کد خبر: 4141

تاریخ بروزرسانی : 1397/08/20

سرفصل های درس فناوری پیشرفته صید

منابع آزمون دکتری

نام بسته درسی : فناوری پیشرفته صید

———————————————————————

فهرست:

مقدمه

تاریخچه صیدو صیادی ایران

جایگاه تولید آبزیان در ایران و جهان

صید

صیاد

روش صیادی

تجهیزات صیادی

عملیات صیادی

ترکیب صید

سهمیه سید

صید در واحد تلاش

صید سنتی

صید صنعتی

صید نیمه صنعتی

صید فعال

صید غیر فعال

صید خرد

صید کلان

صید انتخابی

صید تجاری

صید ورزشی

موقعیت جرافیایی آبهای ایران

گروه بندی ماهیان

عوامل موثر در انتخاب ابزار صیادی

مصالح ساختمانی ادوات صید

الیاف نخ ها و طناب ها

نخ های صیادی

تعیین نمره نخ

بافت های تور

شکل چشمه تور

اندازه گیری چشمه های تور

شناورها

وزنه(بویه ها)

طناب ها و ریسمان ها

صیادی بی رویه

ماهی گیری پایدار

صید بی رویه

حفاظت و روش های مدیریتی ناکافی

فقدان زیستگاه

کمک های مالی دولت

چگونگی مدیریت بهتر صید

صید گوشگیر

ادوات صید محاصره ای

تور گردان ساحلی معمولی(پره)

تورهای محاصره ای

صید پرساین

تور سکار

تورهای کششی ساحلی

تورهای احاطه ای یا گردان

تور کیسه بگ نت

ترال

وسایل صید چمچها یا بالارونده

روش های صید با قلاب

وسایل صید نیزه ای

وسایل صید صدف ها و خرچنگها

وسایل صید انبری

تعریف قفس ها یا تله های ماهیگیری

تورهای کیسه ای

ست نت ها

شن کن های معمولی

گرگور

کلهام یا شیل

صید به روش غواصی

صیدبا روش های گیج کننده

صیدماهیان در داخل استخرهاو پشت سدها

کشتی های صیادی قدیمی

کشتی های صیادی امروزه

کشتی های ترالر

کشتی های تورگردان(پرساینرها)

شناورهای صید با قلاب

کشتی های چند منظوره

کشتی های لایروب

کشتی های مجهز به بالابر

کشتی های تله گذار

شناورهای رشته قلاب ها

کشتی های بدون کاربردماهیگیری

کشتی های تحقیقات صیادی

کشتی های آموزشی ماهیگیری

تجهیزات کمک صیادی روی عرشه کشتی

دستگاه عمق یاب

دستگاه ماهی یاب

سونار

اکوساندر

انواع تراسدیوسر

فلوم مولد موج

دستگاه دینامومتر

کارخانه های توربافی و طناب و بویه سازی

توربافی

نخ تور

کارخانه های توربافی

دستگاه تعیین کننده مقاومت کششی نخ

مطالعه ای بر ادوات صید مورد استفاده در آب های بوشهر و اثرات ان بر محیط زیست

مروری بر اهمیت و ساختار تورهای پرتابی در صیادی

بررسی ولتاژهای مختلف صید الکتریکی بر مدت زمان بیهوشی ماهی کپور

آزمون خودسنجی

منابع و ماخذ

بخش هایی از بسته درسی فناوری پیشرفته صید

مقدمه

انسان کنونی از دیرباز جهت تامین غذا به صید آبزیان به خصوص ماهی توجه داشته است. آثار به دست آمده از اعصار دیرین نشان می دهد که انسان های نخصتین اولین بار از دست های خود برای صید ماهی استفاده کرده و پس از آن با تراشیدن استخوان حیوانات شکاری موفق به ساختن اولین قلاب های صید ماهی گردیده است. به تدریج طی قرون متمادی با رشد جمعیت و افزایش تقاضای ادوات صیادی توسعه ی بیشتر یافت. کشتی های صیادی و مکانیزم های ادوات صید به عنوان ابزار کار در صید صنعتی بوده که آن ها را به عنوان ابزار فنی صید ماهی در سیستم ماهی گیری با یکدیگر متحد و هماهنگ می کنند. در مناطق دریایی آزاد، کشتی های صنعتی مجهز آمریکایی، ژاپنی و یا روسی لنگر انداخته و گونه های با ارزش آب های نزدیک سواحل ما را مورد صید قرار می دهند. صیادان محلی به دلیل عدم تجهیز کامل وسایل صید از راندمان کمتری نسبت به  آن ها برخوردارند. رعایت ملاحظات زیست و اکولوژی دریا بر حساسیت حرفه صیادی می افزاید و همچنین با توجه به وابستگی ناچیز تکنولوژی صید به خارج باید آگاهی صیادان از اهمیت بالایی برخوردار باشد. پس به جاست در چارچوب ضوابط و مقررات، در افزایش بهره وری با استفاده از فن آوری پیشرفته تر تلاش گردد. و با توجه به این مطالب رشته دانشگاهی برای این منظور تعبیه شد که ما اکنون به بررسی دروسی که که مربوط به این رشته است می پردازیم.

