چرا دانشجویان دکتری باید “آزمون جامع” بدهند؟

چرا دانشجویان دکتری باید “آزمون جامع” بدهند؟

به گزارش پایگاه خبری آزمون دکتری ، دانشجویان دوره دکتری پس از گذراندن واحدهای آموزشی موظف به پاس کردن آزمون جامع هستند؛ در واقع این آزمون شرط ورود آن‌ها به مرحله پژوهشی، یعنی نوشتن رساله و پس از آن فارغ‌التحصیلی است؛ دانشگاه‌ها هدف از آزمون جامع را ارزیابی آموزشی پژوهشی و احراز صلاحیت و توانمندی دانشجویان می‌دانند.

در واقع شرط ورود به بخش پژوهش و نوشتن رساله دکتری، شرکت در این آزمون است که پس از گذراندن کامل واحدهای درسی، میانگین نمرات ۱۶ یا بالاتر و اعلام آمادگی دانشجو، برگزار می‌شود.

اما نکته مهم اینجا است که اگر دانشجویی موفق به گذراندن این آزمون نشود، از ادامه تحصیل محروم خواهد شد که این مساله نقطه آغاز استرس‌ها و چالش‌های دانشجویان است. سوال اصلی این است که این آزمون چقدر در سنجش سواد یک دانشجو موثر و وجود آن ضروری است؟

دکتر سیدمرتضی افقه، استادتمام اقتصاد دانشگاه شهیدچمران اهواز در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ضرورت برگزاری آزمون جامع دکتری، اظهار کرد: آزمون جامع مقطع دکتری یک مرحله بسیار مهم است یعنی دانشجو باید دانش کافی داشته باشد تا از امتیاز دکتر بودن از نظر علمی و اجتماعی استفاده کند. بنابراین دانشگاه هم قاعدتا باید به اندازه کافی ابزار و امکاناتی داشته باشد که تضمین کند افراد با دانش کافی فارغ‌التحصیل می‌شوند و مدرک دکتری می‌گیرند.

وی افزود: اما درباره کم و کیف این آزمون به نظر می‌آید که می‌تواند ساده‌تر برگزار شود تا دانشجویان هم دچار مشکل نشوند. حذف آزمون جامع دکتری باعث می‌شود که سطح کیفی کاهش یابد کمااینکه همین الان هم مشکلات آموزشی وجود دارد.

نبود آزمون عملا دانشگاه را تبدیل به یک کارخانه تولید افراد کم‌سواد می‌کند

استادتمام اقتصاد دانشگاه شهیدچمران اهواز با بیان اینکه حذف آزمون جامع دکتری عملا دانشگاه را تبدیل به یک کارخانه تولید افراد کم‌سواد می‌کند، گفت: با حذف آزمون جامع دکتری موافق نیستم اما می‌توان آن را مقداری ساده‌تر کرد یعنی اگر فردی در یک درس نمره خوبی کسب نکند، نیازی نباشد از اول همه درس‌ها را بخواند و آزمون دهد.

وی افزود: این روند می‌تواند هم تضمین‌کننده دانش فارغ‌التحصیلان باشد و هم خیلی آسان نباشد و فرد فارغ‌التحصیل شده در حد دکتری، دانش داشته باشد.

ضرورت وجود آزمون جامع

دکتر علیرضا جلیلی‌فر، دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در گفت‌وگو با ایسنا در این باره، اظهار کرد: آزمون جامع در دانشگاه شهید چمران در تمام گروه‌ها برگزار می‌شود و از آنجا که دوره دکتری، دوره‌ای پژوهشی و آموزشی است به نظر من ضرورت دارد که برگزار شود.

وی افزود: اگر دوره دکتری کاملا پژوهش محور باشد نیازی به آزمون ندارد. اما زمانیکه آموزشی و پژوهشی است نیاز است که برگزار شود.

جلیلی‌فر گفت: در این رابطه عموما هر دانشگاهی بر اساس سازوکاری عمل می‌کند که در دانشگاه شهید چمران اهواز سه یا چهار درس انتخاب می‌شود و پس از آمادگی دانشجو، آزمون برگزار می‌شود اما دانشجو تنها دوبار فرصت دارد در آزمون شرکت کند و اگر موفق نشد، از ادامه تحصیل محروم می‌شود.

سهم پژوهش در دوره دکتری بیشتر از آموزش است

دکتر عبدالرحیم هوشمند، عضو هیات علمی آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در این خصوص‏‏‏ اظهار کرد: دانشجویان دکتری بعد از گذراندن حدود ۱۶ تا ۱۸ واحد درس آموزشی برای نوشتن رساله، آزمون می‌دهند اما اصولا در دوره دکتری تمرکز اصلی روی پژوهش است در واقع پژوهش سهم بیشتری از آموزش دارد.

