سرفصل های درس زراعت

^[2]

نام بسته درسی : درس زراعت

—————————————————-

فهرست:

💢 فصل اول- مقدمه                                                                                                                                      

نکات کلیدی فصل اول                                                                                                                                

💢 فصل دوم- گروه ­بندی گیاهان زراعی                                                                                                                

نکات کلیدی فصل دوم                                                                                                                               

💢 فصل سوم- اندام­های گیاه                                                                                                                            

نکات کلیدی فصل سوم                                                                                                                               

خودآزمایی1(تست­های مرتبط با فصول1، 2 و 3)                                                                                                

پاسخ تشریحی خودآزمایی 1                                                                                                                         

💢 فصل چهارم- محیط رشد گیاه                                                                                                                       

نکات کلیدی فصل چهارم                                                                                                                            

خودآزمایی 2                                                                                                                                           

پاسخ تشریحی خودآزمایی 2                                                                                                                         

💢 فصل پنجم- انتخاب محصول                                                                                                                        

نکات کلیدی فصل پنجم                                                                                                                             

💢 فصل ششم- بستر بذر                                                                                                                                 

نکات کلیدی فصل ششم                                                                                                                             

💢 فصل هفتم – تاریخ کاشت                                                                                                                            

نکات کلیدی فصل هفتم                                                                                                                              

💢 فصل هشتم- میزان بذر                                                                                                                               

نکات کلیدی فصل هشتم                                                                                                                             

💢 فصل نهم – عمق کاشت                                                                                                                              

نکات کلیدی فصل نهم                                                                                                                               

💢 فصل دهم- وسایل کاشت                                                                                                                            

نکات کلیدی فصل دهم                                                                                                                               

خودآزمایی 3 (تست­های مرتبط با فصول 5 تا 10)                                                                                              

پاسخ تشریحی خودآزمایی 3                                                                                                                         

💢 فصل یازدهم- کود                                                                                                                                     

نکات کلیدی فصل یازدهم                                                                                                                           

💢 فصل دوازدهم- آبیاری                                                                                                                                

نکات کلیدی فصل دوازدهم                                                                                                                          

💢 فصل سیزدهم- تنک کردن                                                                                                                           

نکات کلیدی فصل سیزدهم                                                                                                                          

💢 فصل چهاردهم- وجین و سله شکنی                                                                                                               

نکات کلیدی فصل چهاردهم                                                                                                                         

💢 فصل پانزدهم- علفهای هرز                                                                                                                          

نکات کلیدی فصل پانزدهم                                                                                                                          

💢 فصل شانزدهم- خزانه گیری و نشا کاری                                                                                                           

نکات کلیدی فصل شانزدهم                                                                                                                         

💢 فصل هفدهم- حشرات                                                                                                                                

نکات کلیدی فصل هفدهم                                                                                                                           

💢 فصل هجدهم- امراض                                                                                                                                 

نکات کلیدی فصل هجدهم                                                                                                                          

خودآزمایی 4(تست­های مرتبط با فصول 11 تا 18)                                                                                             

پاسخ تشریحی خودآزمایی 4                                                                                                                         

💢 فصل نوزدهم- برداشت محصولات زراعی                                                                                                           

نکات کلیدی  فصل نوزدهم                                                                                                                          

💢 فصل بیستم- تناوب زراعی                                                                                                                           

نکات کلیدی فصل بیستم                                                                                                                            

خودآزمایی 5(تست­های مرتبط با فصل 19 و 20)                                                                                               

پاسخ تشریحی خودآزمایی 5                                                                                                                         

منابع

 بخش هایی از بسته درسی زراعت

 فصل اول- مقدمه

• علم زراعت ^[3] فعالیت­هایی از انسان را در بر می­گیرد که به منظور تامین نیازمندیهای بعضی از گیاهان و در نتیجه بهره­گیری از حداکثر قدرت تولیدی آنها انجام می­شود که این فعالیت­ها به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی است.
• عوامل محیطی موثر بر رشد گیاه عبارتند از هوا، حرارت، باد، آب، نور، خاک و مواد غذایی که این عوامل دارای اثر متقابل بر رشد گیاه هستند. استفاده صحیح و دراز مدت از عوامل محیطی می­بایستی به عنوان دو هدف اصلی زراعت مورد توجه قرار گیرد. لذا می­توان گفت گیاهان سبز برای رشد مطلوب و تولید محصولات سالم به تامین مقدار کافی آب، حرارت، نور، هوا و عناصرغذایی نیاز دارند و همه این عوامل توسط کشاورزان کنترل می­شود.
  • آب و گرما: زمان کشت طوری انتخاب می­شود که گیاهان در هر مرحله از رشد و زندگی به نیاز آبی و گرمایی مناسب نزدیک باشند. گاهی اوقات از آبیاری هم می­توان استفاده کرد.
  • نور و هوا: کشاورزان می­توانند تاریخ کاشت و تراکم کاشت را به گونه­ای انتخاب نمایند که نور کافی و هوا در دسترس باشد.

