ایران پنج برابر کشورهای پیشرفته دانشگاه دارد

تعداد دانشگاه‌هاي تازه‌تأسيس با عناوين و اسامي ‌جديد روز‌به‌روز در حال افزايش است به نحوي كه كوچك‌ترين شهرهاي كشور نيز يك دانشگاه دارد.

طبق آخرين گزارش‌ها، ايران پنج برابر كشورهاي پيشرفته دنيا دانشگاه دارد. در ايران ۲ هزار و ۶۴۰ واحد دانشگاهي وجود دارد در حالي كه دو كشور پرجمعيت آسيايي يعني چين و هند در رده‌هاي پايين‌تري قرار دارند. فايده‌ تأسيس اين‌همه دانشگاه چيست؟ وقتي بيش ار حد نياز جامعه، مهندس، كارشناس و دكترا توليد مي‌شود جز شيوع بيماري مدرك‌گرايي در جامعه چه انتظار ديگري مي‌توان داشت. در تمام دنيا دانشگاه‌ها بر اساس نياز جامعه‌ خود به تخصص‌هاي مختلف، دانشجو مي‌پذيرند.

بر همين اساس است كه مهندس‌ها و دكترهاي آنها واقعاً مهندس و دكتر هستند نه مثل كشور ما كه فقط درس مي‌خوانند تا مدركي داشته باشند. نه كارشناس و مهندس‌هاي ما كارشناس و مهندس‌هاي متخصص هستند و نه دكترهاي ما و اين ‌هم به سياست‌هاي غلط آموزشي در كشور باز‌مي‌گردد.

با توجه به اینکه در ایران 2 هزار و 640 دانشگاه وجود دارد یعنی 5 برابر دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حالی که در اغلب این کشورها ، تعداد دانشگاه ها زیر 500 است . این تعداد دانشگاه در ایران را چگونه تحلیل می کنید ؟

پاسخ به این سوال را به طور قطع باید در کیفیت دانشگاه جستجو کرد ، دانشگاه ها اصولی دارند که این اصول در دانشگاه های معتبر دنیا غیر قابل خدشه دار شدن است . آموزش عالی دنیا دستاوردهایش را مرهون دستکم 800 سال تاریخ و پیشینه است ، اصولی چون آزادی علمی و استقلال دانشگاهی در جوامع توسعه، متاعی نیست که سیاستمداران جوامع به راحتی بتوانند برسر آن با دانشگاه معامله کنند .
دانشگاه از آنجایی که همواره آوردگاه نبرد و چالش میان قدرتهای حاکم بر جامعه بوده است و هریک از مراجع متولی سیاست ، اقتصاد ، فرهنگ و ایدئولوژی در فرآیند تاریخی شکل گیری آن در صدد سهم خواهی بوده و تلاش کرده اند که بر بخش های بیشتری از آن مستولی شوند ، بنابراین در تعامل چند سویه حاکم ، معمولا به برآیند مشخصی می رسد که شکل کنونی آن را ایجاد می نماید .
از جمله عواملی که در تثبیت کمیت و بهبود کیفیت دانشگاه در کشورهای توسعه یافته موثر است ، می توان به تاثیرپذیری نظام های آموزش عالی از مناسبات سیاسی ، روابط فرهنگی و اوضاع و احوال اجتماعی آن کشورها وبه مولفه هایی چون رشد منفی یا ثابت جمعیت ، اقتصاد پویا و پیشرو و بهبود شاخص های رفاهی جامعه اشاره کرد .
اگرچه اعتبار و رتبه علمی این گونه دانشگاه ها در سطحی است که اغلب با استقبال متقاضیان آموزش عالی از سراسر دنیا مواجه می شوند ولی نکته قابل توجه این است که د انشگاه های طراز بالای جهانی رسالت توسعه کمی را دهه هاست که از دستور کار خود خارج کرده اند.
رسالت دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ، امروزه دیگر از ورای ماموریت های سه گانه آموزش ، پژوهش و خدمات عبور کرده و سالهاست که نه بر توسعه کمیت بلکه بر بهبود رفاه اجتماعی شهروندان از طریق ارتباط با جامعه ، صنعت ، بازار و تاکید بر درآمدزایی ، از طریق توسعه شرکت های دانش بنیان، تمرکز کرده است .
اما نظام آموزش عالی ما ، به نظر می رسد که دیرگاهی است در ورطه آزمون و خطا گرفتار شده است ، از یکسو تقاضای چشمگیر برای ورود به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و از سوی دیگر نبودنظارت دقیق بر عملکرد این مراکز از سوی مراجع ذیربط ، کار را به جایی رساند که کشور ما با شماری بیش از 2600 دانشگاه و مراکز عالی ، از نظر تعداد دانشگاه ها ، از کشورهایی چون چین و هند هم پیشی گرفته است .

برای آن که کیفیت آموزش در ایران به نوعی قربانی کمیت نشود چه راهکار هایی را پیشنهاد می فرمایید ؟
– پاسخ دقیق به این سوال کار ساده ای نیست . به نظر می رسد که برای ارتقا ء کیفیت دانشگاه ، صرف پیشنهاد ساز و کارهای مقطعی و موردی چاره ساز نیست . نظام آموزش عالی همانگونه که از نام آن بر می آید ، یک سیستم است که درونداد ، فرآیند و برونداد های خاص خود را دارد که کاملا بر دیگر نظام های اداری و سازمانی منطبق نیست .
بازیگران آموزش عالی در سیستمی کار می کنند که اهداف ، و فرآیندهای آن ویژه است . برای ارتقاء کیفیت باید این نظام را شناخت و ضمن برنامه ریزی دقیق و راهبردی طولانی مدت، باید قادر بود که ورودی ها ، خروجی ها و فرآیندها را مدیریت کرد.
در پرتو این برنامه راهبردی است که وظایف و ماموریتهای بخشهای زیردستی تعریف می شود و در صورت نظارت دقیق و مستمر بر عملکردها و اجرای برنا
مه ها ، می توان امیدوار بود که کیفیت ماموریت های اصلی دانشگاه که همانا آموزش ، پژوهش ، خدمات ، کارآفرینی و مسئولیت اجتماعی است ،به مرور تضمین گردد .
برای بهبود و حتی ایجاد کیفیت در دانشگاه ، از توجه به چهار مقوله بنیادین نباید غافل شد ، سخت افزار ، نرم افزار ، مغز افزار و دل افزار که بحث در این موضوع ، خود نیازمند فرصت دیگری است .

اینفوگرافیک ایران پنج برابر کشورهای پیشرفته دانشگاه دارد

برای دیدن اندازه واقعی تصویر ، روی آن کلیک کنید.

برای مشاوره اینجا بزنید