کد خبر: 2501

تاریخ بروزرسانی : 1402/01/25

سرفصل های درس اکولوژی مرتع

منابع آزمون دکتری

درس اکولوژی مرتع

نام بسته درسی : درس اکولوژی مرتع

———————————————————————–

فهرست:

⭐ فصل اول : کلیات

⭐ فصل دوم : اکوسیستم مرتع و انواع و اجزای آن

⭐ فصل سوم : عوامل بوم شناسی موثر بر اکوسیستم مرتع

⭐ فصل چهارم : بوم شناسی فردی ( اوت اکولوژی )

⭐ فصل پنجم : بوم شناسی جمعی

⭐ فصل ششم : مفهوم توالی و تئوری های آن

⭐ فصل هفتم : مفهوم سازگاری گیاه و مکانیسم های آن

⭐ نکات کلیدی

⭐ منابع و مآخذ

 بخش هایی از بسته درسی اکولوژی مرتع

 فصل اول : کلیات

ضرورت شناخت اکولوژی مرتع

در مدیریت مرتع دام و پوشش گیاهی در اختیار ما است ولی اقلیم دست ما نمی باشد بنابراین برای مدیریت از شرایط حاکم بر منطقه استفاده می کنیم برای مثال در برنامه ریزی ها اثر خشکسالی را لحاظ می کنیم . پوشش گیاهی اصلی ترین جز در مرتع است که همه ی کارهای مدیریتی نیز بر اساس پوشش گیاهی می باشد . که پوشش گیاهی هم تأثیر پذیر و هم تأثیر گذار بر برخی عوامل بوم شناسی است . بنابراین باید برای مدیریت پوشش گیاهی عوامل بوم شناسسی را بشناسیم . برای کشت گیاهان غیر بومی باید عومل بوم شناسی را شناخت ( در رابطه با سازگاری با شرایط آن منطقه ) برای  مثال گونه ی آتریپلکس سریع مستقر می شود ولی باعث شوری خاک سطحی می شودو همچنین حفظ پوشش گیاهی نیاز به شناخت بوم شناسی دارد و این که چرا یک پوشش گیاهی در  منطقه مستقر شود و چگونه حفظ می شود در اکولوژی مرتع بررسی خواهد شد .

مقدمه

هر بوم شناس گیاهی تلاش می کند تا نظم موجود بین گونه های گیاهی مستقر شده در یک منطقه و عوامل مؤثر بر پراکنش آنها را بررسی کند تا بتواند از این اطلاعات به منظور برنامه ریزی و استفاده ی بهینه و پایدار از پوشش گیاهی استفاده کند . در مطالعات بوم شناسی اغلب این سؤال مطرح است که گیاهان به چه دلیل و به چه تعداد در یک منطقه ی خاص حضور دارند . با توجه به اینکه شرایط محیطی بر تغییر پوشش گیاهی اثر گذار بوده و گیاهان نیز به نوبه ی خود تحولاتی در محیط پدید می آورند . دانش بوم شناس مطالعه ی توأم پوشش گیاهی و محیط را هدف اصلی خود قرار داده و برای نیل به این هدف از سایر علوم به طور مستقیم و غیر مستقیم کمک می گیرد .

تعریف بوم شناسی

بوم شناسی علمی است که به مطالعه ی روابط متقابل بین گیاهان ، موجودات زنده و محیط زیست آنها می پردازد . محیط مجموعه ای از عوامل زنده و غیر زنده را شامل می شود که گیاه را احاطه کرده و به طور بالقوه در آن اثر می گذارد .

پژوهش های بوم شناسی در دو بخش مجزا اما مکمل همدیگر انجام می شود :

الف ) مطالعه ی ویژگی های محیط پیرامون گیاه .

ب ) مطالعه ی واکنش گیاه نسبت به عوامل محیطی .

انواع مطالعات بوم شناسی

بوم شناسان این مطالعات را به 2 بخش کلی اوت اکولوژی Auto ecology ( بوم شناسی فردی ) و سین اکولوژی Synecology ( بوم شناسی جمعی ) تقسیم می کنند . از نظر مفهوم این 2 کلمه در مکاتب فرانسوی و آمریکایی اختلاف محسوسی با هم دارند .