عناصر غذایی: گیاهان برای رشد و نمو به عناصر غذایی نیاز دارند.

• دوره رشد: تعداد روز تا رسیدگی کامل و زمان رسیدگی را دوره رشد یا طول دوره رشد گویند. دوره رشد یک گیاه زراعی تعداد روزهای از کاشت تا برداشت را شامل می­شود و معمولا با توجه به شرایط رشد مانند درجه حرارت تغییر می­کند. بر این اساس، گیاهان به سه گروه زودرس، میان­رس و دیررس تقسیم می­شوند. آگاهی از دوره رشد به دلایل زیر برای کشاورزان مفید است:
• برای اراضی کم بازده واریته­های زودرس بهتر از واریته­های دیررس است، زیرا احتمال حداقل تولید در آنها بیشتر است.
• واریته­های زودرس با رسیدگی زودتر می­توانند دسترسی به غذا را تسریع نمایند.
• واریته­های با دوره رشد کوتاه را می­توان در هنگامی از سال کشت نمود که احتمال مواجهه با تنش­های محیطی نظیر خشکی و حمله آفات کمتر باشد.

نکته:

گیاهان برای سازگار شدن با محیط راه­های زیادی دارند، یکی از این راهها تغییر دوره رشد است. به طور کلی گیاهانی که در شرایط نامساعد رشد می­کنند، رشد سریعتر و دوره رشد کوتاه­تری دارند نسبت به گیاهانی که در شرایط مساعدتری رشد می­کنند.

معرفی جامع و تخصصی رشته آگروتکنولوژی ^[4]

نکته:

دوره رشد گیاه با فصل رشد گیاه در یک منطقه متفاوت می­باشد. فصل رشد از زمان وقوع آخرین یخبندان در بهار تا زمان وقوع اولین یخبندان در پائیز محسوب می­شود (این مدت از سالی به سال دیگر متغیر است). دوره رشد گیاهان ممکن است قبل از آغاز فصل رشد شروع گشته و یا بعد از پایان فصل رشد نیز ادامه یابد.

• رشد گیاهان و نیاز آنها به مواد غذایی در مراحل مختلف رشد ثابت نیست. به طوریکه طبق شکل:
  • در مرحله سبز شدن و اوایل مرحله 1                 گیاه نیازی به وجود یا جذب مواد غذایی از خاک ندارد و از ذخیره غذایی بذر استفاده می­کند و تولید چند برگ می­کند[1].
  • در مرحله 2          گیاه از غذای تولید شده توسط فتوسنتز انجام شده در مرحله اول استفاده می­کند و با تکمیل رشد هر برگ مقداری غذای اضافی برای رشد بعدی تامین می­شود.             در پایان مرحله دوم آنقدر غذا تولید می­شود که گیاه می­تواند با سرعت زیادی رشد کند.
  • در مرحله 3           سرعت رشد گیاه زیاد است و نیاز گیاه به عوامل محیطی بسیار زیاد است.
  • در مرحله 4            تداوم رشد با مرگ و ریزش برگهای قدیمی به تعادل می­رسد           در اواسط این مرحله سرعت رشد ثابت می­شود.
  • در مرحله 5           رشد دانه ها تکمیل شده و رسیدگی آغاز می­شود       سرعت مرگ و میر برگهای قدیمی افزایش یافته و وزن خشک بوته کاهش می­یابد        نیاز گیاه به عوامل محیطی رشد کاهش یافته و گیاه به استفاده از مواد ذخیره شده در برگها و ساقه اتکا می­کند.

• افزایش تولید مواد غذایی به دو طریق امکان­پذیر است:
• افزایش سطح زیر کشت
• افزایش عملکرد در واحد سطح
  • عملیات اصولی زراعی عبارتند از:
• تهیه و نگهداری بذر گیاه مورد نظر
• از بین بردن علفهای هرز و گیاهان موجود روی زمین
• زیر و رو نمودن خاک جهت تهیه بستر بذر
• کاشت بذر و گیاه مورد نظر در فصل و شرایط مناسب رشد آن گیاه طبق اطلاعات موجود
• تامین نیازمندیهای گیاه از لحاظ آب و مواد غذایی
• حفظ گیاه در مقابل دشمنان طبیعی و همچنین رقابت علفهای هرز
• برداشت محصول و نگهداری آن تا زمان مصرف
  • فتوسنتز و تنفس:

ماده سبز رنگ کلروفیل عامل جذب کننده انرژی نورانی بوده و به گیاه قدرت فتوسنتز می­دهد. فتوسنتز (تثبیت کربن) فرآیندی است که گیاهان سبز کربوهیدراتها را از آب و دی اکسید کربن می­سازند. برای انجام این کار از انرژی خورشیدی استفاده می­شود و این عمل در کلروفیل (رنگدانه سبز) گیاه صورت می­گیرد.

