تاریخ بروزرسانی : 1401/12/02
نام بسته : سنگ رسوبی (کربناته و غیر کربناته)
————————————————————————–
فهرست
سنگ شناسی رسوبی (کربناته)
سنگشناسی رسوبی (غیرکربناته)
فصل اول: کلیات و مفاهیم اساسی
1-1- مقدمه
1-2- ترکیب شیمیایی سنگهای رسوبی
1-3- ویژگیهای سنگهای رسوبی و منشأ آنها
1-4- انواع سنگهای رسوبی و طبقهبندی آنها
1-4-1- مواد تخریبی یا آواری
1-4-2- مواد شیمیایی نابرجا یا آلوکمیکال
1-4-3- مواد شیمیایی برجا یا اورتوکمیکال
1- 5- محیطها و رخسارههای رسوبی
1- 6- دیاژنز
1-7- شناخت روشها
1-7- 1- در صحراError! Bookmark not defined.
1-7-2- در آزمایشگاه
فصل دوم: بررسی بافتی سنگهای رسوبی
2-1- مقدمه
2-2- بافت رسوب
2-2-1- اندازه دانه
2-2-1-1- تفسیر و کاربرد آنالیز اندازه دانهها
2 -2-2- شکلشناسی یا مورفولوژی دانهها
2-2-2-1- شکل یا فرم
2-2-2-2-کرویت
2-2-2-3-گردشدگی
2-2-2-4-شکل سطوح
2-2-2-5- اهمیت بررسی مورفولوژی دانهها
2-2-3- بافت سطح دانه
2-2-4- فابربک دانهها
2-2-5- مچوریتی بافتی
2-3- ساختمانهای رسوبی
2-4- آنالیز جریانهای قدیمه: کاربرد دادههای جهتدار
2-5- اجزاء تخریبی رسوبات سیلیسی آواری
فصل سوم: کانیشناسی و ترکیب شیمیایی ماسهسنگها
3-1-کانیشناسی ماسه سنگها
3-2-کوارتز
3-2-1- علل فراوانی کوارتز
3-2-1-1- مقاومت فیزیکی کوارتز
3-2-1-2- پایداری شیمیایی کوارتز
3-2-2- انواع کوارتز
3-2-2-1-کوارتزهای آتشفشانی:
3-2-2-2-کوارتزهای دگرگونی محصول تبلور دوباره
3-2-2-3-کوارتزهای تخریبی رسوبی
3-3- فلدسپاتها
3-3-1- انواع فلدسپاتها
3-3-2- تمایز بین فلدسپاتها و کوارتز
3-3-3- فراوانی نسبی فلدسپاتها
3-3-3-1- مقاومت فیزیکی
3-3-3-2-پایداری شیمیایی
3-4- خرده سنگها و انواع آن
3-4-1-خرده سنگهای آتشفشانی
3-4-2- خرده سنگهای دگرگونی
3-4-3- خرده سنگهای رسوبی
3-5- رسها و کانیهای رسی
3-5-1-کانیشناسی رسها
3-5-2- ترکیب شیمیایی
3-5-3- منشأ کانیهای رسی
3-5-3-1- فرسایش و تخریب سنگهای رسدار قدیمی
3-5-3-2- هوازدگی سیلیکاتهای آلومینیوم و کانیهای مافیک
3-5-3-3- هوازدگی خاکسترهای آتشفشانی
3-5-3-4- دیاژنزهای زیر دریایی
3-5-3-5- دیاژنز درون طبقهای و متامورفیسم
3-6-کانیشناسی و ترکیب شیمیایی رسها
3-7-کانیهای سنگین
3-8- میکاها
فصل چهارم: تقسیمبندی ماسهسنگها
4-1- مقدمه
4-1-1- منشأ ماسهسنگها
4-1-2- بلوغ: تغییرات شکلی و مینرالوژیک
4-1-3- جور شدگی و یک دست بودن دانهها
4-2- مچوریتی ترکیبی
4-3- تقسیم بندی ماسهسنگها
4-3-1- تقسیمبندی مینرالوژیک ماسهسنگها
4-3-2- تقسیمبندی براساس خاصههای بافتی و مینرالوژی ماسهسنگها
فصل پنجم: سنگشناسی ماسهسنگها- بلوغ سنگشناسی
5-1- مقدمه
5-2- بلوغ بافتی
5-2-1- بلوغ بافتی و رابطه آن با محیط رسوبی
5-2-2- بلوغ بافتی و رابطه آن با رویدادهای تکتونیکی
5-3- نظریههای موجود در زمینه نحوه تأثیر تکتونیک در ویژگیهای بافتی- مینرالوژی ماسهسنگها
فصل ششم: سنگ شناسی گروههای مختلف ماسهسنگی
6-1- سنگشناسی آرکوز و سنگهای وابسته
