تاریخ بروزرسانی : 1397/08/02
نام بسته درسی : پسماند
—————–
فهرست:
فصل اول :
کميت و اندازه مواد زائد
جمع آوري
سيستمهاي مديريت مواد زائد جامد
برنامه ريزي مديريت مواد زائد
توليد مواد زائد جامد
مواد زائد ويژه
تعيين اجزاء در محل دفن
ترکيبات شيميايي
نرخ توليد
ذخيره و جابجايي و پروسه در محل
جمع آوري مواد زائد جامد
سيستمهاي جمع آوري با ماشين زباله کش
فصل دوم : حمل و نقل و بازیافت
ايستگاههاي انتقال
تکنيکها و تجهيزات پردازش
بازيافت
بازيافت مواد از طريق تبديل شيميايي آن
گاز و حرارت حاصل از احتراق گازها
بازيافت و تبديل بيولوژيکي
فصل سوم: دفن بهداشتي و دفع
انتخاب محل
عمليات و روشهاي دفن بهداشتي
تجزيه در محل دفن
طراحي محلهاي دفن
زهکشي و تجهيزات کنترل نشت
فصل چهارم: مدیریت مواد زائد شهری
خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی
طبقه بندی مواد زاید جامد
منبع تولید زباله های شهری
جمع آوری و حمل و نقل زباله های شهری
کمیت زباله های شهری
روشهای دفع زباله
بازیافت مواد
راه کارهای اساسی ویژه بهینه سازی مدیریت مواد زاید جامد شهری
فصل پنجم : کمپوست
فلزات سنگین در کمپوست
عوامل موثر بر تولید کمپوست
انواع کمپوست
فرآیندعملیات و یا خط تولید کارخانههای بزرگ کمپوست
فصل ششم : زباله سوزها
ارزش حرارتی
مشکلات زیست محیطی کارخانههای زبالهسوز
دستگاههای زبالهسوز با گنجایش محدود
طبقهبندی زبالههای بیمارستانی برحسب نظریه Mulisch
ساختمان دستگاههای زبالهسوز بیمارستانی
نصب دستگاه زبالهسوز و نحوه کار با آن
محل نصب دستگاه
پیرولیز (تجزیه شیمیایی به وسیله گرما)
فصل هفتم : بازیافت مواد از زبالههای شهری
عوامل موثر در بازیافت
محاسن و معایب بازیافت بهداشتی پلاستیک از زباله
مواد زائد سمی و خطرناک
کانونهای تولید مواد زائد سمی و خطرناک
دفع مواد زائد خطرناک
منابع و مآخذ
بخش هایی از بسته درسی پسماند
مواد زائد جامد
مواد زائد جامد عبارتند از تمام مواد زائد حاصل از فعاليتهاي انسان و حيوان که معمولاً جامد بوده و غير قابل استفاده ميباشد. مواد زائد جامد ميتواند شامل دور ريزهاي کاملاً ناهمگون و نسبتاً همگون صنعتي، کشاورزي و معدني باشد. درمناطق شهري، تجمع زباله نتيجه مستقيم زندگي است. لذا در آمريکا در 1976 مبلغ 3 تا 4 ميليارد دلار به فعاليتهاي مديريت مواد زائد جامد اختصاص داده شده است.
در زمانهاي اوليه، دفع مواد زائد شکل خاصي را ايجاد نميکرد، زيرا که جمعيت خيلي کم و زمين بسيار زيادي قابل دسترس بود. امروزه برعکس تراکم جمعيت در روي زمين بسيار بالا است و ما نیاز به صحبت از بازيابي مواد و انرژي از مواد زائد جامد داریم.
ظهور تکنولوژي بعد از انقلاب صنعتي اروپا، حاوي فوائد زيادي بوده است. همراه با اين فوائد مشکل دفع مواد زائد حاصل نيز، به وجود آمده است. شکل 1ـ1 چگونگي تشکيل مواد زائد جامد را در يک جامعه صنعتي نشان ميدهند. درست در شروع پروسه يعني در معدن، مواد دور ريز توليد ميشود.
بعد از آن مواد زائد جامد توليد شده به عنوان مواد خام در هر مرحله به کالا تبديل خواهند شد. از اين شکل مشخص است که يکي از بهترين راه هاي کاهش مواد زائد جامد، عبارتست از مصرف کم مواد خام و بازيابي مجدد مواد زائد.
کميت و اندازه مواد زائد
هر کسی با مواد زائد خصوصاً مواد حاصل از جوامع مسکوني مثل مواد غذايي، زباله، اتومبيلهاي اسقاطي، زبالههاي اسقاطي و حاصل از تخريب، خاکروبه خيابانها و آشغالهاي باغچه آشنايي دارد، هر چند بخش اعظم زباله از منابع کشاورزي، صنايع و معادن حاصل ميشود.
