راهنمای عملی دفاع از رساله دکتری

راهنمای عملی دفاع از رساله دکتری

یکی از مهم‌ترین اتفاقات دوره دانشجویی در مقطع دکتری روز دفاع از رساله دکتری است. معمولاً دفاع از مثل دفاع از رساله دکتری با استرس همراه است اما مجموعه نکاتی در این زمینه وجود دارد که با رعایت کردن آن‌ها، بدون مشکل می‌توانید از رساله خود دفاع کنید.

سابقه پژوهش چیست؟

دفاع از رساله دو مرحله دارد.
پیش دفاع و دفاع اصلی.

در مرحله دفاع شما لازم است نسخه تائید شده توسط استاد راهنما و استاد مشاور را تحویل گروه آموزشی دهید؛ گروه آموزشی آن را تحویل استاد داور خواهد داد؛ استاد داور حداقل یک یا دو هفته برای مطالعه رساله دکتری شما وقت می‌گذارد. پس از تائید استاد داور، شما بایستی با هماهنگی اساتید داور، راهنما و مشاورتان زمانی برای دفاع تعیین کنید.
در روز دفاع یک یا دو ساعت قبل از شروع حتماً در محل جلسه حضور داشته باشید. لپ‌تاپ خودتان را همراه ببرید و فایل‌ها را به صورت آماده داشته باشید. اگر لازم است پرینت از فایل پاور پوینت داشته باشید که بتوانید از آن استفاده کنید. پرینت نسخه نهایی رساله دکتری را نیز همراه داشته باشید که در صورت درخواست اساتید در اختیار آن‌ها بگذارید.

راهنمای نوشتن مقاله علمی پژوهشی برای دکتری (ویژه داوطلبان آزمون دکتری و متقاضیان بورسیه خارج از کشور)

جلسه دفاع رساله دکتری با صحبت‌های استاد راهنما شروع می‌شود. بعد از صحبت‌های مقدماتی، استاد راهنما از شما درخواست می‌کند که ارائه را شروع کنید. در ابتدای ارائه از استاد راهنما و مشاورتان به خاطر اینکه نقش مهمی در راهنمایی کار داشتند تشکر کنید. همچنین از استاد داور به خاطر اینکه داوری را قبول کرده و برای آن وقت گذاشتند تشکر کنید. سپس ارائه خود را شروع کنید.
کیفیت فایل پاور پوینت در ارائه شما بسیار تأثیرگذار است؛ شما به یک فایل پاور پوینت ساده و informative یعنی دارای اطلاعات مناسب از رساله دکتری نیاز دارید. تعداد 20 تا 30 اسلاید معمولاً برای دفاع کارشناسی ارشد کافی است. اطلاعات رساله دکتری را به‌گونه‌ای وارد پاور پوینت کنید که جامع‌ومانع باشد. از ترانزیشن ها و انیمیشن‌های غیرمعمول استفاده نکنید. درون اسلایدها بیش‌ازحد از متن استفاده نکنید و بیشتر از شکل، نمودار و جدول بهره بگیرید؛ برای مثال اگر می‌خواهید ادبیات پژوهش را توضیح بدهید از مطالبی استفاده کنید که جدول یا خلاصه تحقیقات پیشین هستند. (برای بهبود سطح ارائه خود می‌توانید از آموزش‌های طراحی پاورپوینت و تم‌های آماده که در اینترنت به‌صورت رایگان در دسترس هستند استفاده کنید).(چگونه پاورپوینت درست کنیم؟)
توجه داشته باشید که شما 30 تا 45 دقیقه برای ارائه کارتان وقت دارید. این زمان را باید به‌خوبی تقسیم کنید؛ ابتدا از عنوان رساله دکتری شروع کرده و توضیح دهید که چرا این عنوان را انتخاب کردید. بیان مسئله را هم در اسلایدهای اولیه بیاورید. سؤال اصلی یا مسئله اصلی تحقیق که پیگیری کرده‌اید را شرح داده و توضیح دهید که برای پاسخ به چه سؤالی این پژوهش را انجام دادید. نشان دهید که نسبت به آن چیزی که می‌گویید تسلط دارید. این اتفاق با تمرین ممکن می‌شود؛ قبل از دفاع باید به‌صورت تمرینی یک دفاع اولیه داشته باشید تا مشکلات احتمالی را رفع کنید.
بعد از بیان مسئله وارد ذکر ادبیات پژوهش شوید. در بخش ادبیات پژوهش معمولاً اساتید از شما می‌خواهند اسلایدهای مربوط به ادبیات پژوهش را سریع‌تر ارائه کنید. این یک امر طبیعی است، البته شما اسلایدهای مربوط به ادبیات را به‌صورت کامل در فایل ارائه خود بیاورید.
بعد از بیان ادبیات تحقیق نوبت به توضیح در زمینه روش تحقیق می‌رسد؛ در اینجا باید بگویید برای پاسخ به مسئله تحقیق، از چه روش آماری استفاده کردید، چه داده‌هایی گردآوری کردید، جامعه آماری چه کسانی بودند و چه ویژگی‌هایی داشتند. به‌صورت کلی ویژگی‌های روش تحقیق خود را اینجا ذکر کنید.