6-2-گسترش و مکانیزم تشکیل آرکوزها
6-2-2-آرکوزهای تکتونیکی
6-3- سنگشناسی لیتارنایتها و سنگهای وابسته
6-3-1- ویژگیهای عمومی لیتآرنایتها
6-3-2-گسترش لیت آرنایتها
6-4- سنگشناسی گریوکها
6-4-1- خمیره و مسائل مربوط به آن در گریوکها
6-4-2- گسترش گریوکها
6-5- سنگشناسی کوارتزآرنایتها و سنگهای وابسته
6-5-1-کوارتزآرنایتها از منشأ پلوتونی در آب و هوای مرطوب
6-5-2-کوارتزآرنایتها از منشأ پلوتونی در آب و هوای خشک
6-5-3-کوارتزآرنایتها از منشأ دگرگونی
6-5-4-کوارتزآرنایتها از منشأ سنگهای رسوبی قدیمی
6-6- ماسهسنگهای هیبریدی (نامتجانس)
6-7- ترکیب، منشأ و موقعیت تکتونیکی ماسهسنگها
فصل هفتم: دیاژنز یا فرایندهای بعد از نهشتگی در ماسهسنگها
7-1- دیاژنز ماسهسنگها
7-1-1- فشردگی و انحلال فشاری
7-1-2- سیمان و چگونگی تشکیل آن در ماسهسنگها
7-1-2-1- مراحل سیمانی شدن
7-1-2-2- سیمان و طرز تشکیل آن
7-1-2-2-1- سیمان سیلیسی
7-1-2-2-2- سیمان کربنات کلسیم
7-1-3- فلدسپات درجازا یا اتوژنز
7-1-4-کانیهای رسی و زئولیتهای درجازا
7-1-4-1- شرایط تشکیل کانیهای رسی درجازا
7-2- توالیها و محیطهای دیاژنتیکی
7-3-تخلخل و نفوذپذیری
فصل هشتم: سنگهای رستی (شیلها، آرژیلیتها و سیلتستونها)
8-1- تعاریف
8-2- مشخصات بافتی
8-2-1- اندازه دانهها
8-2-2- تورق:
8-3-کانیشناسی و ترکیب شیمیایی سنگهای رستی
8-4- دیاژنز شیلها
8-4-1- فشردگی
8-4-2- تغییرات شیمیایی در اثر فشار
8-5-سایر انواع سنگهای رستی
8-5-1-مارلها
8-5-2-سیلت و سیلستون
فصل نهم: سنگهای تخریبی دانهدرشت (کنگلومراها و برشها)
9-1- مقدمه
9-2- ساخت، بافت و ترکیب گراول و کنگلومرا
9-3- انواع کنگلومراها و تقسیمبندی آنها
9-3-1-کنگلومراهای برون حوضهای
9-3-1-1- اورتوکنگلومراها
9-3-1-2-پاراکنگلومراها
9-3-2-کنگلومراهای درون حوضهای یا درون چینهای
9-4- برشها
آزمون خودسنجی با پاسخ
منابع این بسته درسی
بخش هایی از بسته درسی سنگ رسوبی(کربناته و غیر کربناته)
بخش سنگ رسوبی کربناته
مقدمه :
سنگهای کربناته بیش از 50 درصد کربنات کلسیم دارند و اکثر مخازن جهان از نوع کربناته می باشند و در ایران بیش از 90 درصد کربناتها دارای کیفیت مخزنی هستند .
بسیاری از سنگ میزبان کانسارها کربناته است مثل معادن سرب و روی .
سنگهای کربناته دارای ارزش زیادی هستند و اطلاعات زیادی درباره محیط رسوبی به ما می دهند ، مثل عمق ، انرژی حاکم بر محیط ، شوری میزان اکسیژن ، ترکیب شیمیایی آب دریاهای گذشته ، Eh ، PH و مطالعه اقلیم گذشته و اغلب سنگ منشاء نفت می باشند .
رسوبات کربناته در طول زمان ناپایدارند و بنابراین کانی شناسی غالبا متحمل تغییرات زیادی می شوند که از نوع آراگونیتی یا کلسیت پر منیزیم باشند که در مقابل د یا ژنز حساس ترند .
فاکتور اصلی کنترل کننده شدت دیاژنز کانی شناسی می باشد که اگر mg بیشتر باشد ناپایدار تر است.
تبدیل کلسیت به دولومیت خیلی بهتر صورت می گیرد و در طول زمان زمین شناسی هر چه به عقب می رویم مقدار Caco3 کمترو میزان دولومیت بیشتر می شود.
