سرفصل های درس ماهی شناسی

نام بسته درسی : ماهی شناسی

—————————————————-

فهرست:

مقدمه

طبقه بندی ماهیان

تاریخچه ماهی شناسی

اهمیت و ارزش غذایی ماهی

اشکال بدن ماهیان

اجزای بدن ماهیان

باله ها

پوست

اندام های نورانی

رنگ بدن ماهیان

فلس

تعیین سن در ماهیان

بررسی مقایسه ای پوست

ساختار اسکلتی ماهیان

عضلات ماهیان

حرکت ماهیان

عضو الکتریکی

دستگاه عصبی

نخاع

اندام های حسی

دستگاه گوارش

قلب و دستگاه گردش خون

سیستم لنفاوی

خون و مایعات میان بافتی

طحال

دستگاه تنفس

ساختمان آبشش ها و اسپیراکلم

سیستم های تنفسی در ماهیان استخوانی

کیسه شنا

دستگاه دفع (کلیه

دفع و تنظیم اسمزی

غدد بدن

اندام های تناسلی و دستگاه تولید مثل

محیط زیست ماهیان در ایران

ماهی شناسی سیستماتیک

روش های طبقه بندی

نام گذاری

طبقه بندی ماهیان

هاگ فیش ها

دهان گردان

شیمراها

ماهیان غضروفی استخوانی

ماهیان دو دمی

آزاد ماهیان

اردک ماهیان

کپور ماهیان

رفتگر ماهیان

سگ ماهیان

ماهیان مکنده

صیاد ماهیان

قورباغه ماهیان

روغن ماهیان

گل آذین ماهیان

کفال ماهیان

مار ماهی شکلان

سوزن ماهی خزری

گامبوزیا

سوف ماهیان

گربه ماهیان

کفشک ماهیان

شگ ماهیان

سوزن ماهی شکلان

منقار ماهیان

بادکنک ماهیان

خامه ماهیان

حسون ماهیان

عقرب ماهیان

پرنده ماهیان

ماهیان غضروفی

منابع

آزمون خودسنجی

 بخش هایی از بسته درسی ماهی شناسی

 مقدمه

ماهیان وسیعترین گروه مهره داران از حاظ تنوع و گونه به حساب می آیند. ماهیان از نظر سازگاری  ریخت شناسی، فیزیولوژیک و رفتاری تنوع شگفت آوری را در آبهای جهان از خود نشان می دهند.

ماهیان زیستگاه های مختلفی را در داخل آب های جهان به خود اختصاص داده اند که می توان به آب های قطبی و اقیانوس ها و دریا ها و آبگیرهای فصلی، جویبارها و چشمه های کوهستانی و گودالهای اقیانوسی و مصب ها و رودخانه ها و قارها و چشمه های آب زیر زمینی و دریاچه ها و مرداب ها و تالاب ها و… اشاره کرد و این بدین معنی خواهد بود که ماهیان می توانند در محدوده دمایی بین 8/1- تا 40 درجه سانتی گراد و PH بین 4 تا 10 و شوری بین 0 تا 90 و اعماق بین 0 تا 7000 متر و میزان اکسیژن 0 تا حالت اشباح به زندگی خود بپردازند(داون پرت،1993).

باید خاطر نشان کرد که 70% کره زمین را آب شور در بر گرفته و فقط 1% را آب شیرین و این در حالی است که تنها 58% از گونه ها ماهیان امروزی دریایی و 41% در آب های شیرین به سر می برند و 1% نیز براساس نظم مشخص بین آب ها در حال مهاجرت هستند.

تنها 13% از همه گونه های ماهی در اقیانوس های آزاد  به سر می برند که 1% آنها در لایه های سطحی (ماهیان اپی پلاژیک) و 5% در قسمت های فاقد نور (ماهی پلاژیک) آب های عمیق و 7% در کف (ماهیان کفزی) و 78% از گونه های دریایی در نوار باریکی از آب که عمق آن کمتر از 200 متر است دیده می شوند.

بخش اعظم ماهیان در محیط های گرم دیده ی شوند (در امتداد مرزهای مجاورتوده های خشکی). هر گونه ماهی دارای مجموعه منحصر به فردی از خصوصیات سازشی است که آن را قادر می سازد تا در محیط خاص به بقای خود ادامه دهد مطالعه این خصوصیات و نحوه ارتباط آنها  با یکدیگر و با محیط بیولوژیک، شیمیایی و فیزیکی ماهی و اساس و جوهر علم ماهی شناسی (Ichthyology) است.

