سرفصل های درس حاصلخیزی خاک

نام بسته درسی : حاصلخیزی خاک

———————————————————–

فهرست:

فصل اول- مقدمه

نکات کلیدی فصل اول

فصل دوم- تجزیه خاک

مسائل نمونه این فصل

فصل سوم- ازت

نکات کلیدی فصل سوم

فصل چهارم- فسفر

نکات کلیدی فصل چهارم

فصل پنجم- پتاسیم

فصل ششم- عناصر کم مصرف

آزمون خودسنجی

 بخش هایی از بسته درسی حاصلخیزی خاک

فصل اول: مقدمه

حيات وابسته به لايه نازك خاك سطحي كره زمين مي باشد. اين توده طبیعی، در اثر فعاليت موجودات زنده، اقليم و توپوگرافي بر روي مواد مادري خاك در طول زمان به وجود مي آيد. بدون خاك گياهي وجود ندارد، بدون گياه هم حيواني وجود ندارد بنابراين خاك شروع كننده و آغاز كننده چرخه حیات مي­باشد.

• تعریف کشاورزی پایدار:

کشاورزی در صورتی پایدار است که در دراز مدت به بهبود کیفیت محیط و منابع پایه­ای که کشاورزی به آنها وابسته است منجر شود. چنین شکلی از کشاورزی نیازهای اساسی انسان را به غذا و الیاف فراهم کرده و از نظر اقتصادی پایندگی دارد و کیفیت زندگی کشاورزان و تمامی جامعه را نیز بهبود می­بخشد.

• تعریف حاصلخیزی خاک:

بشر همواره به دنبال خاكهاي حاصلخيز بوده است. حاصلخيزي خاك عبارت است قدرت يك خاك در تامين عناصر غذايي لازم (مقدار، فرم و نسبت) كه براي حداكثر رشد و نمو گياهان لازم مي باشد و با مقدار يك عنصر در خاك در هر زمان شناخته مي شود. در بحث حاصلخیزی خاک باید به نوع گیاه توجه کنیم چون غلظتی از یک عنصر غذایی که برای گیاه کمبود یا مسمومیت ایجادمی کند در بین گیاهان مختلف متفاوت است.

• برای حفظ و تقویت حاصلخیزی خاک در راستای پایداری تولیدات کشاورزی اقدامات زیر موثر می­باشد:
• شناسایی راهکارهای موثر بر افزایش کارایی کودهای شیمیایی و کاهش تلفات آنها به منظور کنترل آلودگی­های زیست محیطی
• استفاده بیشتر از کودهای زیستی یا بیولوژیک
• کاربرد بقایای گیاهی و جانوری به منظور تامین بخشی از نیازهای تغذیه­ای گیاهان
• اصلاح ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک­ها
• سیستم­های مناسب کاشت، داشت و رعایت تناوب زراعی
• تعریف قدرت تولید خاک:

قدرت توليد خاك مفهوم گسترده تري دارد و عبارت است از توانايي يك خاك در ايجاد شرايط لازم براي رشد يك گياه كه با شاخص محصول يك كشت در خاك در هر زمان شناخته مي شود.

هدف از مطالعات حاصلخیزی خاک عبارت است از:

• حفظ سطح حاصلخیزی خاک در طول زمان
• ایجاد شرایط لازم برای رشد یک گیاه.
• تعریف خاک:

خاك عبارت است از يك توده طبيعي كه در اثر فعاليتهاي طبيعي به وجود مي آيد نه توسط فعاليت هاي انساني و متشكل از مجموعه اي از كانيها به همراه مقدار خيلي كمي مواد آلي است. خاك متشكل از چهار جزء مي باشد كه عبارتند از:

• مواد معدني 45 تا 50 درصد
• مواد آلي 5/0 تا 5 درصد
• آب 25 درصد
• هوا 25 درصد

آب و هوا فضاي منافذ خاك را پر كرده اند. تخلخل خاك بيانگر توانايي خاك است در نگهداري و عبور و مرور آب و هوا.

مواد آلي خاك كه از بقايايي گياهي و جانوري تشكيل شده حاوي مقادير زيادي ازت، فسفر، گوگرد و ساير عناصر كم مصرف و پر مصرف هستند كه باعث افزايش حاصلخيزي خاك مي شوند و موجب بهبود ساختمان خاك مي شوند. بهترين راه اضافه كردن مواد آلي به خاك، اضافه کردن کودهای آلی و كاشت گياهان پر شاخه و برگ و برگرداندن آنها به خاك مي باشد.

نکته:

هوموس، ماده آلی نسبتا مقاوم به تجزیه است که در مراحل نهایی تجزیه مواد حیوانی و گیاهی افزوده شده به خاک، تشکیل می­شود.

 دو علت برای پایداری هوموس وجود دارد که عبارتند از:

الف- تشکیل کمپلکس با رس­ها از طریق پل­های کاتیونی، به صورت زیر:

ب- ساختمان شیمیایی بسیار پیچیده آن باعث می­شود که برای تجزیه به آنزیم­های مختلفی نیاز داشته باشد که شرایط برای تولید همه این آنزیم­ها وجود ندارد.

بخش معدني خاك متشكل از سه جزء شن و سيلت و رس است كه نسبت شن و سيلت و رس را در خاك بافت خاك مي نامند.

خود آزمایی:

1- کمبود کدام عنصر در اکثر خاک­های ایران با واکنش بازی غیر قابل انتظار است؟

1) مس                           2) منیزیم                                    3) منگنز             4) مولیبدن

• در صورتی که از کود شیمیایی با مقادیر بالا استفاده شود، به منظور جلوگیری از صدمات وارده به بذر در اثر حضور کود در خاک…………..

1) حداقل فاصله بذر تا کود باید 4-5 سانتی­متر باشد.

2) فاصله کود تا بذر در خاک باید 2 سانتی­متر باشد.

3) کود باید در فاصله 1 سانتی­متری بالای بذر قرار گیرد.

4) کود باید در فاصله 1 سانتی­متری زیر بذر قرار گیرد.

پاسخ تشریحی:

1- گزينه 4 صحيح است. مولیبدن به صورت MoO­₄^2– جذب گیاه می­شود که در pH های قلیایی دارای حلالیت بیشتری است.

2- گزينه 1 صحيح است. برای جلوگیری از صدمات حاصل از واکنش­های کود با بذر، بهترین فاصله 4- 5 سانتیمتری کود در خاک است.

برای مشاوره اینجا بزنید