باید ذکر شود که در این جزوه دو درس (اصول و روش های صید آبزیان،روش های صید تکمیلی آبزیان) در این جزوه تعبیه شده و به دلیل یکی بودن اکثر سرفصل های این دو درس با هم تمام این سرفصل ها با هم بیان شده است.

تاریخچه صید و صیادی در شيلات ايران

كلمه شيلات از روش صيد قديمي كه در شمال ايران آبزیان محلي شيل گفته مي شود گرفته شده است و از آن به صورت مترادف با شركتي كه در فعاليتهاي صيد و صيادي و پرورش آبزيان فعاليت مي كند استفاده مي گردد.

الف- شيلات شمال

صید و بهره برداری از ماهیان دریای خزر از زمانهای بسیار دور توسط حاشیه نشینان این دریا و عمدتاً توسط روسها انجام گرفته است. پس از تسلط اعراب بر ایران تا قرن چهارم هجری از وضعیت صید و صیادی در حوزه ایرانی دریای خزر اطلاعات موثقی دردست نیست و اولین اطلاع را ابولقاسم بن حوقل از مردم بغداد در سال 340 هجری قمری در کتاب صورت الارض ابن حوقل داده است. وی در این کتاب با ترسیم نقشه دریای خزر و ترسیم حدود گیلان (دیلم) و طبرستان می نویسد که مردم این دیار پیوسته با تکلمی تند بوده و غذای ایشان عمدتاً برنج ، ماهی و سیر است.

با ظهور حکومت آل بویه ماهیگیر از گیلان و گسترش قلمرو آنان تا عراق عجم (اراک) از سال 324 تا 447 هجری قمری صید و صیادی درحوزه ایرانی دریای خزر رونق خوبی داشته است.در زمان حکومت صفویان در ایران از روسیه به ایران از طریق رودخانه ولگا ، بحر خزر و مرداب انزلی انواع خز و چرم خام، چیت، پارچه کتانی، آهن، مس، مصنوعات فلزی و شیشه ای، کاغذ تحریر و اسحله وارد شده و از ایران ماهی خاویاری، سوف و ماهی سفید به روسیه ارسال   می گردید.پس از شکست فتحعلی خان قاجار در سال 1241 از سپاه روس تزاری و بستن عهدنامه ننگین ترکمنچای و جداشدن شهرهای نخجوان، شیروان و باکو از ایران، امتیاز صید در دریای خزر نیز به دولت تزاری واگذار گردید. برابر یادداشتهای خوچکوکنسول دولت تزاری در سال 1219 هجری خورشیدی صیادان روس در گیلان 101112 عدد ماهی خاویاری و 271800 کیلوگرم خاویار صید نموده و از بابت آن 3972 تومان به حاکم وقت پرداخت نمودند.

در زمان محمد شاه قاجار و بر اساس نیاز مالی، دولت میرزاآقاسی در اثر فشار دولت روسیه تزاری امتیاز صید و بهره برداری از دریای خزر را به حاج ابراهیم دریابیگی که تبعه روسیه بود با حق امتیاز صید ماهیان خاویاری و استخوانی به ازای سالیانه 14000 تومان، واگذار کرد. از مبلغ 14000 تومان حق اجاره سالیانه فقط 4000 تومان مربوط به رودخانه سفیدرود بود که این مقدار نشان دهنده میزان صید انبوه انواع ماهیان سفید، سوف، سس و خاویاری در این رودخانه بوده است.میرزا تقی خان امیرکبیر در زمان صدارت خود در سال 1265 هجری قمری به بهانه عدم پرداخت اجاره بها قرارداد فوق را لغو نموده و امتیاز بهره برداری را به یک ایرانی به نام ولی بیگ با اجاره بها سالیانه 25 هزار تومان واگذار نمود.

