سرفصل های درس تکثیر و پرورش تکمیلی

نام بسته درسی : تکثیر و پرورش تکمیلی

——————————————————————————————————-

فهرست:

تکثیر و پرورش تکمیلی ماهی                                                                                                                             
کاربرد هورمون های طبیعی و سینتیک در القاء رسیدگی جنسی ماهیان مولد                                                                   
عوامل کنترل کننده تولید مثل                                                                                                                         
روشهای تشخیص رسیدگی جنسی در مولدین                                                                                                       
روش های مولدسازی و شناخت نرماتیوهای مرفولوژیک مربوطه                                                                                   
استخرهای پرورش متراکم کپورماهیان                                                                                                                
زيست سنجي ومراقبت بهداشتي                                                                                                                        
معیارهای انتخاب محل و احداث کارگاه در سیستم های نوین پرورشی                                                                          
انواع چشمه ها                                                                                                                                              
سیستم های مداربسته پرورش ماهیان                                                                                                                 
پرورش ماهیان در قفسه های شناور                                                                                                                   
روش های کنترل گیاهان آبزیان                                                                                                                         
كنترل رشد گياهان در استخرها                                                                                                                         
سیستم های هوادهی در پرورش ماهی                                                                                                                
نحوه محاسبه غذای روزانه ماهی قزل آلا                                                                                                               
تکثیر و پرورش تکمیلی آبزیان                                                                                                                          
ساختمان داخلی میگو                                                                                                                                     
آماده سازی استخر و مراحل آن                                                                                                                       
میزان نیاز غذایی بسته به گونه وسن میگو تغییر می کند                                                                                        
تکثیر و پرورش خرچنگ دراز آب شیرین                                                                                                            
كاربرد كيتين خرچنگ آب شيرين در صنايع                                                                                                       
تکثیر و پرورش قورباغه                                                                                                                                 
تکثیر و پرورش غذای زنده                                                                                                                              
تکثیر و پرورش فیتو پلانکتون ها                                                                                                                     
کشت و پرورش روتیفر                                                                                                                                  
آناتومی بدن کرم خاکی                                                                                                                                 
پرورش آرتمیا                                                                                                                                             
آزمون خودسنجی                                                                                                                                        
منابع این بسته درسی                                                                                                                                  

 بخش هایی از بسته درسی تکثیر و پرورش تکمیلی

 تکثیر و پرورش تکمیلی ماهی:

تاریخچه تکثیر و پرورش ماهیان در جهان و ایران:

پرورش ماهی به صورت مصنوعی در کشور چین آغاز شد و سابقه پرورش در این کشور به بیش از 3 هزار سال قبل در منطقه (ین دیناستی) مربوط می شود(1137 تا1400 سال قبل از میلاد) و حدود 460 سال قبل از میلاد در منطقه (وارینگ کینگ دام) پرورش ماهی تا حد خوبی توسعه یافته بود. فان لی اولین فردی بود که اصول پرورش ماهیان آب شیرین را تدوین کرد.فان لی در 475 سال قبل از میلاد مسیح در مورد تخم ریزی و تکثیر ماهی کپور مطالب ارزنده نوشته از آن به عنوان یک شغل پر منفعت یاد کرده است بیشتر مولفین سابقه پرورش ماهی را به 2000 سال قبل از میلاد مسیح نسبت می دهند. ارسطو از ماهی کپور یاد کرده و یونانی ها و رومی ها ماهی کپور را در استخرها پرورش می دادند.با وجود سابقه طولانی پرورش ماهی در استخر, سابقه تکثیر مصنوعی ماهیـان کوتاه است. اولین گام در لقاح مصنوعی به وسیله دانشمند آلمانی لدویک یا وبی (1711-1784)برداشته شد. او از ماهی ماده و نر قزل آلای آماده بصورت جداگانه تخم واسپرم به دست آورد وآن ها را با هم مخلوط کرد که این اولین لقاح مصنوعی تخم ماهی بود. در مورد ماهیـان پرورشی گرمابـی در سال 1930 مولـدین آماده از محل های تخم ریزی طبیعی صید ولقاح مصنوعی داده شدند. ولی القاء تخم ریزی به مولدین با روش تزریق , در سال 1934 به وسیله زیست شناسان برزیلی آغاز شد و بعد در آسیـا واروپـا وآمریکای شمالی توسعه یافت. در سال 1958 مولـدین کپور نقره ای وسرگنده پرورش یافته در استخرهای خاکی با تزریق عصاره غده هیپوفیز ماهی کپـور معمولی به صورت مصنوعی تکثیـر شدند ودر حال حاضر مولـدین ماهیـان مختلف با استفاده از هورمـون های مصنـوعی و غده هیپوفیز ماهیان در سطح وسیع مورد تکثیر مصنوعی قرار می گیرند.با توجه به قدمت پرورش ماهی در دنیا , این فعالیت در ایران با تکثیر تاس ماهیان در سال 1301 وپرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان از سال 1338 آغاز شده است.