کميت مواد زائد جامد حاصل براي هر نفر به عوامل مختلف از جمله: نوع جامعه، سطح زندگي، فصول، بارندگي وآب و هوا، نوع غذا، فرهنگ و آداب و رسوم، در دسترس بودن مواد اوليه و قيمت آنها، نوع فعاليتهای معادن اقتصادي، عادات اجتماعي، پراکنش جمعيت و بازيابي مجدد بستگي دارد.
با توجه به توليد سرانه در گذشته و حال و روند تغييرات آن و با توجه به رشد سالانه فرضي جمعيت براساس برنامه مشخص و نوع تغييرات مصرف و دفع محصولات و با در نظر گرفتن تغييرات احتمالي فاکتورهاي موثر در توليد مواد زائد جامد ميتوان توليد سرانه را براي آينده پيش بيني کرد. با اين که فاکتورهاي زيادي در پيش بيني موثر هستند ولي بايد يک محدودهاي را مشخص کرد. تخمين زباله توليدي در طراحي سيستمهاي زباله امري ضروري است زيرا مهندس طراح براي تبيين اقتصادي طرح بايد سيستمها را براي يک دوره 15 ساله عمر مفيد طراحي کند.
مديريت مواد زائد جامد
مديريت مواد زائد جامد عبارتست از يک مجموعه مقررات منسجم و سيستماتيک راجع به کنترل توليد، ذخيره، جمع آوري، حمل و نقل، پروسه و دفع مواد زائد جامد، منطبق بر بهترين اصول بهداشت عمومي، اقتصاد، حفاظت از منابع، زيبا شناختي و ساير ملزومات زيست محيطي و آنچه براي عموم مورد توجه است.
روشهاي اولیه دفع
مهمترين روشهاي شناخته شده دفع نهايي مواد زائد جامد در اين قرن عبارت بودند از:
1ـ ريختن در زمين
2ـ ريختن در آب
3ـ شخم زدن و مخلوط کردن در خاک
4ـ تغذيه حيوانات اهلي
5ـ تقليل
6ـ سوزاندن يا خاکستر سازي
البته همه اين روشها براي انواع مواد عملي نمی باشد. شخم زدن در خاک براي زائدات مواد غذايي، خاکروبههاي خيابانها مناسب بود. تغذيه حيوانات اهلي و تقليل حجم مواد نيز مخصوص باقي مانده مواد غذايي بود.
عناصر موظف
مسائل و مشکلات مرتبط به مديريت مواد زائد جامد در جامعه امروزي به دلايل متعدد بسيار پيچيده است.
1ـ طبيعت ناهمگون و گسترده مواد زائد
2ـ توسعه رو به رشد شهرنشيني و مناطق شهري.
3ـ محدوديت امکانات خدمات شهري در بسياري از شهرهاي بزرگ
4ـ اثرات تکنولوژي
5ـ محدوديت درانرژي و مواد خام
فعاليت مرتبط با مديريت مواد زائد جامد از توليد تا دفع نهايي بر شش عنصر موظف گروه بندي شده است.
شکل 1-2
توليد مواد شامل فعاليتهايي است که در آن مواد غير قابل استفاده و بيارزش شناخته شده که يا بايد دور ريخته شوند و يا براي دفع جمع آوري گردند. آنچه مهم است اين است که در توليد مواد، مراحل مشخص وجود دارد و اين مراحل براي هر فرد متفاوت است. توليد مواد در حال حاضر خيلي قابل کنترل نميباشد. به همين دليل هم اغلب آن را يک عنصر موظف نميشناسند. به هر صورت احتمال دارد که در آينده کنترل بيشتري در توليد مواد اعمال شود.
ذخيره در محل
معمولاً فضاي محدودي براي ذخيره آنها وجود دارد. اين مواد در محدوده زندگي افراد براي مدت زيادي قابل تحمل نبوده و چون تجزيه پذير هستند بايد در زمان معمول از محل توليد دور شوند. (معمولاً کمتر از 8 روز)
ذخیره در محل به علت اين که در معرض ديد عموم است، از نظر زيبا شناختي، بهداشت عمومي و اقتصادي از اهميت زيادي برخوردار است.
جمع آوري
عبارتست از جمع آوري و انتقال مواد به محل تخليه، اين محل ميتواند ايستگاه موقت زباله، ايستگاه پروسه، يا محل دفن زباله باشد، در شهرهاي بزرگ که اين فاصله معمولاً بيش از 16 کيلومتر است، مسئله حمل و نقل يک امر جدي خواهد بود. جمع آوري تا 80 درصد از مخارج مديريت مواد زائد جامد در منطقه شهري را به خود اختصاص ميدهند.
معمولاً جمع آوري يا به وسيله سازمانهاي دولتي و يا وابسته به شهرداري و يا توسط بخش خصوصي انجام ميشود.
