سرفصل های درس گونه و گونه زایی

نام بسته درسی : گونه و گونه زائی

———————————————————-

فهرست:

مقدمه

فصل اول- مفاهیم گونه و کاربرد های آن

تاریخچه تعاریف گونه

مفاهیم گونه

انواع مفاهیم گونه

مفهوم تیپ شناسی گونه

 مفهوم لفظی یا اعتباری یا اسمی  گونه

 مفهوم بیولوژیکی یا زیستی  گونه

مشکلات موجود در کاربرد مفهوم گونه زیستی

مشکلات ناشی از تولید مثل تک پشتی

اهمیت تعریف  غیرقراردادی گونه

مفهوم زیستی گونه

فصل دوم – صفات ریختی گونه و گونه های همزاد

مقدمه

 مفهوم ریختی گونه

 تغییرات درون گونه ای

 گونه های همزاد

اهمیت گونه های همزاد

 وجود گونه های همزاد

شناسایی گونه های همزاد

اشکال ویژه گونه های همزاد

مفهوم گونه های همزاد

 نتایج کلی در مورد گونه های همزاد

فصل سوم – خواص زیستی گونه

خصوصیات زیستی گونه

سازش با محیط فیزیکی

رقابت (Competition)

رقابت درون گونه ای

رقابت بین گونه ای

طرد های رقابتی

دلایل وجود رقابت

نتیجه یورش

نتایج تکاملی رقابت

واگرایی صفت در ناحیه همجا

انواع دیگری از رقابت

رقابت تداخلی ( interference )

رقابت استثماری ( exploitation )

رقابت آشکارا ( ظاهری )

فصل چهارم – سازو کار های جدایی

مقدمه

جدایی جغرافیایی یا آلوپاتریک ( Geographial Isolation)

شواهد گونه‌زايي آلوپاتريك

الگوهای جغرافیایی

ارتباط بين موانع موجود در گذشته و حال

رده بندی سازوکارهای جدایی

انواع سازو کار های پیش از هم آوری

جدایی زیستگاهی

جدایی فصلی

جدایی رفتاری

محرک های چشمی

محرک های شنوایی

محرک های شیمیایی

 جدایی مکانیکی

جدایی گامتی

سازو کارهای پس از زاد آوری.

تاثیر جمعیتهای اجدادی روی جدایی Postzigotic در گونه زایی الوپاتریک

فصل پنجم – سقوط سازو کار های جدایی (دو رگ گیری)

مقدمه

ترکیب نفوذی در جانوران

فوج دو رگ های هم جا

علل گسیختن سازو کار های جدائی

 روش های باروری

 ماهیت ارتباط هم آوری

  دسترسی اندک به افراد هم گونه

 نوسانات زیستگاهی

تفاوت دو رگ گیری بین گیاهان و جانوران

نقش تکاملی دو رگ ها

فصل ششم – جمعیت ، تغییرات و ژنتیک آن

اشکال تغییرات

تغییرات غیر ژنتیکی (عارضی)

انواع تغییرات غیر ژنتیکی (عارضی)

تغییر پذیری غیر ژنتیکی

تغییرات ژنتیکی

پلی مرفیسم

گونه های پلی تیپیک

صفات پلی مرف

سری پولی مرف همتا

آثار چند سویه ژن (پلیوتروپی)

پلی مرفیسم خنثی

منابع نگه داری تغییرات درون جمعیتی

فصل هفتم – مطالعه عوامل کاهنده تغییرات ژنتیکی جمعیت ها

عواملی که از افزایش دائم تنوع ژنتیکی جلوگیری می کند:

 گزینش طبیعی

نوع واکنش و گزینش

پاسخ فنوتیپی و گزینش

انتخاب طبیعی

آیا انتخاب طبیعی تنها مکانیسم تکامل است؟

آیا انتخاب طبیعی به تولید گونه جدید منتهی می­شود؟ چگونه

تصورات غلط درمورد انتخاب طبیعی چیست؟

اتخاب طبیعی بر اساس فرکانس آلل، به چند نوع تقسیم می­شود؟

شانس و تصادف

رانش ژنتیکی

نوسانات تصادفی

اصل بنیانگذاری ( موسس)

معادل گزینشی ژنوتیپ ها

پدیده های تصادفی و رانش ژنتیکی

کنش متقابل شانس و گزینش

رانش ژنی علیه انتخاب طبیعی

فصل هشتم –  ذخیره و حفاظت از تغییرات ژنتیکی

 عوامل سیتو – فیزیولوژیک و رشد و نمو

 عوامل اکولوژیک

 تنظیم اندازه گنجینه ژن ها

امکانات سیتوفیزیولوژیک و رشد

راههای حفاظت از تغییرات ژنتیکی در مقابل حذف ناشی از گزینش

مغلوب شدگی کامل

کنترل در نفوذ پذیری و بروز( فنوتیپی)