رشد اقتصادی و صنعتی وهمچنین لزوم تغذیه جمعیت رو به افزایش وکیفیت برتر پروتئین آبزیان در مقایسه با سایر گوشت ها , موجب افزایش توجه به آبـزیان وصید در دریاها ومنابع آبی شد ودر نتیجه کاهش ذخایر آب ها را به دنبال داشت. بنابراین برای دستیابی به برابری تولید باتقاضا وبهره برداری مناسب از ذخایر چاره ای جز روی آوردن به پرورش آبـزیان در محیط های قابل کنترل وهمچنین تکثیر انواع ماهیان به منظور رهاسازی و بازسازی ذخایر نبود. بدین منظور سازمان شیلات ایران اقدام به احداث اولین ایستگاه بررسی تکثیر و پرورش کپور ماهیان پل آستانه در سال 1347-1348 کرد.

پس از آن نیز مجتمع تکثیر و پرورش تاس ماهیان سد سنگررشت در سال 1350 به بهره برداری رسید. با توجه به استعداد مناطق مختلف هزاران مزرعه پرورش ماهی در سطح کشور فعال است.تکثیر و پرورش ماهی ابتدا از قاره پهناور آسیا آغاز شده است. در این میان چینی ها از سابقه و قدمت بیشتری در زمینه پرورش ماهی برخوردارند. اولین نوشته ها در مورد تکثیر و پرورش ماهی توسط آقای فان لی انتشار یافت. آقای والات اظهار می دارد که چینی ها و حتی مصریان در 4000 سال قبل از میلاد در امر پرورش ماهی فعالیت داشته اند. تصاویر حک شده در مقبره فراعنه نحوه تکثیر و پرورش تیلاپیلا را شرح می دهند.در زمان امپراطوری روم ماهی ها را در استخرهایی به نام استو در کنار املاک اربابان نگهداری می کردند.

