99% مواد پوسته زمین را تشکیل میدهد.

ماگما (Magma):

ماگما از لغت یونانی به معنی خمیر که اولین بار در سال 1847 بکار برده شد، گرفته شده و عبارتست از سنگ مذاب که در خود گاز و بخار حل شده دارا می باشد ماگما بصورت سیال در بخش تحتانی پوسته زمین قرار گرفته است، قسمت اعظم آن از اکسیدهای K2o, Na2o, Cao, Mno, Feo, Ap2o3, Sio2 و همچنین H2o و گاز تشکیل شده است.

در اثر حرکات بعضی از نقاط پوسته زمین و یا سست بودن بخشهایی از زمین ماده مذاب ماگما میتواند به بالا حرکت کند، بطوریکه پدیده بالا آمدن و یا بعبارت دیگر صعود ماده مذاب میتواند بدلایل زیر باشد:

  • کاهش فشار
  • ذوب بخشی (Partial melting): بخشی از ماده سیال ذوب شده و بصورت ماده خمیره یا مایع حاصل میشود.

 

اصول و تعاريف

مقدمه

سنگهاي دگرگوني، سنگهايي هستند كه از تغيير شكل سنگهاي قبلي به علت تغيير شرايط فيزيكي (فشار  – دما) يا شيميايي و در حالت جامد بوجود مي آيند. سنگهاي آذرين و رسوبي دو حد نهايي درجه حرارت تشكيل سنگها را نشان مي دهند، بطوريكه سنگهاي آذرين در درجات حرارت بين 650 تا 1200 درجه سانتيگراد و رسوبها در شرايط سطح زمين و در حد تغييرات متعارف هيدروسفر و اتمسفر بوجود آمده و طي عمل دياژنز به سنگ رسوبي تبديل مي شوند. سنگهاي دگرگوني در شرايط دمايي حدواسطي تشكيل شده و كانيهاي سازنده آنها در چنين شرايطي در حال تعادل مي باشند.   

  • تغييرات در دگرگوني 

تغييرات در دگرگوني ممكن است تغيير در ساخت يا تغيير در نوع كاني ها و ياتغيير در هر دو باشد زيرا دگرگوني پاسخي است كه سنگ در مقابل تغييرات محيط شيميايي يا فيزيكي از خود بروز مي دهد و اين پاسخ بصورت تجديد تبلور كانيهاي قديمي به انواع جديد و يا پديدار شدن كانيهاي نوظهور و تخريب بعضي ديگر تجلي مي يابد.

  • حد دگرگوني

دگرگوني را مي توان در حد بين دياژنز- هوازدگي و ذوب تعريف كرد. هوازدگي شامل مجموعه پديده هاي تخريبي است كه در شرايط كمتر از 150 درجه سلسيوس و يك كيلوبار فشار و اصولا در شرايط سطح زمين انجام مي پذيرد و دياژنز شامل پديده هاي غير تخريبي است كه باعث تراكم رسوبات و تشكيل سنگ رسوبي مي گردد. حد فوقاني دگرگوني با توليد مايعات مذاب و ظهور سنگهاي استثنايي موسوم به ميگماتيت در داخل پوسته زمين مشخص مي گردد.

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
1 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
دلارا
میهمان
دلارا
18 تیر ، 1400

سلام ممکنه کتاب سنگ شناسی برای رشته طراحی طلا جواهر معرفی کنید .برام ایمیل بزنید. احتیاج دارم. بدونم

1
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x