باگ های قوانین جذب اعضای هیئت علمی
در این مقاله به باگ های قوانین جذب اعضای هیئت علمی خواهیم پرداخت ؛ به گزارش پایگاه خبری آزمون دکتری [2] ، دانشجویان عادت دارند که استادان خود در دانشگاه را آقا و خانم دکتر صدا کنند؛ اما گرفتن مدرک دکتری یک طرف و رسیدن به مرتبه استادیاری، دانشیاری و استادی از طرف دیگر. یک فارغ‌التحصیل دکتری برای رسیدن به عضویت هیئت علمی و دستیابی به ارتقای مراتب آن، مسیر درازی پیش‌رو دارد.
منع دانشگاه‌های وزارت علوم از جذب عضو هیئت علمی با مرتبه مربی
بر اساس قانون، مراتب اعضای هیئت علمی شامل مربی، استادیار، دانشیار و استاد است. البته دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم از سال ۱۳۷۸ از استخدام عضو هیئت علمی در مرتبه مربی منع شدند. اعضای هیئت علمی از لحاظ وضعیت استخدامی «تمام وقت» و به ۲ صورت رسمی و پیمانی طبقه‌بندی می‌شوند. هر عضو هیئت علمی باید حداقل هفته‌ای ۴۰ ساعت در خدمت دانشگاه باشد، به استثنای بانوان متاهل که بر اساس ضوابط تعیین شده می‌توانند به صورت نیمه وقت استخدام شوند.
دانشگاه‌ها می‌توانند اعضای هیئت علمی مورد نیاز خود را به صورت قراردادی و به مدت یکسال استخدام کنند. در این مدت، کمیته مرکزی گزینش استاد موظف است در طول این مدت پرونده این افراد را مورد رسیدگی قرار دهد و صلاحیت آن‌ها را برای استخدام رسمی به دانشگاه‌ها اعلام کند.
شرایط عمومی استخدام هیئت علمی دانشگاه شامل شرایط عام استخدام دولتی، داشتن صلاحیت اخلاقی و داشتن شرایط اختصاصی مانند آشنایی کافی به یک زبان خارجی و داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد در رشته تخصصی مربوط برای استخدام در مرتبه مربی است. منظور از شرایط عام استخدام دولتی مواردی مانند تابعیت ایران و انجام خدمت وظیفه عمومی یا داشتن معافیت قانونی برای آقایان است. صلاحیت اخلاقی هم شامل التزام عملی به احکام اسلام، عدم اشتهاد به فسق و فجور و رفتار خلاف شئون شغلی و وفاداری به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی است.
بر اساس این گزارش، دانشگاه‌های ایران با وجود سیستم متمرکز جذب، لزوما بهترین و شایسته‌ترین افراد را برای عضویت در دانشگاه انتخاب نمی‌کنند. چرا که سیستم موجود گزینش اعضای هیئت علمی، ۲ اصل رقابت و صداقت را در انتخاب بهترین فرد رعایت نمی‌کند.
بدون شک بخشی از مشکلات در فرایند جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به کاستی‌هایی در قوانین جذب مربوط می‌شود. در ادامه به بیان قوانین جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران و بررسی کاستی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
شیوه بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی چگونه است؟
بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی از سوی شورای عالی برنامه‌ریزی و هیئت‌های ممیزه دانشگاه‌ها انجام می‌شود. وظیفه شورای عالی برنامه‌ریزی بررسی پرونده تحصیلی متقاضیان هیئت علمی شامل ریزنمرات دوره‌های مختلف تحصیلی، پایان‌نامه و مقالات علمی است. به علاوه، کمیته تخصصی شورای عالی برنامه‌ریزی از متقاضی در زمینه تحصیلی مصاحبه کتبی یا شفاهی انجام می‌دهد.
در مرحله سوم، نتیجه بررسی پرونده علمی متقاضی و مصاحبه [4] یا امتحان کتبی همراه با نظر کمیته تخصصی به گروه برنامه‌ریزی و سپس به شورای عالی برنامه‌ریزی جهت اعلام رای نهایی، مبنی بر تایید یا عدم تایید صلاحیت متقاضی ارسال می‌شود. هیئت‌های ممیزه دانشگاه هم وظیفه بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی را بر اساس استانداردهای دانشگاه دارند.
کاستی‌های قانونی جذب اعضای هیئت علمی در ایران
مرکز پژوهش‌های مجلس اخیرا با انتشار گزارشی به بررسی کاستی‌های قانونی جذب اعضای هیئت علمی پرداخته است. در این گزارش آمده است که بررسی اولیه صلاحیت علمی متقاضیان در گروه‌های آموزشی دانشکده‌ها انجام می‌شود. ایرادی که به این مرحله از جذب هیئت علمی وارد می‌شود این است که ممکن است علایق و منافع شخصی اعضای گروه بر انتخاب‌شان تاثیر بگذارد. به طوری که ممکن است زیر گروه‌های صاحب نفوذ خاصی به صورت غیررسمی تشکیل شده و منافع افراد بر منافع گروه غلبه پیدا کند.
یکی دیگر از مشکلات جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران این است که روش جذب اعضای هئیت علمی در همه دانشگاه‌های دولتی بر اساس قانون استخدام اعضای هئیت علمی مشابه یکدیگر است؛ اما دوگانگی، عدم توازن و توسعه نامتوازن مناطق مختلف کشور، موجب تفاوت کمی و کیفی دانشگاه‌های مناطق مختلف در سطح کشور شده است.