در قرون وسطی در اروپا تکثیرو پرورش ماهی با کپور معمولی آغاز شدو با قزل آلای قهوه ای ادامه یافت. چینی ها برای پرورش ماهی ابتدا تخم های لقاح یافته و یا لاروهای تازه از تخم خارج شده را از آبگیرها و سایر محل های تخمگذاری جمع آوری کرده و در محل هایی که نظارت و کنترل بیشتری داشتند پرورش می دادند. با افزایش صید ماهی در آبهای طبیعی و صید ماهیان مهاجر در دهان رودخانه ها و در محل های تخم ریزی نسل ماهی کم کم با خطر انقراض مواجه شد و صید بسیاری از گونه ها به سرعت رو به کاهش نهاد. اقدامات گوناگونی تحت نظارت انجمن حمایت از گونه های در حال انقراض (ESA) برای افزایش شانس بقاء این گونه ها صورت گرفت که عبارت بودند از: فصل صید محدود گردید و همچنین صید ماهیان نابالغ ممنوع اعلام شد. این موارد کافی نبود تا زمانی که دانشمندان موفق به تکثیر مصنوعی ماهیان شدند. در قرن چهاردهم میلادی یک راهب فرانسوی به نام پی ماند توانست تخم های ماهی قزل آلا را از محیط های طبیعی جمع آوری کرده و در جعبه ها تفریح نگهداری کند. اولین بار در آمریکا آقای بچمن از کالیفرنیای جنوبی در سال 1804 میلادی در رابطه با تفریخ تخم و پرورش ماهی آزاد مطالبی را ارائه کرد. آقای سث گرین در سال 1864 میلادی فعالیت های خود را در زمینه تکثیر و پرورش ماهی آزاد چشمه ای آغاز کرد. اولین قدم در راه تکثیر و پرورش ماهی در آبهای طبیعی به وسیله دانشمند آلمانی با نام استفان لودینگ یاکوبی برداشته شد این دانشمند آزمایشاتی را بر روی زیست و تولید مثل آزاد ماهیان و قزل آلا انجام داد و توانست با لقاح تخم و اسپرم آزاد ماهیان در فصل تخمریزی به لاروهای سالم و طبیعی دست یابد. یک ماهیگیر فرانسوی به نام ژوزف رمی در سال 1842موفق به تولید هزاران بچه ماهی در شرایط مصنوعی در استخر پرورشی شدند. اولین مرکز تکثیر قزل آلا با مدیریت کوسته در سال 1852 در اروپا به شهرت عظیمی دست یافت. در سال 1856 میلادی دانشمند روسی به نام ورسکای لقاح خشک اسپرم و تخمک قزل آلا را که امروزه به روسی معروف است را انجام داد . لقاح خشک باعث بالا بردن درصد لقاح می شود. روش های گوناگونی برای ذخیره ماهیان در آب های داخلی در آمریکا ابداع شد، یکی از این روشها به نام ذخیره سازی و صید (Put-and-take) نام دارد، در این روش ماهیانی که به سرعت توسط ماهیگیران قابل صید هستند، ذخیره سازی می شوند. این روش باعث ایجاد تناوب در ماهیگیری در فصول مختلف سال زمانیکه شرایط محیطی کاملا مساعد است می شود. روش دیگر ذخیره سازی، رشد و صید (Put-grow-and-take) نام دارد که در این روش ماهیان انگشت قد ذخیره می شوند و تا زمان رشد ماهی به اندازه قابل صید هیچگونه برداشتی صورت نمی گیرد. مهمترین مثال آن ذخیره سازی ماهی آزاد نقره ای و قزل آلای سر پولادی در دهه 1980 میلادی در دریاچه گریت است.هردو روش ذکرشده شرایط لازم برای ماهیگیری درآبهارا ایجاد می کند. آبهای جمع شده درپشت سدها،قسمت های مختلف رودخانه که به راحتی درآنها ماهیگیری صورت می گیرد، مکان های مناسبی برای روش های ذکر شده هستند.دانمارکی ها پیشتاز پرورش ماهی قزل آلا رنگین کمان برای تغذیه انسانی بوده اند. اولین مزرعه تکثیروپرورش قزل آلا درسال1338 شمسی به نام ماهی سرای کرج توسط دکترمعتمد احداث شد.پرورش درمحیط های محصور شده دریایی یک صنعت نسبتا جدید بود که در سواحل دریا متقاضیان زیادی داشته است پرورش در قفس های شناور در حال حاضر دربسیاری از نقاط دنیا در حال انجام است. این تکنولوژی درکشور نروژ به خوبی توسعه یافت . و ژاپنی ها مستقلا صنعت استفاده از محیط های محصور دریایی را در خلیج ها توسعه بخشیدند.

