تاریخ بروزرسانی : 1402/10/23
نام بسته درسی : سرفصل های درس ارزیابی تناسب اراضی
——————————————————————-
فهرست:
فصل اول : مفاهیم پایه در ارزیابی اراضی
تعریف ارزیابی
اراضی
واحد اراضی
استفاده از اراضی
خصوصیات و کیفیات اراضی
احتیاجات نوع استفاده و محدودیتها
عملیات اصلاح اراضی
فصل دوم: طبقه بندی ایرانی اراضی برای کشت آبی
مقدمه
فرضیات اساسی سیستم
ساختار طبقه بندی
محدودیتهای خاکی
محدودیتهای شوری و سدیمی
محدودیتهای توپوگرافی و فرسایش
محدودیت زهکشی و خیسی زمین
فرمول محدودیت و تعیین تحت کلاس اراضی
معایب و کاستیهای طبقهبندی ایرانی
نکات مهم این فصل
تست های این فصل
فصل سوم: واحدهای فیزیوگرافی در ایران
فصل چهارم: ارزیابی تناسب اراضی برای یک نبات خاص
اهمیت ارزیابی
هدف ارزیابی تناسب اراضی
ارزیابی کیفی تناسب اراضی
عوامل موثر بر تناسب اراضی
عوامل فیزیکی
عوامل اجتماعی
عوامل اقتصادی
مراحل انجام ارزیابی تناسب اراضی برای یک نبات خاص
تعیین نوع کاربری
جمع آوری و پردازش اطلاعات در مورد مشخصات اراضی
تعیین نیازهای رویشی نبات مورد نظر
تعیین کلاس و زیر کلاسهای کیفی تناسب اراضی
ارزیابی کمی تناسب اراضی
ارزیابی کمی تناسب اراضی برای کشت آبی نباتات
ارزیابی کمی تناسب اراضی برای کشت دیم نباتات
نکات مهم این فصل
تستهای پایانی این فصل
فصل پنجم : تشکیل و تکامل خاک
خاک
تخریب فیزیکی
تخریب شیمیایی
تخریب بیولوژیکی
فرایندهای تشکیل و تکامل خاک
فاکتورهای بیرونی خاکسازی
نکات مهم این فصل
تستهای پایانی این فصل
فصل ششم : تاریخچه و رده بندی خاک
تاریخچه
افقهای اصلی
افقهای حد واسط یا ترکیبی
پسوندها
رژیم رطوبتی خاک
رژیم حرارتی خاک
افقهای مشخصه سطح الارضی
افقهای مشخصه تحت الارضی
خواص مشخصه
سطوح مختلف طبقهبندی در سیستم تاکسونومی
عناصر سازنده در نامگذاری رده، زیر رده و گروه بزرگ
رده های خاک در سیستم تاکسونومی
سیستم فائو
نکات مهم این فصل
تستهای پایانی این فصل
تعریف ارزیابی:
ارزیابی تناسب اراضی عبارت است از شناسایی ظرفیت تولید اراضی و انتخاب کاربری متناسب با این ظرفیت تولید.
اراضی (Land):
اراضی یا سرزمین همه اجزاء محیط فیزیکی موجود در یک اکوسیستم را در بر میگیرد، به نحوی که این عوامل روی استعداد و قابلیت استفاده از اراضی تاثیرگذار هستند. این خصوصیات شامل ویژگیهای نسبتا پایداری هستند که در بخش بالائی یا پائین سطح زمین قرار دارند. از این جمله میتوان به آب و هوا، پستی و بلندی زمین، خاک، هیدرولوژی و پوشش گیاهی اشاره کرد.
دروس امتحانی رشته مدیریت منابع خاک
واحد اراضی (Land Unit):
شامل بخشی از اراضی است که دارای خصوصیات و ویژگیهای نسبتا یکسانی میباشند. فائو (1983) در جهت تعریف و تبیین واحدهای اراضی برای یک مطالعه ارزیابی موارد ذیل را توصیه کرده است:
🔴 واحدهای اراضی حتی المقدور بایستی همگون و یکنواخت باشند.
🔴 گروه های تفکیک شده باید مرتبط با استفاده های پیشنهادی باشند.
🔴 باید امکان نقشهبرداری پیوسته از واحد مورد نظر وجود داشته باشد.
🔴 واحدهای اراضی باید تا حد امکان به طور ساده تعریف شوند و بر اساس خصوصیات قابل مشاهده تبیین گردند.