به نظر می‌رسد با توجه به انتقادات مطرح شده، برای اجتناب یا به حداقل رساندن آن باید در سیستم کنونی تغییراتی رخ بدهد.
فرایند متمرکز جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران
روش جذب اعضای هئیت علمی در دانشگاه‌های دولتی ایران بر اساس قانون استخدام اعضای هیئت علمی به صورت متمرکز انجام می‌شود. پیش از انقلاب اسلامی، استخدام و جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها بر عهده هیئت امنای دانشگاه‌های بود؛ اما پس از انقلاب، استخدام و جذب اعضای هیئت علمی به صورت کاملا متمرکز به دست دولت سپرده شد و آزادی عمل دانشگاه‌های محدود شد.
دانشگاه‌ها در کشورهای توسعه‌یافته از استقلال نسبتا بیشتری نسبت به ایران برخوردار هستند. در ادامه فرایند جذب اعضای هیئت علمی در چند دانشگاه خارجی بررسی می‌شود؛
فرایند جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های برتر جهان چگونه است؟
دانشگاه میسوری کلمبیا [8]؛ فرایند جذب هیئت علمی در دانشگاه میسوری کلمبیای آمریکا بسیار باز انجام می‌شود. هدف از این شیوه جذب، کسب اطمینان از سوی دانشگاه برای انتخاب بهترین افراد به عنوان عضو هیئت علمی است.
معیارهای انتخاب اعضای هئیت علمی در این دانشگاه شامل آموزش، آموزش ضمن خدمت، تجربه، مهارت، نگرش و توانایی عمومی است. انگیزه و توانایی کار با دیگران هم از جمله ویژگی‌های فردی مورد بررسی در نامزدهای عضویت هیئت علمی است.
مدیران این دانشگاه معتقدند که استخدام نباید تحت تاثیر مواردی از قبیل نژاد، جنس، وضعیت تاهل، دین، سن، ملیت و ناتوانی جسمی قرار بگیرد.
پس از بازنشسته شدن هر عضو هیئت علمی در دانشگاه، رئیس دانشکده مربوطه کمیته جستجو تشکیل می‌دهد. این کمیته نقش مهمی در فرایند جذب بازی می‌کند.
یکی دیگر از شرایط جذب هیئت علمی در دانشگاه میسوری، انتشار آگهی استخدام به صورت گسترده است. چرا که افرادی بیشتری بتوانند درخواست داده و رزومه ارسال کنند.
دانشگاه تورنتو؛ صدور آگهی یک ماهه و با قید «همه متقاضیان واجد شرایط» برای اعلام نیاز به جذب هیئت علمی، راهکار دانشگاه تورنتو برای اطمینان از حفظ کیفیت اعضای هیئت علمی خود است. این دانشگاه وظیفه خود می‌داند که همه افراد صاحب صلاحیت از آگهی جذب هیئت علمی مطلع شوند. چرا که از این طریق می‌تواند بهترین و شایسته‌ترین فرد را انتخاب کند.
دانشگاه کالیفرنیا؛ وجود تنوع در اعضای هیئت علمی و ایجاد فرصت‌های برابر، سیاست‌های اصلی دانشگاه کالیفرنیا در جذب اعضای هیئت علمی است. این دانشگاه تلاش می‌کند که تفاوتی بین گروه‌ها و افراد مختلف از لحاظ نژاد، جنسیت، رنگ یا ملیت نگذارد.
یکی از وظایف کمیته تحقیق دانشگاه این است که اطمینان حاصل کند به نسبت مورد انتظار درخواست از طرف زنان و اقلیت‌ها برای استخدام رسیده باشد.
مهم‌ترین تفاوت فرایند استخدام اعضای هیئت علمی در ایران و دیگر کشورها، تمرکز در تصمیم‌گیری‌های دانشگاهی است.
جای خالی رقابت و صداقت در جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها
مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی تفاوت فرایند استخدام اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران و جهان را بررسی کرده است. در این گزارش آمده است که دانشگاه‌های ایران با وجود سیستم متمرکز جذب، لزوما بهترین و شایسته‌ترین افراد را برای عضویت در دانشگاه انتخاب نمی‌کنند. چرا که سیستم موجود گزینش اعضای هیئت علمی، ۲ اصل رقابت و صداقت را در انتخاب بهترین فرد رعایت نمی‌کند.
کارشناسان معتقدند که سیستم دولتی و متمرکز دارای ساختاری غیرانعطاف‌پذیر در برابر دنیای متغیر بیرونی است و راهکار حل این مشکل اعطای آزادی عمل بیشتر به دانشگاه‌ها است. همانگونه که دانشگاه‌ها در استفاده از اعضای هیئت علمی مدعو آزاد هستند و از این آزادی سواستفاده نمی‌کنند، در سایر موارد هم می‌توانند از آزادی علمی خود استفاده بهینه کنند.
ایجاد فضای رقابتی بین دانشگاه‌ها هم یکی دیگر از روش‌های تشویق دانشگاه‌ها به جذب بهترین‌ها است.
سرفصلهای آزمون دکتری |
|---|
سرفصل های آزمون دکتری گروه علوم انسانی [10] |
سرفصلهای آزمون دکتری مجموعه فنی و مهندسی [11] |
سرفصلهای آزمون دکتری علوم پایه [12] |
سرفصلهای آزمون دکتری کشاورزی و منابع طبیعی [13] |
سرفصلهای آزمون دکتری زبان [14] |
سرفصلهای آزمون دکتری هنر [15] |
[16]برای مشاوره اینجا بزنید [16]
[17]  | [19] |