معرفی روش های جمع آوری اطلاعات جامعه آماری

بعد از توضیحات روش تحقیق بایستی یافته‌های تحقیق را بیان کنید. یافته‌ها در قالب جدول‌ها، نمودار و شکل‌ها می‌توانند ارائه شوند. در مورد آن‌ها توضیحات کافی و تحلیلی ارائه بدهید.
مرحله آخر جمع‌بندی است؛ شما بین 5 تا 10 دقیقه فرصت دارید که معنا و کاربرد یافته‌های شما چیست و چه پیشنهاد‌هایی می‌شود بر مبنای آن داد.
بعد از این‌که کار خود را ارائه کردید استاد راهنما از استاد داور می‌خواهد مواردی که موردنظرشان است مطرح کنند. در اینجا استاد داور یک سری اصلاحات یا مواردی را در مورد رساله دکتری می‌گوید و ممکن است سؤالات مستقیمی را از شما بپرسد. شما باید حتماً اصلاحاتی را که ایشان می‌گویند یادداشت کنید تا بعد از دفاع در زمان یک یا دوهفته‌ای که به شما داده می‌شود اصلاحات موردنظر داور را انجام بدهید. برخی از سؤالات و ابهامات را هم در همان جلسه دفاع باید پاسخ دهید.
اگر احتمالاً سؤالی را بلد نبودید استاد راهنما می‌تواند به شما کمک کند. بعد از اتمام صحبت‌های داور، استاد مشاور هم اگر بحثی داشتند مطرح می‌کنند. در پایان این مرحله استاد راهنما از حاضرین در جلسه می‌خواهد که جلسه را ترک کنند. استاد راهنما، داور و مشاور در اتاق دفاع شور گرفته و بقیه باید اتاق دفاع را ترک کنند. نمره رساله دکتری در این جلسه اختصاصی مشخص می‌شود. با پایان این جلسه و پس از تعیین نمره، مجدداً حاضران به اتاق دفاع دعوت می‌شوند و نمره در حضور آن‌ها اعلام می‌شود.
این خلاصه‌ای از جلسه دفاع است؛ اما یک سری اصلاحاتی وجود دارد که شما بایستی با هدایت استاد راهنما این اصلاحات را انجام دهید. اصلاحات به رؤیت استاد داور می‌رسد و پس از تائید ایشان رساله دکتری شما آماده تکثیر خواهد بود.

چگونگی نگارش مقالات علمی-پژوهشی (ویژه داوطلبان آزمون دکتری و متقاضیان بورسیه خارج از کشور)

برای مشاوره اینجا بزنید