وی افزود: اما برای سنجش صلاحیت دانشجو به منظور ورود به بخش پژوهش، آزمونی تحت عنوان جامع دکتری برگزار می‌شود که در دانشگاه ما از سه درس امتحان گرفته می‌شود که در دانشگاه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: پس از امتحان کتبی، مصاحبه برگزار می‌شود و در نهایت نمره مصاحبه و آزمون کتبی، جمع می‌شوند و این نمره باید از حد تعیین شده بیشتر باشد تا دانشجو اجازه ورود به مرحله بعد یعنی نوشتن رساله و آغاز پژوهش را پیدا کند.

وی با بیان اینکه آزمون، یک روش ارزیابی برای این است که بدانیم آیا دانشجو قادر به ورود به مرحله بعد است یا نه؟ افزود: در واقع در این مرحله توانایی دانشجو محک زده می‌شود که به نظر می‌رسد ضروری باشد.

قبول نشدن در آزمون جامع دکتری سراسری

امتحان جامع دکتری سراسری به عنوان آزمونی برای دانشجویان دکتری است که پس از گذراندن دروس تئوری و عملی به منظور اخذ درس مهم رساله برگزار می‌شود. هدف از این آزمون احراز توانمندی آموزشی و پژوهشی دانشجو و سنجش توانایی‌های تجزیه و تحلیل مسائل با رویکردی علمی است که مطابق شیوه نامه آزمون جامع هر دانشگاه برگزار می‌شود. دانشجویان دکتری باید حداکثر تا پایان نیمسال چهارم امتحان جامع را با موفقیت به اتمام رسانده باشند.
مفاد امتحان جامع مطابق نظر مدیر گروه آموزشی در هر رشته تعیین می‌شود. اطلاع‌رسانی زمان آزمون جامع و همچنین دروس امتحانی بر عهده معاونت آموزشی دانشگاه است. لازم به ذکر است که شرایط قبول نشدن در آزمون جامع دکتری سراسری، عدم کسب نمره ۱۶ به بالا بعد از ارزیابی توسط اساتید مربوطه است
رد شدن در امتحان جامع سراسری برای مرتبه اول باعث می‌شود که به دانشجو فرصت مجدد برای شرکت در آزمون جامع داده شود و در صورت شرکت مجدد در آزمون و عدم قبولی، دانشجو از دانشگاه اخراج می‌شود و موفق به اخذ مدرک دکتری نمی‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که دانشجو قبل از آزمون جامع به صورت کامل نسبت به مطالعه دروس امتحانی اقدام کند. همچنین در صورت قبول نشدن در آزمون جامع و اخراج از دانشگاه، دانشجو نمی‌تواند مجددا همان رشته را در دانشگاه تحصیل کند.

قبول نشدن در امتحان جامع دکتری دانشگاه آزاد

آزمون جامع دکتری دانشگاه آزاد مطابق بخشنامه صادره از دو بخش کتبی و شفاهی تشکیل شده است که میزان تاثیر هر کدام از مراحل در آزمون برابر با ۵۰ درصد است. در صورتی که دانشجو در مرحله اول نمره قبولی را کسب کند باید وارد مرحله آزمون شفاهی شود. شرط قبول نشدن در آزمون جامع دکتری دانشگاه آزاد، عدم کسب نمره بالای ۱۶ در آزمون است.
آزمون جامع دکتری دانشگاه آزاد به صورت استانی و مطابق بخشنامه واحد برگزار می‌شود.
دانشجویان در صورت داشتن شرایط شرکت در آزمون جامع شامل داشتن مدرک زبان و همچنین معدل بالای ۱۶ باید درخواست شرکت در آزمون را به معاون آموزشی دانشکده ارائه کنند. در صورتی که دانشجویی برای دروس تئوری در مدت زمان تحصیل در مقطع دکتری، معدل بالای ۱۶ را کسب نکرده باشد، در حالت کلی شرط شرکت در آزمون جامع را ندارد و قبل از برگزاری آزمون جامع از دانشگاه اخراج می شود.
رد شدن در امتحان جامع در دانشگاه آزاد دارای عواقبی برای دانشجو است که مهمترین آن اخراج از دانشگاه است. در صورت قبول نشدن در امتحان جامع دانشگاه آزاد در مرحله اول، دانشجو باید متحمل پرداخت هزینه برای شرکت مجدد در آزمون جامع شود.
همچنین اخراج از دانشگاه باعث می‌شود که علاوه بر عدم تحصیل در همان رشته دانشگاهی، باید مجددا در آزمون ورودی دکتری و روند مصاحبه دکتری شرکت کنند تا بتواند به عنوان دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد شناخته شود.

چرا دانشجو در یک درس دو بار سنجیده می‌شود؟

هوشمند در پاسخ به اینکه چرا ضرورت دارد که دانشجو در یک درس دو بار سنجیده شود؟ گفت: البته صحبت‌هایی با این مفهوم مطرح می‌شود که دانشجو درس‌ها را یک بار امتحان داده و پاس کرده، چرا باید دوباره آزمون بدهد؟ این سوال همیشه مطرح است. در پاسخ باید گفت که مفهوم آزمون جامع، ارزیابی کلی دانشجو است.