دید مکتب فرانسوی :

اگر یک موجود زنده ( یک پایه ی گیاهی ) به تنهایی در ارتباط با محیط مطالعه شود و هیچ ارتباطی با سایر موجودات زنده نداشته باشد این نوع مطالعه اوت اکولوژی است . اما وقتی موجود زنده در کنار سایر موجودات اعم از این که به گونه ای واحد یا متعدد متعلق باشند زندگی کند مطالعه ی اکولوژی چنین موجودی سین اکولوژی خواهد بود.

دید مکتب آمریکایی :

این مکتب به همین تقسیم بندی با اندکی اختلاف معتقد است . اگر موجود زنده ای به حالت منفرد یا عده ای از افراد متعلق به یک گونه ی واحد دررابطه با محیط بررسی شوند این مطالعه اوت اکولوژی است ولی اگر موجود یا موجودات زنده از یک گونه در جمع دیگر موجودات زنده از گونه های دیگر بررسی شوند مطالعه ی چنین موجودی سین اکولوژی خواهد بود .

مثال :

– بررسی رابطه ی بین پراکنش گونه ی قیچ با عوامل محیطی ← اوت اکولوژی .

– بررسی رابطه ی بین توزیع جغرافیایی 5 رویشگاه با عوامل محیطی ← سین اکولوژی .

مطالعات سین اکولوژی با دودیدگاه مختلف انجام می شود :

اول: دیدگاه ساکن که عبارت است از تشریح گونه های گیاهی که در یک منطقه ی معین با یکدیگر مشاهده می شود . در این قبیل مطالعات اطلاعات دقیقی از ترکیب گونه ها ، انبوهی و فراوانی آن ها جمع آوری می شود.

دوم : دیدگاه پویا یا بوم شناسی کاربردی است که عبارت است از بررسی و تشریح نحوه ی تغییر پوشش گیاهی در طول زمان و مکان و تعیین این که چه عواملی باعث جایگزینی گونه های مختلف است . در صورتی که تغییرات پوشش گیاهی را در طول یک گرادیان محیطی ( گرادیان محیطی یعنی شیب محیطی ) بررسی نماییم اطلاعات به دست آمده نیازهای رویشگاهی گونه های مختلف را برای ما مشخص می کند که با استفاده از این اطلاعات می توان گونه های گیاهی مناسب را برای مناطق با شرایط مشابه تعیین کرد . اگر مطالعات پوشش گیاهی با یک روش ثابت در دوره های زمانی طولانی انجام شود نتایج این مطالعات می تواند در تعیین گرایش پوشش گیاهی و جدا کردن از مدیریت انسانی از عوامل محیطی مفید باشد .

به شکل جزیی تر بوم شناسی را بر اساس زیستگاه واحدهای رده بندی و سطح موجودات تقسیم بندی می کنند  که شامل انواع بوم شناسی جمعیت ، بوم شناسی جامعه ، بوم شناسی زیستگاه ، بوم شناسی فیزیولوژیک ، بوم شناسی دیرین شناسی ، بوم شناسی شیمیایی ، بوم شناسی کاربردی ، بوم شناسی انسانی ، بوم شناسی تکاملی ، بوم شناسی ژنتیکی ، بوم شناسی جغرافیایی ، اتواکولوژی ، بوم شناسی سیستم وبوم شناسی اکوسیستم می باشد .

مهمترین این بوم شناسی ها ، بوم شناسی زیستگاه وبوم شناسی کاربردی می باشد :

بوم شناسی زیستگاه : بررسی گیاهان و جانوران در زیستگاه های مختلف که می توان آنها را به بخش های جزیی تر مانند آب های شیرین ، بوم شناسی دریا ، بوم شناسی اقلیمی ، بوم شناسی جنگل ، بوم شناسی مرتع و بوم شناسی بیابان تقسیم کرد .

