سرفصل های درس سم شناسی تکمیلی

نام بسته درسی : سم شناسی تکمیلی

———————————————————————-

فهرست:

فصل اول : آفت کش ها، کلیات و تعاریف

فصل دوم : حشره کش های گیاهی Butanical Insecticides

فصل سوم : آفت کشهای بیولوژیکی

فصل چهارم : روغن ها و حشره کش های معدنی

فصل پنجم : ترکیبات فسفره Organophosphorus compounds

فصل ششم : ترکیبات کاربامات Carbamate Compounds

فصل هفتم : حشره کش های کلره Organochlorine insecticides

منابع برای مطالعه بیشتر

 بخش هایی از بسته درسی سم شناسی تکمیلی

 فصل اول : آفت کش ها، کلیات و تعاریف

مقدمه

آفت کشها (Pesticides) ترکیبات سنتزی یا طبیعی هستند که برای کنترل و یا از بین بردن آفات مورد استفاده قرار می گیرند. بعضی از منابع آفت کش را به صورت زیرتعریف کرده اند.

آفت کش عبارت است از ترکیب یا مخلوطی از چند ترکیب شیمیایی که جهت جلوگیری، از بین بردن، دور کردن و یا کاهش دادن جمعیت حشرات. جوندگان، نماتدها، قارچ ها، علف های هرز و یا هر نوعی از گیاهان آبی، حیوانات و نیز ویروس ها، باکتری ها و میکروارگانیسم هایی که آفت شناخته می شوند مصرف گردد. البته ویروس ها، باکتری ها و میکروارگانیسم هایی که در بدن انسان و یا حیوانات زندگی می کنند  از این قاعده مستثنی هستند:

افت کش های بیولوژیکی (Biopesticides) شامل موجوداتی است که برای کنترل آفات به کار می رود.

از این تعریف می توان چنین برداشت کرد که آفت کش ها همیشه مستقیماً باعث مرگ آفت نمی شوند. بلکه ممکن است وسیله ای در راه کشتن آفات باشند (فرمون ها) یا آفات را پراکنده کنند و باعث کاهش جمعیت آن در محل مورد نظر گردند (دور کننده ها)، یا حتی آفات تیمار شده را نکشند، بلکه آفت کش روی نتایج آن اثر بگذارد (ترکیبات مؤثر در رشد)

آفت کش یا سم

توجه به این نکته ضروری است که بین آفت کش و سم (Poison, Toxicant) تفاوت وجود دارد. سم هر ماده ای است که اثرات زیان بار روی موجودات زنده دارد. برداشت بیشتر مردم از کلمه سم این است که سم باعث کشتن می شود. اثر سموم یک موجودات زنده ممکن است شامل مرگ فوری یا اثر زیرکشندگی بوده و یا هیچگونه اثری نداشته باشد (سم یک مفهوم کمی است).

پاراسلسوس گفته است »همه مواد سم هستند، هیچ چیزی نیست که سمی نباشد، تنها دز مصرفی باعث سم بودن یک ترکیب می شود، این گفته دو نکته را روشن می کند. اول اینکه هیچ تفاوتی در ماهیت اجسام سمی و دیگر ترکیبات نیست و دوم اینکه آیا یک سم اثر خود را نشان میدهد یا نمی دهد، بسته به دز مصرفی است. مهمترین چیزی که می توان درباره تفاوت بین سموم و ترکیبات دیگر گفت این است که سموم در مقدار نسبتاً کم باعث به وجود آمدن اثرات زیان بار خود می شوند. البته تعاریف اولیه همانند تعریفی که پاراسلوس ارائه داده است درباره اثر سموم روی انسان بوده است. ناگفته نماند که سم مفهومی بیولوژیکی و کیفی هم دارد و یک ترکیب در عین سمی بودن برای یک گونه می توند برای گونه دیگر سمیّت کمی داشته باشد.

با توجه به مطالب بالا می توان گفت که هرماده ای که روی موجودات زنده اثر بگذارد لزوماً آفت کش نیست. مثلاً بسیاری از ترکیبات آلی و معدنی سم هستند ولی آفت کش نیستند. در عین حال بایدگفت که بسیاری از آفت کشها سم هستند. در حقیقت بیشتر آفت کش ها از بین ترکیبات سمی انتخاب می شوند و در اغلب موارد به ویژه در سال های اخیر، افت کش ها به گونه ای برگزیده می شوند که در دزدی که برای آفت (هدف) سمی هستند برای انسان، جانوارن اهلی و بند پایان مفید (غیر هدف) سمی نباشد. بنابراین موادر یکه در گیاهپزشکی برای کنترل آفات به کار می رود آفت کش نامیده می شود.

آفت کش ها را بر حسب موارد استفاده به چند گروه تقسیم می کنند که عبارتند از:

حشره کش (Insecticide)- لاروکش (Larvicide)- تخم کش (Ovicide)- کنه کش (Acaricide)- حلزون کش (Mulluscicide)- نماتد کش (Nematicide)- موریانه کش (Termiticide)- جونده کش (Rodenticide)- قارچ کش (Fungicide)- علف کش (Herbicide)- پرنده کش یا دور کنندۀ پرنده (Avicide) و گروه های مختلف دیگر .

کاربرد آفت کش ها در کشاورزی به نام مبارزه شیمیائی (Chemical control) خوانده می شود مبارزه شیمیایی آخرین وسیله در کنترل آفات است. این روش که بعد از جنگ دوم جهانی توسعه روز افزونی یافته در مقایسه با انواع دیگر مبارزه نتایج قاطع و سریعی را علیه آفات دارد.

برای مشاوره اینجا بزنید