تنفس فرآیند اکسیداسیون کربن و آزادسازی انرژی، دی اکسید کربن و آب است. این فرآیند معکوس فتوسنتز بوده و پیوسته در سلول­های زنده گیاه انجام می­گیرد. تنفس انرژی را برای رشد گیاه در طول ساعت­های تاریکی وقتی که فتوسنتز واقعا متوقف می­شود، فراهم می­کند. در نتیجه وزن خشک گیاه در حال رشد هر شب اندکی کاهش می­یابد اما این کاهش کمتر از مواد جایگزین شده در فتوسنتز در روز بعد است. گیاهان را از نظر ظرفیت فتوسنتز به دو دسته تقسیم می­کنند:

• گیاهانی که محصول اولیه فتوسنتز در آنها، اسیدهای چهارکربنی است و به آنها گیاهان C₄­ گویند، مانند ذرت و نیشکر.
• گیاهانی که محصول اولیه فتوسنتز در آنها، اسیدهای سه کربنی است و به آنها گیاهان C₃ گفته می­شود مانند گندم، جو و بسیاری از گیاهان دولپه­ای.

نکته:

گیاهان C₄ ظرفیت فتوسنتزی بسیار زیادتری از گیاهان C₃ داشته و برای بهره گیری از ظرفیت تولیدی آنها به نور و موادغذائی بیشتری نیاز است.

نکته:

برگهای پایینی که اغلب شدیدا در سایه هستند، کربوهیدرات بیشتری را توسط تنفس نسبت به آنچه که می­توانند بوسیله فتوسنتز تولید کنند، مصرف می­نمایند. در این مورد حذف برگهای پایینی (برای مثال گوجه­ ها) ممکن است به گیاه کمک کند علاوه بر این، کنترل علف­های هرز، آبیاری و برداشت را نیز آسان­تر می­کند.

• تعرق:

تعرق فرآیندی است که به وسیله آن آب خاک توسط تارهای کشنده ریشه جذب می­شود، به درون گیاه حرکت کرده و از طریق برگها و ساقه ­ها به صورت بخار خارج شده و وارد اتمسفر می­شود.

تعرق یا از طریق کوتیکول گیاه (غشای مرطوب روی لایه خارجی گیاه) یا از طریق روزنه­ ها (منافذ خیلی ریز که معمولا بیشتر روی سطح زیرین برگها یافت می­شود) انجام می­شود. مدارک جدید اشاره بر این دارد که تعرق ممکن است مکانیسم خنک شدن برگ برای جلوگیری از غیر طبیعی شدن پروتئین برگ باشد.

تعرق دو نقش مهم دارد:

• ایجاد تفاوت مکش آب بین برگ و ریشه که برای جذب آب و عناصر غذایی از خاک و انتقال این مواد به برگ لازم است.
• دفع انرژی حرارتی و در نتیجه کنترل حرارت برگ.

• پژمردگی:

یک گیاه وقتی پژمرده به نظر می­رسد که فشار تورگر سلول­های آن به علت تلفات آب کاهش می­یابد، برگها و ساقه­های جوان ضعیف و سست می­شوند. معمولا پژمردگی واقعی وقتی اتفاق می­افتد که تلفات آب توسط تعرق بیشتر از جذب آب توسط ریشه باشد.

نکته:

همیشه پژمردگی به علت از دست دادن آب نیست. پژمردگی می­تواند در نتیجه بیماریهای پژمرده کننده خاصی توسط قارچها یا باکتریها نیز ایجاد شود. گیاهانی که در خاکهای شور رشد می­کنند حتی با وجود رطوبت کافی در خاک نیز می­توانند پژمرده شوند.

نکته:

طبق درس زراعت گیاهان جوان نسبت به گیاهان پیرتر به پژمردگی حساس­تر هستند زیرا سیستم ریشه­ای آنها بخصوص اندکی بعد از نشاکاری توسعه کمتری پیدا کرده است.