در سال 1293 هجری قمری حاج میرزا حسن خان سپه سالار امتیاز کلیه امور شیلاتی وصید در دریا و رودخانه ها و تالاب انزلی را از شاه اجاره نموده و آنرا چهارماه بعد به یک بازرگان تبعه روسیه بنام استفان مارتینویچ لیانازوف با اجاره سالیانه 50 هزار تومان واگذار نمود. در سال 1302 قرارداد حق بهره برداری از ماهیان دریای خزر توسط لیانازوف بمدت 25 سال دیگر تمدید شد.پس از مرگ استفان لیانازوف در سال1314 هجری قمری پسرش گئورگی جانشین وی شد و قرارداد بمدت 25 سال دیگر تمدید شد. قرارداد لیانازوف پسر تا سال 1917 میلادی پابرجا بود و در این مدت لیانازوف اقدام به ساخت تاسیسات وسیعی شامل کشتی های سردخانه دار، کارگاه های شور کردن و دودی کردن ماهی، سردخانه، کارگاههای تور بافی، تاسیسات اداری و تولید برق در شهرهای بندر آستارا، بندرانزلی، بندر کیاشهر و بندر ترکمن نموده و در تاسیسات شیلات جمعاً 4200 نفر را بکار مشغول کرد که حدوداً 3000 نفر آنها از اتباع روسیه تزاری بودند. لیانازوف در این مدت با غارت ذخایر ماهی در دریا، رودخانه ها و تالاب انزلی سود سرشاری را برد.

در سال 1327 هجری قمری سردار منصور صید ماهیان استخوانی در رودخانه ها و دریا را به مبلغ 22 هزار تومان از لیانازوف اجاره کرد و به مبلغ 80 هزار تومان به صیادان اجاره داد بشرط اینکه کلیه ماهی های سوف صید شده بصورت مجانی در اختیار لیانازوف قرار گیرد.پس از انقلاب بلشویکی و بدنبال تاسیس حکومت شوروی در روسیه، قرارداد لیانازوف لغو و شرکت مختلط صید ماهی ایران و شوروی تاسیس شد و بمدت 25 سال برای شرکت فوق امتیاز بهره برداری صادر گردید. از جمله وقایع این دوران تصرف شهر بندرانزلی و توقیف اموال شیلات توسط حکومت جنگل بود.

در 12 بهمن 1331 هجری شمسی دوران بهره برداری شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی خاتمه یافته و شیلات توسط مرحوم دکتر مصدق ملی اعلام گردید ودر سال 1332 لایحه قانونی اساسنامه شرکت سهامی شیلات ایران تهیه و به تصویب رسید.پس از ملی شدن شرکت سهامی شیلات ایران، این شرکت به وزارت دارایی ملحق گردید و در سال 1346 با تشکیل وزارت منابع طبیعی به آن وزارتخانه واگذار شد. در سال 1352 با انحلال وزارت منابع طبیعی شیلات ایران به وزرات کشاورزی و در سال 1366 به فرمان رهبر کبیر انقلاب از وزرات کشاورزی منتزع و به وزارت جهاد سازندگی واگذار گردید. در سال 1379 با ادغام وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی شرکت سهامی شیلات به وزارت جهاد کشاورزی منتقل و در سال1384 از حالت شرکت سهامی شیلات خارج و به سازمان شیلات ایران تبدیل گردید.

در مدت استفاده از امتیاز صید و بهره برداری از ماهیان دریای خزر و رودخانه ها توسط لیانازوف صید ماهیان خاویاری عمدتاً در دریا و توسط تورهای گوشگیر پنبه ای و صید ماهیان استخوانی در رودخانه ها توسط شیل یاکلهام انجام می گرفت. در زمان تشکیل شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی صید ماهیان استخوانی و خصوصاً ماهی سفید توسط تورهای پره تراکتوری در 40 شرکت تعاونی در سواحل استان های گیلان و مازندران انجام می شد. از سال 1358 علاوه بر تورهای پره از تورهای گوشگیر کاپرونی و نایلونی نیز برای صید ماهی سفید استفاده شده و از سال 1376 بدلیل صدمات وارده از سوی تورهای گوشگیر به ذخایر با ارزش ماهیان خاویاری از طریق صید انبوه بچه ماهیان و ماهیان خاویاری نارس و  غیر استاندارد این روش در دریای خزر ممنوع و در حال حاضر صید ماهیان استخوانی و ماهی سفید در دریای خزر بصورت رسمی و قانونی توسط 150 شرکت تعاونی پره ساحلی انجام  می گیرد.

 شیلات علم بهره برداری پایدار و اقتصادی از منابع آبی است که در جهان در دو حوزه آبزی‌پروری(Aquaculture )  و ماهیگیری (Fishing ) فعال است. البته بدلیل کاهش ذخایر طبیعی و صید روند رشد صیادی در جهان بسیار اندک است و امروزه با توجه به پتانسیل ها و توسعه علم، آبزی پروری آینده درخشانی را در تامین غذای جهانیان و  برقراری امنیت غذایی نوید می دهد. واژه شیلات معادل کلمه Fisheries  است که در ایران از واژه شیل که نوعی سد چوبی است که در قدیم در عرض رودخانه های شمال برای صید ماهی از آن استفاده می شد گرفته شده است. روش صید با شیل یا کلهام روشی است که بدلیل صدمه زدن به ذخایر و مولدین ماهیان مهاجر بالاخص در حوزه جنوبی دریای خزر منسوخ شده و بدلیل مخرب بودن از ترویج ان جلوگیری به عمل می آید. با توجه به تاریخچه تشکیل شیلات ایران در شمال کشور واژه شیلات از این کلمه گرفته شده است.

