سرفصل های درس اصلاح دام

نام بسته درسی : اصلاح دام

————————————————

فهرست:

ژنتیک

1-ژن و کروموزوم

1-1-ناهنجاری های کروموزومی

2-ژنتیک مندلی

2-1-قوانین مندل

2-1-1-قانون اول مندل

2-1-2-قانون دوم مندل

2-2-عوامل تغییر دهنده نسبت های مندلی

2-2-1-غالبیت ناقص و همبارزی

2-2-2-چند آللی

2-2-3-نفوذ ژن

2-2-4-تنوع در بیان ژن

2-2-5-ژن های کشنده

2-2-6-ژن های خارج از هسته

2-2-7-پلیوتروپی

2-2-8-فنوکپی

2-2-9-اثر اپیستازی ژن ها

2-2-10-صفات کمی (پلی ژنیک)

2-2-11-ژن های تغییر دهنده

2-2-12-Genomic Imprinting

2-2-13-پیوستگی ژن ها

2-2-13-1-کراسینگ اور مضاعف

2-2-13-2-تداخل و تطابق

2-2-13-3-نظم ژنی(تربیت ژنی)

3-وراثت جنسیت

3-1-تقسیم بندی صفات از نظر جنسیت

3-1-1-صفات محدود به جنس

3-1-2-صفات تحت تأثیر جنس

3-1-3-صفات وابسته به جنس

3-2-کروماتین جنسی

3-3-تعیین جنسیت در مگس سرکه

3-4-تعیین جنسیت در زنبور عسل

اصلاح دام

1-مقدمه

2-صفات در اصلاح دام

3-نحوه اثر ژن ها

3-1-اثر افزایشی ژن ها

3-2-اثر غیر افزایشی ژن ها

3-2-1- رابطه اثر ژن ها بر فتوتیپ

3-2-1-1- وقتی اثر ژن ها افزایشی است

3-2-1-2-وقتی اثر ژن ها غیر افزایشی است

3-3-اثر اپیستازی ژن ها

4-فراوانی های ژنی و ژنوتیپی

4-1-آلل های چند تایی

4-2-ژن های وابسته به جنس

4-3-عوامل تأثیر گذار بر تغییر فراوانی های ژنی و ژنوتیپی

4-4-قانون هاردی-واینبرگ

4-5-عوامل تغییر دهنده فراوانی ژن ها

4-5-1-عوامل سیستماتیک

4-5-1-1-انتخاب

4-5-1-1-1-انتخاب علیه ژنوتیپ هموزیگوت مغلوب

4-5-1-1-2-انتخاب به نفع هتروزیگوت ها

4-5-1-1-3-انتخاب علیه ژنوتیپ هموزیگوت مغلوب و هتروزیگوت

4-5-1-1-4-انتخاب علیه ژنوتیپ هموزیگوت غالب و هتروزیگوت

4-5-1-1-5-انتخاب وابسته به فراوانی

4-5-1-2-مهاجرت

4-5-1-3-جهش

4-5-2-عوامل پراکنده

5-ارزش ها و میانگین ها

5-1-اثر متوسط

5-2-اثر متوسط جایگزینی ژنی

5-3-ارزش اصلاحی

6-ارزش اصلاحی و روش های پیش بینی آن

6-1-پیش بینی ارزش اصلاحی بر اساس رکورد خود فرد

6-1-1-بر اساس یک رکورد فرد

6-1-2-بر اساس چند رکورد فرد

6-2-پیش بینی ارزش اصلاحی بر اساس رکورد خویشاوندان

6-2-1-براساس یک رکورد خویشاوندی

6-2-2-براساس چند رکورد خویشاوندی

6-3-پیش بینی ارزش اصلاحی بر اساس رکورد فرزندان

6-4-پیش بینی ارزش اصلاحی بر اساس اطلاعات شجره (والدین)

6-5-پیش بینی ارزش اصلاحی با استفاده از منابع مختلف رکوردهای فرد و خویشاوندان

6-6-واریانس پیش بینی ارزش ارثی

6-7-دقت پیش بینی ارزش ارثی

6-8- واریانس خطای پیش بینی

7-پاسخ به انتخاب

7-1-شدت انتخاب

7-2- پاسخ های کمتر از انتظار

7-3-حد انتخاب

7-4-روند ژنتیکی

8-انتخاب غیر مستقیم

8-1-محاسبۀ پاسخ به انتخاب غیر مستقیم

8-2-بازدهی انتخاب غیر مستقیم

9-وراثت پذیری و روش های برآورد آن

9-1-کاربردهای وراثت پذیری

9-2-روش های برآورد وراثت پذیری

9-2-1-تابعیت رکورد های فرزندان از والدین

9-2-2-تجزیه واریانس برادر- خواهری

9-2-3-روش های مبتنی بر معادلات مختلط

9-3-تکرار پذیری

9-4-توان تولید

10-آمیزش و سیستم های آن

10-1-سیستم های آمیزش برای صفات با توارث ساده (صفات کیفی)