طبقه بندی ماهیان

سلسه جانوری(Animal kingdom) شامل زیر سلسله های (Subkingdam) 1- پروتوزوآ Protozoa (تک یاخته ای) 2- متازوآ metazoa (پر سلولی) است.

سلسله متازوآ شامل شاخه های (Order) 1- شانه داران Ctenophora  2- مرجانیان Colelentra 3- اسفنج ها Puriphera 4- خارپوستان Echioderamata 5- نرمتنان Mullusca 6- طنابداران Chorodata است.

شاخه طنابداران شامل زیر شاخه های 1- سر طنابداران Cephalo chordata 2- طناب عصبی در قسمت دمی uro chordata 3- شبه طنابداران Hemi chordata 4- مهره داران Vertebrata است.

زیر شاخه مهره داران شامل فوق رده های 1- بی فکان Agnatha  2- فکداران Gnathostomata است.

فوق رده بی فکان شامل رده های1- دهان گردان Cyclostomata 2- زره ماهیان Ostracodermi است.

فوق رده فکداران شامل رده های 1- ماهیان غضروفی  Elasmobranchii  2- ماهیان استخوانی          Osteichthye3-  دوزیستان  Amphibiata  4-  خزندگان  Reptilia  5-  پرندگان  Aves 6- پستانداران Manmalia است.

و تا کنون 28800 گونه ماهی در دنیا شناسایی شده است.

تاریخچه ماهی شناسی

مبداء تاریخ ماهی شناسی 322 تا 384 سال قبل از میلاد است که ارسطو 117 گونه را شناسایی کرد که براساس ان توانست بین وال ها و ماهیان تفکیک قائل شود و همچنین متذکر شد که جنس کوسه ها را می توان از روی ساختار باله لگنی آنها تشخیص داد و بعضی از ماهیان مانند باس دریایی (sea basses) با افزایش سن تغییر جنسیت می دهند و بعد از ایشان تا نزدیک به 2000 سال اطلاعات و مشاهدات بنیادی به ثبت نرسید در قرن 16بلون (Belon) در سال1551کتاب تاریخ طبیعی ماهیان را منتشر کرد و110گونه ماهی را شناسایی کرد که در واقع اولین رساله ساختارمند در مورد طبقه بندی ماهی ها به حساب می آمد و در سال 1557 سالویانی (Salviani) 92 گونه از ماهیان را شناسایی و درخصوص ماهیان ایتالیا در یک رساله منتشر کرد.که اولین مطالعه بر روی فون(fauna) منطقه ای ماهیان بود و در سال 1555 روندلت کتابی را منتشر کرد که در آن بیشترین اطلاعات تا آن زمان در مورد ماهیان وجود داشت (اولین کتاب جامع ماهی شناسی).

بعد ازآن جورج مارک گراوMarcgrave تحقیقاتی را انجام داد که که کتاب تاریخ طبیعی ماهیان برزیل او بعد از مرگ در سال 1648 چاپ شد.فرانسیس ویگلوییWilloughby کتاب تاریخ طبیعی(Historia piscium) را درسال1686انتشار داد که 420 گونه را طبقه بندی کرد و روش های مورد استفاده او اکنون هم استفاده می شود. و پیتر آرتدی (Artedi) پدر علم ماهی شناسی در قرن هفدهم روش طبقه بندی ماهیان را بنا نهاد و بعد از فوت او کارل فون لینه (Carolus linneaus) دست نوشته های او را ویرایش و در سال 1738 در 5 جلد چاپ کرد و سیستم نام گذاری دوتایی (جنس و گونه) را به کتاب آرتدی افزود. الکساندر مونرو در سال 1785 کتاب ساختار و فیزیولوژی ماهیان در مقایسه با انسان و سایر حیوانات را منتشر کرد.

آزمون خودسنجی با پاسخ :

1-دندان های حلقی در کدام گرو ه از ماهیان دیده می شود؟

1)سگ ماهیان   2)کپور ماهیان*     3)مارماهیان      4)هامور ماهیان

2- ماهیEsox lucius ………

1)یک باله پشتی در وسط ناحیه پشتی دارد            2)یک باله پشتی در عقب ناحیه پشتی دارد*

3)دو باله پشتی دارد                                         4)باله پشتی متصل به باله دمی دارد

3-اندام وبر در کدام ماهیان وجود دارد؟

1)اردک ماهیان      2)آزاد ماهیان       3)کپورماهیان*           4)کفال ماهیان

برای مشاوره اینجا بزنید