ماهیگیری و صیادی از ابتدای تاریخ ۳۰۰ ساله انزلی مهمترین شغل مردم گیلان و علی الخصوص انزلی بوده است. صیادان گیلان بیشتر تور های خود را در مصب رودخانه ها و مخصوصا سفید رود پهن می کردند و به طوری که نقل می شود روزانه  ۴۰۰۰۰ ماهی درشت از سفید رود و حدود ۳۰۰۰۰ ماهی از مرداب انزلی صید می شده است.طبق گفته ها ۸۳ پره در دور تا دور مرداب انزلی مشغول فعالیت بوده اند  و تا قبل از دهه ۲۰ شمسی هر دو هفته ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار قطعه ماهی کپور تحویل شیلات  انزلی می شده است.از ابتدا جنوب دریای خزر و به ویژه مرداب انزلی یکی از پر اهمیت ترین نقاط تخم ریزی ، رشد و نمو ماهیان استخوانی دریای خزر بوده است. صید انواع ماهی های فلس دار مهاجر در مرداب انزلی انحام می شد و طبق آمار موجود تا قبل از سال ۱۳۱۳ شمسی سالانه حدود ۶۰۰۰۰ تن ماهی در مرداب انزلی صید می شده که بیش از نیمی از آن را سوف ، حدود ۳۰درصد را ماهی سفید و مابقی را کپور و سایر ماهیان تشکیل می دادند.اما با رشد شهر نشینی در انزلی و اتصال فاضلاب های شهری به مرداب و آلودگی آن کم کم از جمعیت ماهیان موجود در مرداب کاسته می شود به طوریکه در سال ۱۳۳۴ صید ماهی سوف در مرداب به ۳۰۰۰ تن در سال کاهش می یابد! و تا سال ۱۳۴۰ این مقدار به ۱۰۰ کیلو می رسد. به این ترتیب با کم شدن جمعیت ماهیان در مرداب انزلی پره داری در این منطقه ممنوع شده و شیلات، مجوز پره داری در دریای خزر را صادر می کند.

اما یکی از مهمترین وقایع تاریخ صیادی در انزلی شورش صیادان در ۳۰ آبان ۱۲۸۵  است که در اعتراض به امتیازنامهٔ لیانازوف در تلگرافخانه تحصن کردند. طبق این امتیازنامه آنچه به عنوان ماهی حلال صید می شد به مصرف داخلی اختصاص داشت و  نوعی ماهی به اسم «سوف» که توسط صیادان صید می شد بومیان آن را حرام میدانستند در ازای قیمت نازل هفت تومان در برابر هزار قطعه ماهی به شرکت لیانازوف تحویل دهند.در طی تلگرافی که به سید محمد طباطبایی میشود درخواست لغو این امتیاز از زبان مردم انزلی ابلاغ می شود. متن تلگراف به این شرح بوده است: ” اعیان انزلی به ما سخت گرفته‌اند که ماهی سوف را به لیانازوف بدهیم، اما تاکنون این کار را انجام نداده‌ایم”.

 آنها همچنین مدعی بودند که ماهیان صید شده می بایست توسط خودشان به فروش برسد و منتظر اقدام مجلس هستند. نمایندگان مجلس از دولت خواستند به شکایت صیادان انزلی رسیدگی کنند. پس از مدتی دولت پاسخ داد که: ” قرارنامه لیانازوف از قرار هزاری پنج تومان بسته شده دو سال قبل به اقدامات اولیاء دولت علیه محض مراعات صیادان انزلی هزاری دو تومان علاوه بر پنج تومان شده فعلاً مخالفت با قرارنامه غیرممکن است.“تعدادی از نمایندگان مجلس به پاسخ دولت اعتراض می کنند و دولت مدعی می شود که اگر قرارداد را لغو کند ناگزیر است پنجاه هزار تومان غرامت بدهد.

 

 

مشاوره برای آزمون دکتری

برای مشاوره اینجا بزنید

خدمات کنکور دکتری 
معرفی موسسات آموزشی آزمون دکتری
0 0 رای ها
امتیاز بدهید
guest
2 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
محمد
میهمان
محمد
25 فروردین ، 1399

سلام ببخشید میشه جزو این درس فناوری پیشرفته صید رو برام بفرستید

2
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا با ما در میان بگذارید.x