10-2-سیستم های آمیزش برای صفات با توارث پیچیده

10-2-1-سیستم آمیزشی مبتنی بر عملکرد حیوانات

10-2-1-1-آمیزش تصادفی

10-2-1-2-آمیزش غیر تصادفی

10-2-1-2-1-آمیزش جور شده

10-2-1-2-1-1-جور شدۀ مثبت

10-2-1-2-1-2-جور شدۀ منفی

10-2-2-سیستم های آمیزشی مبتنی بر اطلاعات شجره ای

10-2-2-1-آمیزش خویشاوندی

10-2-2-1-1-ضریب همخونی

10-2-2-1-1-ضریب خویشاوندی

10-2-2-1-3-محاسبۀ ضریب همخونی و خویشاوندی

10-2-2-1-4-پیامدهای همخونی

10-2-2-1-5-عوامل مؤثر بر افزایش همخونی

10-2-2-1-5-1-اندازه جمعیت

10-2-2-1-5-2-نامساوی بودن اندازه خانواده ها

10-2-2-1-5-3-نامساوی بودن افراد انتخاب شده در نسل های مختلف

10-2-2-1-5-4-چگونگی ثبت اطلاعات مربوط به شجره حیوان مورد بررسی

10-2-2-1-5-5-تداخل نسل ها

10-2-2-1-5-6-مهاجرت و جهش

10-2-2-1-5-7-انتخاب

10-2-2-1-6-کاربردهای همخونی

10-2-2-1-7-رابطه همخونی و رانش ژنی

10-2-2-1-8-مقایسه همخونی و آمیزش جور مثبت

10-2-2-2-آمیخته گری

10-2-2-2-1-هتروزیس

10-2-2-2-2-اجزاء هتروزیس

10-2-2-2-3-هتروزیس باقیمانده

10-2-2-2-4-سیستم های آمیخته گری

10-2-2-2-4-1-سیستم چرخشی

10-2-2-2-4-2-سیستم نرهای پایانه ای

10-2-2-2-4-3-سیستم های پایانه ای –چرخشی

آزمون خودسنجی با پاسخ

منابع این بسته درسی

 بخش هایی از بسته درسی ژنتیک و اصلاح دام

ژنتیک

علم ژنتیک با نحوه وراثت صفات و تنوع بین موجودات سروکار دارد و شامل مطالعۀ سلول ها، کروموزوم ها، ژن ها، افراد و فرزندان آن ها و جمعیتی است که افراد در آن زندگی می کنند. علم ژنتیک در شاخه های مختلفی چون ژنتیک مندلی، ژنتیک مولکولی، ژنتیک سلولی، ژنتیک جمعیت، ژنتیک کمی و مهندسی ژنتیک مورد مطالعه قرار می گیرد که در این مجموعه سعی گردیده به گوشه ای از هر یک از این شاخه ها و مباحثی که بیشتر کاربردی بوده و در آزمون های اصلاح دام مورد سؤال قرار گرفته اشاره شود.

1-ژن و کروموزوم

ژن(سیسترون) بخشی از مولکول DNA است که یک زنجیرۀ پلی پپتید را کد می کند. باکتری ها پلی سیسترونیک و یوکاریوت ها مونوسیسترونیک هستند. محل قرار گرفتن ژن ها بر روی کروموزوم را اصطلاحاً ژنگاه یا لوکوس(Locus) گویند. شکل های مختلف ژن را نیز آلل (allele) گویند. در کروموزومهای همولوگ، در یک لوکوس می تواند آلل های مشابه از یک ژن و یا آلل های نامشابه وجود داشته باشد.

در مرحله ای که تقسیم سلولی صورت نمی گیرد (اینترفاز)، کمپلکسDNA و پروتئین به صورت توده ای کلاف مانند و پراکنده وجود دارد که شامل DNA، RNA، پروتئین های هیستونی و غیر هیستونی است و آن را کروماتین گویند. کروماتین ها معمولاً به صورت هتروکروماتین و یوکروماتین وجود دارند. هتروکروماتین ها دارای توالی فعال نیستند و در زیر میکروسکوپ به رنگ تیره دیده می شوند. قسمت اعظم کروماتین هر موجود را نواحی هتروکروماتین تشکیل می دهند. این نواحی بیان نمی شوند. یوکروماتین ها دارای نواحی فعال بوده، بیان شده و در زیر میکروسکوپ به رنگ روشن دیده می شوند.