اهمیت اقتصادی پرورش و تولید ماهی: بسیاری از کشورهای جهان از آب های داخلی به نحو احسن بهره برداری می نمایند بطوریکه طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی جهان (F.A.O) در سال 1976 محصول ماهی و آبزیان که براثر پرورش در آب های داخلی کشورهای مختلف بدست می آید بالغ بر 6 میلیون تن می باشد که از این مقدار نزدیک 4 میلیون تن یعنی 66 درصد از کل فقط به تولید ماهی از اماکن پرورشی مربوط می شود  بقیه  شامل سخت پوستان و نرم تنان و جلبک ها یا علف دریائی می باشد. کشور چین با تولید 2/2 میلیون تن ماهی از آب های داخلی خود در دنیا در ردیف اول قرار گرفته است. کشور هند با داشتن حدود 3 میلیون هکتار استخرهای پرورش و اندونزی 184 هزار هکتار و فلیپین 176هزار هکتار مقادیر متنابهی ماهی از آب های داخلی خود تولید می نماید. تولید آبزیان، ناشی از صید در آب های داخلی در سال 1998، 1/8 میلیون تن بوده است که این میزان در سال 2003، به 9 میلیون تن رسیده است.تولید آبزیان، ناشی ازآبزی پروری در آب های داخلی در سال 1998، 5/18 میلیون تن بوده است که این میزان در سال 2003، به 2/25 میلیون تن رسیده است.تولید آبزیان، ناشی از صید در آب های دریایی در سال 1998، 6/79 میلیون تن بوده است که این میزان در سال 2003، به 3/81 میلیون تن رسیده است.تولید آبزیان، ناشی از صید در آب های دریایی (آزاد) در سال 1998، 12 میلیون تن بوده است که این میزان در سال 2003، به 7/16 میلیون تن رسیده است.سهم سرانه تولید ماهی از آبزی پروری در سال 1970 از 7/0 کیلوگرم به میزان 4/6 کیلوگرم در سال 2002 افزایش یافته است.کشور چین بزرگترین تولید کننده در سال 2002 است که در میان انواع گونه ها،گونه های خانواده کپور ماهیان بیشترین تولید را داشته است.از سال1372تا سال1382میزان آبزی پروری 2 برابر شده است.سه استان مازندران، گیلان و خوزستان به ترتیب ازنظر تولید ماهیان گرمابی مقام اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند.متوسط تولید ماهیان گرمابی در دنیا15تن درهکتار است. که در ایران به 4 هکتار هم نمی رسد.سه استان چهارمحال بختیاری،مازندران ولرستان از قطب های اصلی پرورش ماهیان سردابی می باشد.حداکثر تولید ماهیان سردابی در دنیا 100-70 کیلوگرم درمتر مربع می باشد. در ایران کمتر از 30 کیلو گرم می باشد.

کاربرد هورمون های طبیعی و سینتیک در القاء رسیدگی جنسی ماهیان مولد:

بیولوژی تولید مثل در ماهیان:

علیرغم تعداد گونه ای بالا در ماهیان، افزودن گونه های جدید به خیلی گونه های پرورشی موجود با کندی صورت می گیرد. این امر عمدتا ناشی از مشکلات مرتبط با عدم شناخت از تولید مثل آنها می باشد. شناخت از بیولوژی تولید مثل یک پیش شرط مهم برای تکثیر و پرورش ماهی در اسارت محسوب می شود. این شناخت در واقع اساس زمینه های عامی متعددی همچون اصلاح نژاد، انتخاب مولدین مناسب، دستکاری های ژنتیکی، انتخاب سلول های جنسی مناسب و غیره در فعالیت های نوین تکثیر و پرورش ماهی می باشد و ملزوم اساسی تکثیر موفقیت آمیز ماهی دسترسی به مواد تناسلی مناسب(تخم و اسپرم) می باشد. راه های مختلفی در تحقق این امر تجربه شده است که از جمله می توان دوشیدن (stripping) مولدین وحشی، جمع آوری تخم از محیط طبیعی، نگه داری و سازگار کردن مولدین وحشی به شرایط اسارت جهت تخمریزی، و بالاخره پرورش مولدین از مرحله اولیه تخم گشایی تا بلوغ جنسی اشاره کرد. به هر صورت به منظور دسترسی به مواد تناسلی مناسب باید به مولدینی دسترسی داشت که مراحل اولیه و نهایی رشد و تکامل تناسلی را طی کرده باشند. کلیه مراحل رشد و تکامل مواد تناسلی ودیگر روندهای مرتبط با تولید مثل(تکثیر)در آبزی پروری مستلزم داشتن شناخت پایه از روند تولید مثل و عوامل خارجی تاثیر گذار بر این روندها می باشد.