حمل و نقل
حمل و نقل شامل دو مرحله است:
1ـ حمل مواد با وسيله موتوري کوچکتر به ايستگاه يا ايستگاههاي موقت براي بارگيري در وسايل نقليه موتوري بزرگتر.
2ـ انتقال مواد معمولاً در مسافتهاي زياد براي دفع نهايي.
دفع
آخرين عنصر موظف در مديريت مواد زائد جامد، دفع است. کاربري زمين فاکتور تعيين کننده برنامه ريزي در طراحي و راه اندازي محل دفن ميباشد. برنامهها بايد در راستاي رعايت بهداشت عمومي، زيبا شناختي و استفاده آينده از زمين باشد.
براي تقليل مواد بايد از اصول مهندسي استفاده شود و حجم مواد را به کمترين مقدار ممکن رساند. در انتهاي هر روز مواد کوبيده شده و توسط خاک پوشيده شده تا از دسترسي حيوانات و حشرات موذي و زيان آور دور باشد. بعد از اين که تمام محل پر شد بايد با يک لايه خاک به ضخامت حداقل 70 سانتي متر تمام منطقه را پوشاند و در صورتي که به علت تجزيه مواد آلي ناهمواريهايي در سطح ايجاد شود بايد دوباره سطح را با خاک پوشاند. اين تجزيه چون بيهوازي است بسيار کند خواهد بود.
سيستمهاي مديريت مواد زائد جامد
علاوه بر شش عنصر موظف در مديريت مواد زائد جامد نياز به سيستم مديريت داريم که شامل مواد مالي راه اندازي، مديريت وسايل و تجهيزات، پرسنلي، گزارش دهي، محاسبه قيمت و بودجه اداره قراردادها، انتظامات و خطوط راهنما و روابط عمومي ميباشند.
زيربناي سازماندهي
براي مشخص کردن روابط و مسئوليتهاي عناصر مختلف در راستاي يک هدف مشخص، نياز به ايجاد يک تشکيلات و سازماندهي ميباشد.
امور مالي
اصول اساس امور مالي در سيستمهاي مديريت مواد زائد جامد عبارتست از:
1ـ مالياتهاي عمومي
2ـ مالياتهاي جداگانه
3ـ مخارج خدمات
4ـ امکان بهره گيري
5ـ کرايه جايگاه نگه داري زباله
6ـ ارزيابي خاص
7ـ درآمدهاي متفرقه
راه اندازي
تعداد بخشهاي راه اندازي بستگي به اندازه سيستم هاي مديريت مواد زائد جامد دارد.
مديريت تجهيزات
مديريت تجهيزات مناسب، فراتر از نگهداري است و شامل آناليز براي جابجايي تجهيزات، توسعه خصوصيات تجهيزات و در سازمانهاي بزرگتر شامل طراحي تجهيزات خاص ميشود.
پرسنلي
راه اندازي موفقيت آميز هر سيستم مديريت مواد زائد جامد در مرحله اول بستگي به انتخاب، آموزش و راهنمايي پرسنل دارد.
گزارش نويسي
در گذشته در هيچ فعاليتي، گزارش نويسي، اهميت همانند گزارش نويسي در مديريت مواد زائد جامد را نداشته است. با افزايش قيمتها تأکيد زيادي بر تهيه گزارش، محاسبه قيمت و تنظيم بودجه ميشود تا بتوان قيمت واقعي فعاليتهاي مختلف را ارزيابي کرد.
اداره قراردادها
جمع آوري مواد زائد جامد در ايران معمولاً توسط شهرداريها و يا سازمانهاي وابسته انجام ميشود و لازم است اداره مقتضي براي محاسبه قيمتها و تنظيم قراردادها ايجاد شود.
نظام و خطوط راهنما
اگرچه نظام خطوط راهنما از هر منطقه به منطقه ديگر با هم فرق ميکند. ولي اغلب آنها شامل شرايط و مقررات زير است:
1ـ تعريف
2ـ مسئوليت اداري
3ـ ذخيره محلي
4ـ جمع آوري
5ـ حمل و نقل
6ـ پروسه
7ـ دفع
8ـ مسائل خاص
9ـ مالي
10ـ قانون شکني و مجازات
ارتباط عمومي
کارمندان مديريت مواد زائد در يک ارتباط مستقيم و روزمره با مردم قرار دارند. کارمندان بايد بدانند که ايجاد يک رابطه مناسب با مردمي که به آنها خدمت ميکنند الزامي است.
برنامه ريزي مديريت مواد زائد
برنامه ريزي مديريت مواد زائد جامد مجموعه عملياتي است که طي آن برنامههاي کاري مختلفي براي حل مسائل مواد زائد جامد ايجاد ميشود.
نوشتههای تازه