وی بیان کرد: وقتی اسم “جامع” آورده می‌شود به این معنی نیست که تنها از سه درس آزمون گرفته می‌شود بلکه ممکن است هر نوع سوالی که ممکن است بعدا به عنوان موضوعات پژوهشی مطرح شود و درباره رشته تخصصی دانشجو باشد، پرسیده شود. بخش مصاحبه، مقید به درس معینی نیست در نتیجه می‌تواند شامل هرسوالی درباره رشته باشد.

شرکت مجدد در امتحان جامع دکتری

یکی از فرصت‌هایی که دانشگاه‌های سراسری و آزاد برای دانشجویان در صورت رد شدن در امتحان جامع برای مرتبه اول در نظر گرفته‌اند این است که مجدد دانشجو بتواند در امتحان جامع دکتری برای مرتبه دوم شرکت کند. لازمه دفاع از پروپوزال رساله دکتری، شرکت در آزمون جامع دکتری و کسب نمره قبولی است.
قبول نشدن در آزمون جامع دکتری منوط به این است که میانگین نمرات دروس مورد ارزیابی دانشجو در آزمون جامع بالای ۱۶ نباشد.
دانشجو در صورت عدم کسب نمره قبولی در مرتبه اول آزمون جامع، ملزم است درخواست شرکت مجدد در آزمون را با تایید استاد راهنما به مدیر گروه آموزشی ارائه کند. در صورت تایید مراتب توسط شورای گروه آموزشی و معاون آموزشی، ارزیابی دانشجو در نیمسال صورت می‌گیرد.(شرایط شرکت در آزمون جامع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی)
نحوه درخواست برای شرکت مجدد در آزمون جامع دکتری وابسته به شرایط و تصمیمات شورای گروه آموزشی است در برخی از دانشگاه‌ها در صورت رد شدن در امتحان جامع، نحوه درخواست برای شرکت مجدد به صورت حضوری از طریق گروه آموزشی انجام می شود و در برخی دانشگاه‌ها براساس درخواست در سامانه آموزشی دانشگاه اقدامات لازم برای شرکت مجدد در آزمون جامع دکتری صورت می‌گیرد.

نحوه اعتراض به امتحان جامع

مفاد امتحان جامع شامل دو تا سه درس تخصصی است که توسط اساتید هر رشته مشخص می‌شود. پس از اتمام فرآیند برگزاری امتحان جامع، دانشجویان باید منتظر اعلام نتایج آزمون باشند و در صورت قبولی مجوز رساله دکتری را کسب می‌کند. نتایج آزمون توسط مدیر گروه آموزشی به معاون آموزشی دانشکده اعلام می شود. معاون آموزشی دانشکده نیز در مدت زمان حداکثر یک هفته باید نتایج را به دانشجو اعلام کنند.
اگر نمره کسب شده با توجه به عملکردی که دانشجو در امتحان جامع داشته است مورد قبول نباشد و باعث رد شدن در امتحان جامع شود در این صورت لازم است دانشجو مراتب اعتراض به نمره امتحان جامع دکتری را اعلام کند تا مجددا نمره آزمون جامع در کمیته بررسی اعتراضات مورد بازبینی قرار گیرد. معمولا روال ثبت اعتراض به صورت حضوری است.
دانشجو می تواند یک هفته بعد از اعلام نتایج نهایی به صورت کتبی مراتب اعتراض به نمره آزمون را به معاون آموزشی دانشکده ارائه کند. معاون آموزشی دانشکده لازم است با تشکیل کمیته مربوطه، اعتراض دانشجو را بررسی کند . صورتجلسه ارزیابی جامع بررسی اعتراض دانشجو پس از بررسی و تایید اعضای جلسه باید ظرف مدت ۱۵ روز به معاون آموزشی دانشکده اعلام شود تا نتیجه اعتراض از طریق معاون دانشکده به دانشجو اعلام شود.

🔴 سوال: شرایط قبول نشدن در امتحان جامع دکتری چیست؟
پاسخ: قبول نشدن در امتحان جامع دکتری در صورت کسب نمره کمتر از ۱۶ در آزمون است.
🔴 سوال: آیا در صورت رد شدن در امتحان جامع، دانشجو می‌تواند تقاضای شرکت مجدد در آزمون جامع را داشته باشد؟
پاسخ: در صورت رد شدن در امتحان جامع دانشجو می‌تواند درخواست خود را بعد از تایید استاد راهنما به معاون دانشکده ارائه کند.
🔴 سوال : نحوه اعتراض به قبول نشدن در آزمون جامع دکتری به چه صورتی است؟
پاسخ: نحوه اعتراض به قبول نشدن در امتحان جامع دکتری پس از ارائه درخواست کتبی به معاون آموزشی دانشکده صورت می‌گیرد.

برای مشاوره اینجا بزنید