• تکامل سلول های جنسی (Gametes)

بافت زایشی (germinal tissue) در اندام های جنسی(gonads)تولید کننده سلول های اولیه جنسی نر (spermatogonia) دربیضه (testis)وماده(oogonia)درتخمدان (ovary)می باشد. بسیاری از گونه های ماهیان استخوانی درمراحل نهایی رشد خود تغییرجنسیت می دهند،بدین ترتیب که دریک مرحله به نر و در مرحله دیگرماده و یا بر عکس تبدیل می شوند. گونه هایی که در مرحله نخست بلوغ جنسی به صورت نر و سپس به ماده تبدیل می شوند با واژه Protandrous و گونه هایی که اول به ماده و سپس به نر تبدیل می شوند با واژه Protogynous شناسایی می شوند. این شکل از تغییر جنسیت در ماهیان دریایی به ویژه در زیر راسته Percoidei (از راسته Perciformes)مشتمل بر حدود 4000 گونه از قبیل هامور ماهیان، شانک ماهیان و باس ها یک امر معمولی می باشد. این پدیده می تواند موجب بروز مشکلاتی در مدیریت نگه داری مولدین شود. برای مثال پاره ای از شرایط محیطی می توانند درتسریع تغییرجنسیت موثر باشند یا اینکه مدت ماندگاری جنسیت را افزایش دهند. برای مثال در کشور استرالیا که پرورش باس دریایی(Lates calcarifer) صورت می گیرد، نر این گونه قبل از بلوغ کامل به ماده تبدیل می شود، و در نتیجه پرورش دهندگان غالبا با کمبود مولد نر مناسب مواجه هستند.

• تکامل سلول های جنسی درمولدین ماده: سلول های اولیه جنسی ماده(oogonia)درچند مرحله به تخمک های نارس(oocytes) تبدیل می شوند. تخمدان ماهیان نرسیده یا نیمه بالغ معمولا فقط دارای تخم های نارس می باشند.شروع بلوغ باسنتزویتلوژنین(vitellogenin)که شامل موادتشکیل دهنده زرده تخمک(yolk)می باشد، درروندی باواژهvitellogenesisصورت می گیرد. ویتلوژنزیزیک روند زنجیره وار مشتمل براین مراحل است.

• القاء سنتز ویتلوژنین در کبد و رهاسازی آن به دستگاه گردش خون
• انتقال ویتلوژنین در جریان خوب به بافت هدف
• گرفتن ویتلوژنین توسط تخمک های در حال رشد
• تبدیل ویتلوژنین به ذخیره گاه های غذایی

بخش اعظم افزایش اندازه تخمدان و فولیکول های آن که در طی بلوغ رخ می دهد در مرحله ویتلوژنیک (vitellogenic phase)اتفاق می افتد.باکامل شدن این مرحله(ویتلوژنزیز)،تخمک های نارس به مرحله نهایی بلوغ خود پا می گذارندکه ویژگی آن مهاجرت هسته یا(Germinal vesicle)GVبه طرف قطب جانوری (animal pole)تخمک، همجوار روزنه کوچک میکروپیل (micropyle) جایی که اسپرم در طی لقاح وارد می شود، می باشد. در گونه های دریایی که تخم ها پلاژیک هستند، تخمک ها با جذب آب و دریافت یک یا دو قسمت (droplet) چربی حجیم تر می شوند. گونه های اندکی از ماهیان آب شیرین دارای تخم پلاژیکی می باشند. با نهایی شدن رسیدگی تخمک ها، فولیکول های تخمدان در روندی با واژه اوولاسیون (Ovulation) پاره شده و تخم ها در کانال تخمدان (Oviduct) یا حفره بدن برای خروج از بدن ماهی رهاسازی می شوند.