مثلا در پرمین تقریبا آهک وجود ندارد.این تبدیل آهک به دولومیت با توجه به اینکه می تواند تخلخل را تغییر دهد پس از دیدگاه مخزنی دارای اهمیت است سنگ آهک در حقیقت تماما نوعی فسیل است و. به این معنی که تقریبا بطور کامل توسط فرآیند زیستی تشیکل شده است .
در واقع بیشتر آهک ها بیوژنیک هستند که رسوب آهک بصورت مستقیم یا غیر مستقیم توسط موجودات زنده بوده است .
محیط تشکیل رسوبات آهکی تقریبا تماما دریایی است ( بیش از 90 درصد ) البته در چشمه ها و افق های خاک هم ممکن است تشکیل شود .
رسوبات کربناته که در عمق کم تشکیل می شوند 10 تا 20 درصد رسوبات دریایی را تشکیل می دهند . این رسوبات درعمق 100 تا 150 متری ( فلات قاره ) تشکیل می شوند .
رسوبات پلاژیک بهترین رسوبات کربناته از نظر کمیت اند ( 90 درصد ) که معروف ترین آنها Chalk در شمال اروپا می باشند .
بخش زیادی از کربنات کلسیم بعد از رسوب انحلال حاصل می کند . اهمیت رسوبات کربناته عمیق از کم عمق کمتر است. زیرا ندرتا در قاره ها هستند و معمولا در زیر آب اند بر خلاف رسوبات کم عمق که به راحتی در معرض دید قرار می گیرند.
رسوبات پلاژیک یک تفاوت اصلی با رسوبات کربناته کم عمق دارند و آن نحوه رسوب کردن است . رسوبات کربناته کم عمق عمدتا بقایای رسوبات بنتیک هستند وبرجا و در همان محیط تشکیل باقی می مانند. اما رسوبات پلاژیک در همان عمق که دیده می شوند تشکیل نشده اند و عمدتا بقایای موجودات پلاژیک هستند که پس از مرگ در کف حوضه ته نشین شده اند که از لحاظ بافت و … خیلی ساده اند و ریزدانه و گل مانند می باشند و بر عکس رسوبات کم عمق تنوع کمی دارند . خاصیت مخزنی این دو با هم متفاوت است ، Chalk ، معمولا سنگ مخزنی خوبی نیست . ولی کم عمق ها معمولا بطور کامل عمل می کنند . اثر کنترلی دما بر روی سنگهای کربناته خیلی موثر است . این رسوبات شیمیایی و بیو شیمیایی هستند. دما مقدار غلظت گاز Co2 را کنترل می کند . بطوریکه هر چه آب سردتر باشد گاز بیشتری را در خود حل می کند .
75 درصد گاز Co2 در آب دریاها محلول می باشند با کاهش دما غلظت Co2 افزایش یافته بنابراین ph کاهش می یابد و حالت اسیدیته اب افزایش می یابد. کانیهای کربناته در مقابل ph ، مقاومتهای متفاوتی دارند . معمولا در ph بیشتر ، آراگونیت و کلسیت کم منیزیم بیشتر رسوب می کند . در محیط های سرد تر و عمیق تر کلسیت کم منیزیم رسوب کند . در عرض جغرافیایی پایین و نواحی کم عمق حاشیه جنوب شرقی آسیا ، دارای دریاهای کم عمق هستند . خلیج مکزیک ، باهاما و خلیج فارس و دریای عمان و شرق آسیا داراس رسوبات کربناته از نوع آرگونیت و کلسیت پر منیزیم هستند . با نزدیک شدن به قطبین و افزایش عرض جغرافیایی به تدریج آراگونیت کمتر می شود .که این باعث شده رسوبات کربناته را در محیط های امروزی به دو گروه تقسیم کنند :
1- کربناتهای آبهای گرم
2- کربناتهای آبهای سرد
رسوبات کربناته در عرضهای بالاتر آراگونیت خیلی کم دارند و گل آهکی در انها کم است و رسوب شیمیایی آهک متوقف می شود. رسوبات آب سرد در مساحت بیشتری تشکیل می شوند اما چون دما پایین است نرخ رسوب آهک کم است .
در مناطق معتدله و گرمسیری که مرجانها خوب رشد می کنند شاهد ریفهایی هستیم که مرجانها اسکلت آنها را تشکیل می دهند ، این مرجانهای چهار چوب ساز را Hermatypic می نامند که با جلبک ها بطور همزیست زندگی کرده و اکسیژن از انها کسب می کنند. این مرجانها در عرضهای بالاتر از 20 تا 25 درجه نمی توانند زندگی کنند. در آبهای گرم نرخ تولید کربنات چند برابر آبها سرد می باشد.
نوشتههای تازه
آخرین دیدگاه ها