سرفصل های درس کلیات ادبی

نام بسته درسی : کلیات ادبی

————————————————————————————–

فهرست:

سبک شناسی نثر برگرفته از سبک شناسی بهار

آزمون خود سنجی سبک شناسی نثر وتاریخ ادبیات

سبک شعرفارسی از ابتدا تا قرن ششم

سبک شعر فارسی ازقرن ششم تا پایان دوره قاجاریه

آزمون خود سنجی سبک شناسی شعر

دستور زبان فارسی

آزمون خودسنجی دستور زبان فارسی

بیان

آزمون خودسنجی بیان

تاریخ بدیع فارسی

آزمون خودسنجی بدیع

معانی

آزمون خودسنجی معانی

منابع

بخش هایی از بسته درسی فنون ادبی

مختصات سبک سامانیان(قرن چهارم)

1- ایجاز و اختصار؛ که در نثر پهلوی نیز دیده می­شود.

2- اِسهاب؛ و توجه نداشتن به موازنه وسجع که از خصوصیات نثر فنی است.

3- تکرار؛ تکرار یک لفظ یا جمله یا فعل دراین دوره عیب شمره نمی­شد.

4- کوتاهی جملات

5- کمی لغات عربی

6- استعمال قید ظرف؛  دراین دوره به جای کلمه­ی (در) کلمه­ی (اندر) به کار می­رود.

7- استعمال لغات کهنه فارسی

8- آوردن افعال با پیشوندهای قدیم و…

کتاب­های مهمی که دراین دوره تألیف شده است:

مقدمه­ شاهنامه منثور؛ این مقدمه بر شاهنامه منثور که مأخذ فردوسی بوده نوشته شده است وپس از نظم شاهنامه نیز آن­را مقدمه­ی شاهنامه منظوم قرار دادند و در زمان شاهزاده بایسنقر میرزای گورکان آن مقدمه را برداشتند  ومقدمه فعلی را بر شاهنامه افزودند.

ترجمه خدای­نامه؛ پس از استقرار اعراب در ایران یکی از ایرانیان اهل فضل وادب یعنی عبدالله بن المقفع در حدود سنه­ی 142هجری  کتابی را در تاریخ پادشاهان ایران که خدای نامه نام داشته از پهلوی به عربی ترجمه کرده است اما این ترجمه ازبین رفته است.

شاهنامه­ منثور ابوالمؤید بلخی؛ از دیگر شاهنامه­هایی است که دراین دوران تألیف شد است و به­جای نمانده است.

شاهنامه­ منثور ابومنصور عبدالرزاق طوسی از دیگر شاهنامه­هایی است که در اواسط قرن چهارم جمع آوری شده است.

ترجمه تاریخ طبری؛ از دیگر کتاب­های تألیف شده در دوره­ی سامانیان و اثر ابوعلی محمد بلعمی است. اصل این کتاب به عربی واثر محمد بن جریر طبری است . نثر این ترجمه ساده وروان است. سجع و موازنه و مترادفات در آن نیست.

حدود العالم من المشرق الی المغرب؛ تألیف به سال 372 هجری که مؤلف آن نامعلوم است وبسیار ساده وروان نوشته شده است.

عجایب البُلدان اثر ابوالمؤید بلخی در معرفی شهرها.

الاَبنیه عن الحقایق الاَدویه اثر ابومنصور علی الهروی که در شناخت ادویه نوشته شده است.

دنباله سبک سامانیان در قرن پنجم وششم

ترجمه کتاب التّفهیم لأوایل صناعت التّنجیم اثر ابوریحان بیرونی که خودِ ابوریحان آن را از عربی به پارسی برگرداند. هرچند این کتاب در دوره­ی غزنویان وسلجوقیان تألیف شده است اما ابوریحان آن را به شیوه­ی دوره قبل یعنی سامانیان نگاشته است. به همان سادگی و استحکام و روانی وپر بودن از لغات فارسی واستعمال افعال قدیم همچنین لغات عربی دراین کتاب بسیار کم به کار رفته است.

دانش­نامه علائی؛  اثر ابوعلی سینا در علم ودانش که به زبان فارسی نگاشته شده است.

تاریخ سیستان؛ از مؤلف نامعلوم که قسمت نخست آن کهنه­تر از مابقی است. به همین جهت نثر این کتاب یکدست نیست چه نویسنده قسمتی را از کتب قدیم­تر نقل کرده است و باقی را یا خود مؤلف نگاشته و یا از تازی ترجمه کرده است. نثر آن شبیه نثر بلعمی و ابوالمؤیدبلخی است. 

زین الاخبار گردیزی اثر ابوسعید محمود گردیزی؛ کتابی است بزرگ در تاریخ عالم از آدم و انبیاء وملوک وخلفا  که به زبان فارسی بسیار پخته وروان به سبک قدیم تألیف شده است.

آزمون خود سنجی سبک شناسی نثر وتاریخ ادبیات

1- کدام گزینه از آثار آل احمد نیست؟

1) آسمان وریسمان     2) اورازان    3) خسی در میقات      4) نفرین زمین

2- کدام کتاب در تاریخ تصوف نیست؟

1) حبیب الس   2) تذکره الاولیاء    3) طرایق الحقایق    4) نفحات الانس

3- نویسنده فرهنگ لغات عامیانه از کیست؟

1) ابولحسن نجفی  2) انجوی شیرازی   3) جمال زاده    4) هدایت

پاسخنامه :

1- پاسخ صحیح گزینه1؛ (این سؤال در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 1383 آورده شده بود.)

2- پاسخ صحیح گزینه1؛ حبیب السیّر کتابی است در تاریخ عمومی در 6 جلد که تا حوادث آخر عمر شاه اسنعیل را در بر میگیرد. نویسنده کتاب خواندمیر است. (این سؤال در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 1383 آورده شده بود.)

3- پاسخ صحیح گزینه3؛ ابوالحسن نجفی کتابی به نام فرهنگ فارسی عامیانه دارد. (این سؤال در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 1383 آورده شده بود.)

برای مشاوره اینجا بزنید