در روند رشد پایه که درتخمدان تشریح شد،سه حالت ازتکامل سلولهای نارس(Oocyte)قابل تفکیک می باشند.

• تکامل همزمان(Synchronous development):دراین حالت فقط یک گروه ازتخمک های در حال رسیدگی درتخمدان یافت می شوند. این ویژگی گونه هایی ازجمله آزاد ماهیان اقیانوس آرام (Pacific salmons) و مارماهی آب شیرین (Freshwater eels) است که فقط با یک بار تخمریزی در طول عمر خود هلاک می شوند. این شکل از تخمریزی با واژه Semelparous شناخته می شوند.
• تکامل دو گروه همزمان (group synchronous development): گونه هایی از جمله آزاد ماهی اقیانوس اطلس (Atlantic salmon) و قزل آلا (Trout) که بیش از یک بار در طول عمر خود تخمریزی می کنند که معمولا یک بار در هر فصل تخمریزی می باشد. این شکل از تخمریزی با واژه Iteroparous شناخته می شود.درچنین ماهیان تخمدان محتوی دو گروه از تخمک ها در مرحله Previtellogenesis برای رها سازی درفصل بعدی تخمریزی می باشد.این حالت ازتکامل تخمدان در ماهیان مناطق معتدله، عرض های جغرافیایی بالا (همچون پاره ای از آزاد ماهیان آب های سرد) و مناطق عمیق دریایی یافت می شوند.
• تکامل چند گروه همزمان (Multiple group synchronous development): در گونه هایی که بیش از یک گروه تخمک در حال رسیدن در تخمدان مشاهده می شود. این ویژگی گونه هایی است که تخمریزی در یک فصل چندین بارصورت می گیرد.این حالت ازتکامل تخمدان وتخمریزی رایج ترین شکل در بین ماهیان استخوانی بوده و در بین ماهیان مناطق گرمسیری،معتدله گرم وماهیان آب شیرین غالبیت دارد.روند تکامل تخمدان درماهیانی که در تخمدان آنها به سختی می توان گروه های تخمک را ازهم تفکیک کرد باواژهAsynchronous(غیرهمزمان)شناخته می شوند.این شکل از تکامل در واقع نوع حادی ازحالت سوم تکامل تخمدان می باشد.برای مثال درپاره ای ازشانک ماهیان ازجمله Pagrus auratus، تخمریزی همه روزه در طول چندین ماه از فصل تخمریزی صورت می گیرد.
  • تکامل سلول های جنسی در مولدین نر: سلول های اولیه جنسی نر (Spermatogonia) با تکثیر میتوزی به سلول های اسپرماتوسیت (Spermatocytes)اولیه تبدیل وسپس باتکثیرمیوزی به سلول های اسپرماتوسیت ثانویه تبدیل وبا تکثیرمجدد میتوزی به اسپرماتید(Spermatid)و نهایتا به اسپرماتوزوا (Spermatozoa) تبدیل می شوند. به روند تبدیل اسپرماتوگونیا به اسپرماتید و سپس اسپرماتوزوابه ترتیب اسپرماتوژنزیز(Spermatogenesis) و اسپرمیوژنزیز (Spermiogenesis) اطلاق می شود.تکامل سلولهای جنسی درمولدین نروماده یک گونه به طورهمزمان صورت می گیرد.
• رشد سلول و غد جنسی:

2-1 رشد سلول های جنسی: هرچندکه تفاوت هایی درمراحل رشد سلول های جنسی ماده (Oogenesis) در گونه های مختلف ماهی وجود دارد، ولی سه روندکلی در رشدآنها دیده می شودکه عبارتنداز:تکثیر،رشد و رسیدگی.