 برتری هتروزیگوتی

اثرات هتروزیگوسیتی

علل برتری هتروزیگوت

 هتروزیس ناشی از غالبیت

 هتروزیس ناشی از فوق غالبیت

عوامل اکولوژیک

فشار های گزینشی متضاد

تنوع محیط در طول زمان

تغییرات موقتی و دوره ای فشار گزینشی

تغییر در جهت فشار گزینشی

 تغییرات فصلی 

 تغییرات دوره ای

 گرایش های دراز مدت

 تنوع محیط موضعی

اختلاط اکولوژیک

تئوری لودیک

پلی مرفیسم زمینه ای

پلی مرفیسم تقلیدی

 ماهیت سازشی پلی مورفیسم

تنوع دامنه گونه

آمیزش جور یا هماوری ژنتیکی

بار ژنتیکی

فصل نهم – تغییرات جغرافیایی

اساس ژنتیکی تغییرات جغرافیایی

جنبه های توصیفی تغییرات جغرافیایی

تغییرات جغرافیایی کوچک

 صفات متغییر از نظر جغرافیایی

مفهوم تغییرات جغرافیایی

تغییرات جغرافیایی صفات فیزیولوژیک

نژاد های جنسی و مراحل رشد:

تطابق های فصلی

قواعد آب و هوایی یا اکوجغرافیایی

تغییرات قد در مهره داران خونگرم

توضیح کلی قاعده برگمان بر اساس مفاهیم فیزیولوژیک

وجود رنگدانه ها در مهره داران خونگرم

قواعد اکولوژیکی مربوط به سایر جانوران

تغییرات جغرافیایی ناشی از سازش با زمینه

تغییرات جغرافیایی پلی مورفیسم متعادل

فصل دهم – گونه چند سنخی تاکسونومیک

ارزش مفهوم چند سنخی

واژه شناسی اجزاء گونه

واریته

زیر گونه

زیر گونه های زمانی

اکوتیپ

نژاد اکولوژیکی

فصل یازدهم – ساختار جمعیتی گونه

تغییرات کشانه ای

کشانه ها و جور ریخت ها

ایزو لاهای جغرافیایی

نواحی تداخل

تداخل اولیه

تداخل ثانوی

دورگ گیری ناهمجا

حالات متفاوت کمربند های دورگ

آمیزش تصادفی یا گزینشی

واگرائی های اکولوژیک پس از دو رگ گیری

جغرافیا، اکولوژی و ساختار گونه

جغرافیا

تفاوت های بین جمعیت های مرکزی و حاشیه ای

مشخصات جمعیت های مرکزی و حاشیه ای

سیتماتیک مقایسه ای و ساختار گونه ها

فصل دوازدهم – اشکال متفاوت گونه زیستی

نظام های ژنتیکی

تغییر در تعداد کروموزوم ها

– تغییرات جغرافیایی

نحوه تولید مثل

نر مادینگی (Hermaphroditism

 نر مادینگی متوالی

لقاح متقابل

 بکر زایی ( Parthenogenesis

 اهمیت تکاملی بکر زایی

تولید مثل غیر جنسی در جانوران

اکولوژی

رفتار

مراقبت والدین و مراتب نسل ها

تحرک

نظام جانوری و اشکال گونه ها

اشکال گونه ها

فصل سیزدهم – تکثیر گونه ها

اشکال گونه زایی

گونه زایی سریع

گونه زایی سریع از طریق جهش معمولی

گونه زایی از طریق ماکروژنز

پدیده هایی که در گونه زایی در گیاهان نقش دارند

 گونه زایی از طریق دگر ریختی کروموزومی

پلی پلوئیدی

عوامل نادر بودن پلی پلوئیدی  در جانوران

گونه زايي در اثر پلي‌پلوئيدي

انتشار پلي پلوئيدي

گونه زایی تدریجی

مفهوم گونه زایی هم جا

گونه زایی جغرافیایی

گونه زایی هم جا

دلایل طرح فرضیه گونه زایی هم جا

نژاد های زیستی

نژاد های میزبان

مدل های گونه زایی هم جا

هوموگامی

 هم شرطی

دو مدل پیشنهادی در مورد گونه زایی هم جا

 گونه زایی از طریق گزینش گسلنده

 گونه زایی از طریق جدایی فصلی

مشکلات فرضیه های مربوط به گونه زایی هم جا

عدم توجه به پراکنش

انعطاف اکولوژیک و پلی مرفیسم

مشکلات ژنتیکی

سرعت گونه‌زايي

فصل چهاردهم – گونه زایی جغرافیایی

تراز های گونه زایی