🔴 واحدهای اراضی بایستی بر اساس خصوصیات نسبتا پایدار اراضی نظیر خاک، شکل اراضی و مشابه آن، که کمتر تحت تاثیر عملیات مدیریتی قرار میگیرند، تعریف شوند. نمونه هایی از این واحدهای اراضی که به منظور متفاوت و در مقیاسهای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند مختصرا به شرح زیر میباشند:
الف) نواحی زراعی- اکولوژیکی (Agro- Ecological Zones):
نواحی زراعی- اکولوژیکی به عنوان یک واحد ارزیابی شامل پهنه نسبتا وسیعی است که از نظر طبقه بندی اقلیمی و نیازهای آب و هوائی و همچنین دوره رشد بای محصولات مورد نظر یکسان و همگن است. تفکیک این واحدها عمدتا بر اساس نیازهای اقلیمی استفاده های مختلف مخصوصا گیاهان زراعی و باغی استوار است.
ب) واحدهای نقشه خاک:
این واحدها در سطوح مختلف رده بندی ( مخصوصا در سطح سری و فاز سری) به وسیله نقشه برداری خاک تهیه و تعریف میشوند.
از دلایلی که غالبا نقشه خاک به عنوان مبنای ارزیابی قرار میگیرد این است که:
🔵 در اغلب کشورها، کشاورزی و زراعت مهمترین استفادهای است که در ارزیابی مورد توجه قرار دارد و در این نوع استفاده، خاک بستر اصلی مطالعه است.
🔵 سایر فاکتورهای محیطی در گستره وسیع تری، تغییر پذیری نشان میدهند. مثلا اقلیم در یک منطقه مشخص یکنواخت است و در فاصله ده ها کیلومتر شرایط اقلیمی ممکن است از حد تحمل گیاه مود نظر در ارزیابی خارج نشود.
ج) واحدهای تفکیک شده در سیستمهای اراضی (Land systems):
مطالعات مبتنی بر سیستمهای اراضی غالبا برای مطالعات اجمالی منابع اراضی مورد مطالعه قرار میگیرند. در این مطالعات تنها به خاک توجه نشده، بلکه سایر خصوصیات اراضی شامل شکل اراضی، اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و زمین شناسی مورد توجه قرار میگیرد. مفهوم سیستم اراضی شامل مجموعه ای از اراضی است که از نظر فاکتورهای محیطی مختلف، تقریبا یکنواخت میباشند. در ایران چنین روشی تحت عنوان روش فیزیوگرافی توسط ماهلر (1970) طراخی شده است. در این سیستم در بالاترین سطح، 9 تیپ اراضی (Land Type) از هم تفکیک شده که دارای زیر سطوح واحد اراضی (Land Unit) و اجزاء واحد اراضی (Land Component) نیز میباشد. شناسائی تیپهای اراضی عمدتا بر اساس خصوصیات نظیر مواد مادری، پوشش گیاهی، نوع استفاده، نوع و تکامل خاک و فرسایش و سایر عوارش محیطی به واحد و اجزاء واحد اراضی تفکیک میگردند.
د) واحدهای مدیریتی (Management Unit):
زارع یا برنامه ریز اراضی، قصد دارد تا واحدهای مدیریتی را به عنوان واحدهای مجزا مورد استفاده و بهره برداری قرار دهد. این واحدها از نظر مساحت ممکن است بسته به نوع مدیریت کوچک یا بزرگ باشند.
و) واحدهای اقتصادی:
یک واحد اقتصادی مجموعه ای از چند واحد مدیریتی است که به وسیله یک فرد، موسسه یا شرکت مدیریت میشود. هر چند تصمیم گیری ممکن است به طور جداگانه برای هر واحد مدیریتی اعمال گردد، ولی در نهایت مالک اراضی به ترتیب کلی و نتیجه نهائی استفاده ها در کسب سوددهی و بهره وری حداکثر میاندیشد.
استفاده از اراضی:
انواع استفاده هائی که در مطالعات ارزیابی مورد بررسی قرار میگیرند معمولا محدود به گروهی از انواع کاربردهائی است که ظاهرا با توجه به مشخصات فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی برای منطقه مناسب هستند. انواع استفاده های ممکنه در ارزیابی اراضی شامل استفاده های اصلی و تیپهای بهره وری از اراضی (LUT) میباشند.
نوشتههای تازه