• تکثیر (Proliferation): سلول های اولیه جنسی(Oogonia)که از سلول های بافت زایشی (Germ cells) منفک شده اند با تقسیمات متعدد میتوزی بر تعدادشان افزوده می شود. به این مرحله فاز I اطلاق می شود.
• رشد (Growth): تقسیم سلول های اولیه جنسی متوقف و سپس وارد مرحله رشد می شوند.سلول جنسی دراین مرحله تخمک نارس اولیه(Primary oocyte)خوانده می شود.مرحله رشد نیز به دو مرحله قابل تفکیک است:

رشد نخستین:در این زیر مرحله تقسیم میتوزی سلول متوقف و رشد هسته و سیتوپلاسم آغاز می شود. اندازه سلول ها در این مرحله بسیار بزرگتر از فاز I است. در پایان این زیر مرحله، لایه نازکی از سلول های فولیکولی تخمک نارس اولیه را محاصره می کنند. به این مرحله فاز II اطلاق می شود.

رشد سریع: ویژگی این زیر مرحله تشکیل و انباشت زرده است. در این زیر مرحله نیز دو مقطع نخستین و بعدی قابل تفکیک می باشند. در مقطع نخستین از رشد سریع، تشکیل زرده و انباشت ذرات زرده در سیتوپلاسم آغاز می شود. واکوئل در حاشیه سلول ها آشکار می شوند، غشاء فولیکولی از یک لایه سلولی در فاز II به دو لایه سلولی تغییر شکل می دهد. به این مرحله فاز III اطلاق می شود.

در مقطع بعدی از رشد سریع، تخمک های نارس اولیه به زرده پرشده و در حداکثر اندازه خود ظاهر می شوند افزایش اندازه تخمک های نارس در این مرحله عمدتا ناشی از افزایش حجم و تعداد ذرات زرده می باشد. یکی دیگر از خصوصیات این مرحله این است که هسته از قسمت مرکزی کمی به طرف قطب جانوری سلول منتقل می شود. این مرحله فاز IV تلقی می شود.

• رسیدگی (Maturation):تخمک های نارس اولیه در صورت فراهم بودن شرایط اکولوژی مساعد یا در صورت القاء مصنوع با هرمون به سادگی رسیده خواهند شد. درصورت رسیدگی تخمک، ذرات زرده به هم چسبیده و به رنگ نیمه شفاف درمی آیند. درمرحله نهایی، تخم ها از فولیکول ها رها شده وبه طرف حفره تخمدان سرازیر می شوند. این مرحله فازV تلقی می شود.درصورتیکه رشد تخمک ها ازمرحله III به IV دراثرعوامل مختلف از جمله کمبود مواد غذایی متوقف شود یا تخم ها در مرحله IV در اثر فراهم نبودن شرایط مساعد اکولوژیکی یا القاء مصنوعی به رسیدگی نرسند، دچار مرگ فیزیولوژیکی و سیر قهقرایی می شوند. در این صورت هسته تخمک ها از بین رفته و یا کاملا پراکنده می شوند و تخمک ها به تدریج چروکیده و نهایتا از بین خواهد رفت. در صورت چنین رخدادی، این مرحله فاز VI تلقی می شود.

2-2 رشد غدد جنسی (Gonads):

2-2-1 تخمدان (Ovary): شش مرحله در رشد تخمدان به شرح زیر قابل تفکیک است:

مرحلهI: دراین مرحله تخمدان ها به صورت دوخط باریک وشفاف نزدیک قسمت پایینی کیسه هوا قرار دارند. تفکیک تخمدان از بیضه در این مرحله با چشم غیرمسلح غیرممکن است.رگ های خونی و بافت پیوندی چندان رشد نکرده اند.تخمدان درسیطره سلولهای اولیه جنسی(Oogonia)است، ولی تعدادی از تخمک های نارس اولیه نیز ممکن است مشاهده شود. این مرحله فقط درماهیان نابالغ مشاهده می شود.

برای مشاوره اینجا بزنید