تغییرات جغرافیایی صفات گونه

 ویژگی های اکولوژیک

سازو کار های جدائی

حالات حاشیه ای و طرح های پراکنش

 ایزو لاهای حاشیه ای

 فوق گونه ها

 شبه گونه ها

 نواحی تماس ثانوی و گونه زایی ناقص

 روراندگی ناقص

 یورش های متوالی

گونه زایی مجمع الجزایری

 روراندگی چرخه ای

جهان شمولی گونه زایی جغرافیایی

فصل پانزدهم – ژنتیک گونه زایی

مساله ژنتیکی گونه زایی

جریان ژن و انسجام ژنتیکی

مرز گونه

تجدید ساختار ژنتیکی یک جمعیت منزوی

جمعیت منزوی

عوامل واگرایی گنجینه های ژنی

 حد تبیین ناپذیری ژنتیکی

اصل پایه گذار

شانس موفقیت یک جمعیت پایه گذار

محیط ژنتیکی و بیوتیکی جمعیت های پایه گذار

پیامد های انقلابی ژنتیکی

بازترتیبی کروموزومی و گونه زایی

تغییرات کروموزومی در جمعیت های حاشیه ای

جنبه های جمعیتی گونه زایی کروموزومی

گونه زایی شبه جغرافیایی

گونه زایی در دامنه های پیوسته

ژنتیک تفاوت های گونه ای

پیامد های اکولوژیک

گونه زایی در دامنه های پیوسته

ملزومات موفقیت گونه زایی

جدایی جغرافیایی

جدایی تولید مثلی

سازگاری اکولوژیک

منشا سازو کار های جدایی

 نظریه همجایی

انتقادات به نظریه همجایی

 نظریه ناهمجایی

فصل شانزدهم – اکولوژی گونه زایی

شایستگی جدایی جغرافیائی

نقش عوامل بیرونی

نقش عوامل ذاتی

عوامل تسهیل کننده پراکنش و عبور از موانع

عوامل کاهنده پراکندگی

یورش و اشغال پردازه های جدید

یورش به پردازه های جدید

تنوع عظیم محیط

جنبه های اکولوژیک میزان گونه زایی

تشکیل و نگهداری ایزولاها

تحول ایزولاها

شواهد زمین شناختی 

شواهد جغرافیایی

میزان اخذ سازو کارهای جدایی

اندازه هر جمعیت و میزان گونه زایی

 فصل هفدهم – تکامل فراگونه ای

گونه زیستی به عنوان یک پیشرو تکاملی

منشا یک سنخ جدید

سازش پذیری صفال تاکسونومیک

آمادگی برای سازش

جنبه های مختلف آمادگی برای سازش

صفات کلید و تکامل موزائیک

منشا تاکسون های عالی فرا گونه ای

بروز نوآوری های تکاملی

نقش رفتار در جابجایی های تکاملی

اثر بالودین

استعداد تکاملی و امکانات آن

ژنتیک و تکامل فرا گونه ای

نقش تکاملی گونه

انواع تکامل

 Coevolution

 Convergent

Parallel

 Divergen

بخش هایی از بسته درسی گونه و گونه زائی 

مقدمه

نظریه تکامل هماهنگ کننده ترن نظریه های زیست شناسی است. پدیده هایی همچون تنوع جانداران، شباهت ها و اختلافات بین اشکال مختلف آنها، طرح های پراکندگی و رفتار، سازش و کنش متقابل، بوسیله نظریه تکامل توجیه میشوند. نظریه ترکیبی تکامل اساسا بر دو عامل استوار است و بر پایه آن تنوع و سازش هماهنگ جانداران ناشی از ایجاد مداوم تغییرات گزینشی محیط است.

1- طرد نظریه های اشتباه: اشکال جدی نظریه های قبلی تکامل توجه آنها به یک عامل بوده است. مثلا داروین گزینش را مسئول منشا گونه ها میدانست و نه جدایی.

2- طرد دو مفهوم فلسفی بنیادی رایج، پیش ساخت گرایی، تصور سنخ شناسی یا تیپولوژیک.

جایگزینی طرز تفکر تیپولوژیک بوسیله طرز تفکر جمعیت گرایی تحول بزرگی به شمار می آید.

پژوهش های نوین در زیست شناسی تکاملی در سه زمینه صورت میگیرد:

1- مطالعه پدیده های تکاملی که نظریه ترکیبی موفق به توضیح آن نشده است.