بوم شناسی کاربردی : مطالعه کاربردی مفاهیم بوم شناسی در زمینه نیازهای انسان مانند مدیریت حیات وحش ، کنترل بیولوژیکی ، جنگل کاری و حفظ منابع طبیعی می باشد.

بوم شناسی مرتع و اهداف آن :

بوم شناس مرتع را می توان مطالعۀ اثر متقابل گیاهان مرتعی ، دام و سایر علفخواران در منطقه زیست آنها تعریف کرد به عبارت دیگر ، این رشته از علم ، روش مطالعۀ عمل و عکس العمل دام و گیاه بر یکدیگر در حل مشکلات مرتعداری است . بوم شناسی مرتع ، مطالعه ی فردی گونه ها یا گروهی موجودات نیست ، بلکه آمیخته ای از هر دوست . بیشتر مشکلات بوم شناسی که مرتعداری با آن مواجه است ، مربوط به مطالعه گروهی موجودات است . به این معنی که مشکلات موجود در چرای دام و ادارۀ مرتع اغلب در رابطه با  کنش وواکنش جوامع گیاهی و حیوانی بر یکدیگر حاصل می شود .

روش های بوم شناسی گیاهی

بوم شناسی گیاهی به سه روش نظری ، آزمایشگاهی و میدانی قابل بررسی است که هر سه آنها با یکدیگر در ارتباط اند . اگر یافته های یک روش ، دستاوردهای روش دیگر را تأیید نکند ، در این صورت آن روش با مسئله ای رو به روست . به طور کلی در بوم شناسی مرتع عمده ترین عامل مورد بررسی پوشش گیاهی است که تغییرات آن در ارتباط  با عوامل محیطی و انسانی تجزیه و تحلیل شود ودر نهایت راهکارهای مدیریت پوشش گیاهی ارائه می شود . مطالعات پوشش گیاهی به دو دستۀ زیر تقسیم می شود :

الف ) روش های فیزیونومی : در این روش ، بررسی ساختار فیزیکی رویش و شکل های حیاتی گیاهان موجود در جامعه ، هدف اصلی تحقیق است . در این روش بر ویژگی ظاهری و شکل حیاتی رویش گیاهی تأکید می شود . اطلاعات این روش جوابگوی پرسش های زیر است:

📢 – چه گیاهانی در جامعه گیاهی وجود دارند ؟

📢 – ساختار فیزیکی پوشش گیاهی چگونه است ؟

ب ) روش های فلورستیک : در این روش ، هدف از پژوهش ، بررسی ترکیب گونه ای گیاهان است . اطلاعاتی که در این روش به دست می آید ، پاسخگوی پرسش های زیر است :

📢 – چه گونه هایی در جامعه گیاهی حضور دارند ؟

📢 – وفور نسبی هر گونه گیاهی چقدر است ؟

📢- الگوهای پراکنش گونه های گیاهی چگونه است ؟

مقیاس مطالعه اکوسیستم :

اکوسیستم ها را می توان در دامنه ای از مقیاس ها مثل یک برگ تا سطح کل بیوسفر مطالعه کرد . بر اساس مقیاس انتخاب شود ، متغیرهای مورد بررسی متفاوت خواهند بود. در اکوسیستم های مرتعی ، مطالعه را  می توان در سطوح جمعیت گونه ی گیاهی ، جوامع گیاهی و فرم های پوشش گیاهی انجام داد . یک جمعیت ، مجموعه ای از گیاهان یک گونۀ خاص است که در منطقۀ معینی زندگی می کنند و قادر به تبادل ژن هستند . جامعه عبارت است از مجموعه ای از گونه های مختلف که  در یک منطقه با هم وجوددارند . بیشتر مطالعات بر روی مقیاس جوامع گیاهی متمرکز شود ، زیرا این مقیاسی است که جمعیت ها و افراد یک گونۀ گیاهی را می توان شناسایی و برای مشخص کردن پوشش گیاهی یک منطقه با هم گروه بندی کرد .

 

 

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x