کروموزوم ها به یک اندازه نبوده و دارای توالی های متفاوتی هستند. کروموزوم ها از نظر محل قرار گیری سانترومر سانترومر به صورت زیر تقسیم می شوند:

• اگر سانترومر دقیقاً در وسط دو کروماتید قرار گیرد یعنی بازوی کوتاه کروموزوم(parm) و بازوی بلند کروموزوم(qarm) با هم برابر باشد، آن را متاسانتریک گویند که شاخص سانترومری در این حالت برابر5/. است.

نکته: شاخص سانترومری نسبت طول بازوی کوتاه به طول کل کروموزوم را گویند.

• اگر سانترومر بین وسط و انتهای کروموزوم قرار داشته باشد یعنیparm  qarm > ،آن را ساب متا سنتریک گویند که شاخص سانترومری در این حالت کمتر از5/. می باشد.
• اگر سانترومر نزدیک به انتهای کروموزوم باشد به طوریکه بازوی یک کروموزوم بسیار کوتاه و بازوی دیگر بسیار بلند باشد آن را آکروسانتریک گویند و شاخص سانترومری در این حالت بسیار کوچکتر از 5/. و نزدیک به صفر می باشد.
• اگر سانترومر در انتهای کروموزوم قرار داشته باشد آن را تلوسانتریک گویند که شاخص سانترومری در این حالت صفر می باشد.

تلومر موجب ثبات شکل فیزیکی یک کروموزوم می شود. در صورت نبود تلومر کروموزوم ها به خودشان می چسبند. یک کروموزوم دارای 4 تلومر است.

کروموزوم های دی سنتریک

 کروموزوم هایی که دارای دو سانترومر می باشند را گویند. البته این نوع کروموزوم ها به شکل طبیعی وجود ندارند و در اثر جا به جایی های کروموزومی به وجود می آید بطوریکه سانترومر یک کروموزوم روی کروموزوم دیگر قرار می گیرد.

کروموزوم های آسنتریک

 کروموزوم هایی هستند که سانترومر خود را از دست داده و بدون سانترومر می باشند.

کروموزوم های حلقوی

 در اثر از بین رفتن تلومر کروموزوم ها، ایجاد می شوند.

ایزو کروموزوم ها

کروموزوم هایی با دو بازو (دوبازویp و یا دو بازوی q یکسان).

کاریو تیپ

 تصویر کروموزوم های متافازی هر فرد که بر اساس طول کروماتید و محل قرار گیری سانترومر مرتب شده اند.در هنگام تقسیم سلولی می توان از کروموزوم ها عکسبرداری کرد. در کاریو تیپ کروموزوم ها، به جز کروموزوم های جنسی، از بزرگ به کوچک مرتب می شوند.

• همه کروموزوم های انسان به جز کروموزوم های جنسی دارای همولوگ هستند. کروموزوم های جنسی نیز در زمان تقسیم سلولی دارای همولوگ می شوند. بخش همولوگ کروموزوم های جنسی در انتهای کروموزومی خود این کروموزوم ها قرار دارد که به این ناحیه، ناحیه اتوزومی کاذب (PAR) گویند که در بازوی کوتاه کروموزوم قرار دارد.

آزمون خودسنجی

1- کدامیک از جملات زیر مستقیماً از قانون اول مندل نتیجه گیری می شود .

1) سلول های طبیعی بدن دو کپی از مواد وراثتی دارند ولی گامت ها فقط یک کپی دارند که به تصادف انتخاب می شوند.

2) همه موجودات دیپلوئید بوده و گامت های هاپلوئید تولید می کنند .

3) وراثت ژن هایی که روی کروموزوم های مختلف هستند به طور مستقل از یکدیگر است .

4) نسبت های فنوتيپی غالب و مغلوب در F₁ به صورت 3 به 1 است .

2- شاخص سانترومری بسیار کوچک و نزدیک به صفر در کروموزوم به چه معناست ؟

1) از بین رفتن تلومر در کروموزوم ها

2) امکان چسبندگی کروموزوم ها به یکدیگر

3) وجود یک بازوی بسیار کوتاه و یک بازوی بسیار بلند در کروموزم

4) برابری طول بازوی کوتاه و بلند کروموزوم­ها با یکدیگر

«پاسخ هاي تشريحي »

1-3-

 قانون اول مندل به قانون تفکیک معروف است که بیان می کند وراثت ژن هایی که روی کروموزوم های مختلف هستند به طور مستقل از یکدیگر است .

2-3-

اگر سانترومر نزدیک به انتهای  کروموزم باشد، یک بازوی کروموزوم بسیار کوتاه و بازوی دیگر بسیار بلند خواهد شد که این نوع کروموزوم ها را آکروسانتریک گویند و شاخص سانترومری در آن ها بسیار کوچکتر از 5/0 و نزدیک به صفر می باشد .

برای مشاوره اینجا بزنید