2- پژوهش در مورد عواملی که فشار های گزینشی غیر منظره ای را اعمال میکند.

3- از همه مهمتر مطالعه کنش متقابل بین ژن ها و کنش متقابل بین ژنوتیپ ها و محیط است. که به تولید فنوتیپ معین، یعنی هدف واقعی گزینش طبیعی منجر میشود.

– دیرین شناسان علاقمند به مطالعه منشا تاکسون های رده و دیگر تاکسون های فرا گونه ای می باشند.

– تاکسونومیست ها که اصولا به مطالعه جمعیت های موضعی ، زیر گونه ها، گونه ها و جنس ها می پردازند، حوزه علمشان در محدوده ای بین دامنه کار و تخصص ژنتیک دانان و دیرین شناسان قرار میگیرد. و کارشان با این دو گروه تلاقی پیدا میکند.

– گونه هم تنها واحد ردهبندی است و از همه مهمتر یکی از مهمترین واحد ها در اکولوژی و رفتار شناسی نیز میباشد. پیدایش گونه جدید به عنوان مهمترین رویداد منحصر به فرد در تکامل است. زیرا به معنی منشا ناپیوستگی ها اساسا بازگشت ناپذیر و در بر دارنده استعداد های کاملا نو میباشد.

فصل اول- مفاهیم گونه و کاربرد های آن

تاریخچه تعاریف گونه

Cuvier (1829) گونه را به عنوان مجموعه تولد یافته از والدین مشترک یا از همدیگر و آنهایی که به یکدیگر شباهت دارند، تعریف نمود.

داروین (1859) نیز قادر نبود به طور واضح گونه را تعریف کند .او همچنین نتوانست مساله گونه زایی را حل نماید، بعد از آن بین زیست شناسان تمایلی برای تردید در اهمیت اساسی گونه و انکار موقعیت مهم آن وجود داشته است.

Thompson  (1937) گونه را به عنوان گروهی از افراد که به وسیله یک سری از صفات ثابت غیر قابل کاهش تشخیص داده می شوند و به وسیله روابط ارثی و ژنتیکی با هم در ارتباطند تعریف نمود.

dobszhansky (1937) یک طبقه رده بندی منفرد وجود دارد که در مقابل سایر طبقات تمامی تغیرات نامگذاری را با سختی شگفت انگیزی تحمل می کند و آن طبقه گونه است . دوباره در همان سال او گونه را به عنوان مرحله ای از فرایند تکاملی تعریف نمود که در آن یک دسته از نمونه ها یی که در واقع یا بالقوه قبلا بین خود تلاقی دارند به دو یا بیش از دو دسته مجزا تفکیک می شوندکه از نظر فیز یو لوژیکی قابلیت تلاقی بین خود را ندارند. در سال 1951 او مجددا گونه را به عنوان گروهی از جمعیتها تعریف نمود که مبادله ژنی بین آنها در طبیعت به وسیله یک یا تر کیبی از چند مکانیسم تولید مثلی جدا کننده محدود یا ممنوع می شود.

آزمون خودسنجی با پاسخ:

1- کدام یک ازمفاهیم زیر  معادل مفهوم ریختی گونه است؟

الف) مفهوم بیولوژیکی یا زیستی  گونه

ب) مفهوم لفظی گونه

ج) مفهوم تیپ شناسی گونه

د) مفهوم اعتباری یا اسمی  گونه

گزینه (ج) صحیح می باشد.

مفهوم تیپ شناسی گونه:  بر اساس این مفهوم تنوع مشاهده شده جهان، انعکاسی از وجود تعداد محدودی کلیتها یا انواع مهم است .افراد رابطه خاص بایکدیگر ندارند و تنها تظاهرات یک نوع هستند. اگر دو فرد یا گروه از افراد به اندازه کافی متفاوت به نظر برسند آنها گونه های متفاوت هستند .تنوع در اینجا به عنوان یک پدیده جزیی در نظر گرفته می شود .این مفهوم گونه از لینه و پیروا نش بود که به فلسفه افلاطون و ارسطو بر می گردد .این مکتب فلسفی اکنون تحت عنوان ذات گرایی نامیده می شود .بر اساس این مفهوم گونه می تواند بوسیله ماهیت ذاتی یا صفات ذاتی شناسایی شود و این صفات در مرفولوژی آنها ظاهر شده است. بنا بر این مفهوم ذاتی گونه تحت عنوان مفهوم مرفولوژیکی گونه نیز نامیده می شود .در واقع این تعریف ، معادل مفهوم ریختی گونه است .

برای مشاوره اینجا بزنید