نکات کلیدی فصل اول

• عوامل محیطی موثر بر رشد گیاه عبارتند از هوا، حرارت، باد، آب، نور، خاک و مواد غذایی که این عوامل دارای اثر متقابل بر رشد گیاه هستند.
• دوره رشد: تعداد روز تا رسیدگی کامل و زمان رسیدگی را دوره رشد یا طول دوره رشد گویند. دوره رشد یک گیاه زراعی تعداد روزهای از کاشت تا برداشت را شامل می­شود و معمولا با توجه به شرایط رشد مانند درجه حرارت تغییر می­کند.

• افزایش تولید مواد غذایی به دو طریق امکان­پذیر است:

1- افزایش سطح زیر کشت

 2- افزایش عملکرد در واحد سطح

• فتوسنتز (تثبیت کربن) فرآیندی است که گیاهان سبز کربوهیدراتها را از آب و دی اکسید کربن می­سازند. برای انجام این کار از انرژی خورشیدی استفاده می­شود و این عمل در کلروفیل (رنگدانه سبز) گیاه صورت می­گیرد.
• تنفس فرآیند اکسیداسیون کربن و آزادسازی انرژی، دی اکسید کربن و آب است.
• تعرق فرآیندی است که به وسیله آن آب خاک توسط تارهای کشنده ریشه جذب می­شود، به درون گیاه حرکت کرده و از طریق برگها و ساقه­ها به صورت بخار خارج شده و وارد اتمسفر می­شود.
• یک گیاه وقتی پژمرده به نظر می­رسد که فشار تورگر سلول­های آن به علت تلفات آب کاهش می­یابد، برگها و ساقه­های جوان ضعیف و سست می­شوند.

معرفی جامع و تخصصی رشته آگروتکنولوژی ^[4]

فصل دوم- گروه ­بندی گیاهان زراعی

گیاهان زراعی بسیار متنوع بوده، بصورتهای مختلفی مصرف گشته و در عملیات زراعی نیز تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند. نتیجتا گیاهان زراعی را می­توان به صورتهای مختلفی از جمله بر اساس خصوصیات گیاه شناسی و تکاملی، هدف تولید و مورد مصرف، طول عمر گیاه، نیازهای محیطی و شرایط مطلوب رشد، عملیات زراعی و … گروه ­بندی نمود.

الف- طبقه ­بندی علمی گیاهان (طبقه ­بندی گیاه­شناسی):

نام گیاهان مختلف از یک مکان به مکان دیگر متفاوت بوده و یا گاهی گیاهان کاملا متفاوتی به یک اسم نامیده می­شوند.

برای آنکه افراد متخصص دقیقا بدانند درباره چه گیاهی صحبت می­کنند، از سیستم طبقه ­بندی علمی لینه استفاده می­کنند. در این روش موجودات را بر اساس خصوصیات ریخت شناسی، تکاملی و ژنتیکی در هفت طبقه قرار می­دهند. ترتیب طبقات عبارت است از سلسله[2]، بخش[3]، رده یا طبقه[4]، راسته[5]، تیره یا خانواده[6]، جنس[7] و گونه[8].

1) سلسله: تمام گیاهان گلدار متعلق به یکی از دو سلسله زیر هستند:

1-1- نهاندانگان: گیاهانی که تخمکها و بذرهایشان توسط مادگی احاطه شده است و بذرها در درون میوه قرار دارند. تقریبا کلیه گیاهان زراعی و باغی در این دسته قرار دارند.

1-2- بازدانگان: گیاهانی که دانه لخت دارند، بذر آنها روی سطح یا نوک یک ضمیمه رشد کرده و توسط آن احاطه نمی­شود. مانند درختان کاج، سرو و سرخس

2) طبقه: گیاهان در یکی از دو کلاس زیر طبقه ­بندی می­شوند:

2-1- تک لپه­ایها: بذر آنها دارای یک لپه و رگبرگها معمولا موازی یا تقریبا موازی هستند. تقریبا همه غلات حقیقی (مانند برنج، گندم، جو، ذرت و نیشکر) و گراس­ها در این دسته قرار می­گیرند.

2-2- دولپه­ایها: بذر آنها دارای دو لپه و رگبرگها معمولا یک الگوی منشعب دارند. سایر گیاهان زراعی در این دسته قرار می­گیرند.

  [1]البته جذب مواد غذایی بر سرعت رشد اولیه بذرهایی که ذخیره غذایی خوبی ندارند، موثر است.

[2] Kingdom   

[3] Division      

[4] Class        

[5] Order

[6] Family      

[7] Genus   

[8] Species    

^[5]

برای مشاوره اینجا بزنید ^[5]

^[6] 

[7]